Bodossaki Lectures on Demand
ΙΔΡΥΜΑ ΜΠΟΔΟΣΑΚΗ

Θεωρίες Τοπίου: μια διεπιστημονική προσέγγιση

Milani Raffaele

6 Φεβρουαρίου 2020

ΟΜΙΛΙΕΣ
EXIT FULL SCREEN
ΔΙΑΡΚΕΙΑ 00:13:10 ΠΡΟΒΟΛΕΣ 260

Η καθημερινή εμπειρία αποδεικνύει ότι η προστασία της φύσης δεν αποδίδεται μόνο σε αισθητικούς λόγους αλλά και σε βιολογικούς και περιβαλλοντικούς (για παράδειγμα, μια περιοχή που υπόκειται σε πυρηνική ακτινοβολία, με την πρώτη ματιά δεν φαίνεται να έχει μολυνθεί αλλά, αντίθετα, το τοπίο μοιάζει αμόλυντο και τερπνό). Και ταυτόχρονα, η εμπειρία διδάσκει ότι ένα περιβάλλον που μας προσφέρει αισθητική ικανοποίηση είναι ταυτόχρονα υγιές και κατάλληλο ως περιβάλλον διαβίωσης. Ορμώμενοι από αυτή την αντίφαση, μπορούμε να δούμε τη φύση ως απόρροια του πολιτισμού και της ιστορίας, δηλαδή ως φυσικό ή/και αστικό τοπίο. Σε αυτή την περίπτωση, τη θεωρούμε μέσα από μια φαινομενολογική και σχεσιακή αισθητική προοπτική, υπερβαίνοντας έτσι τους περιορισμούς ενός απλά αντικειμενικού ή υποκειμενικού ορισμού του φυσικού κάλλους - που διαθέτει πράγματι τόσο μεγάλη ποικιλία και ποικιλομορφία. Αυτή η οπτική γίνεται ακόμη πιο αποτελεσματική όταν αναλύουμε τη δυναμική των περιβαλλοντικών αλλαγών, δηλαδή όταν συνειδητοποιούμε ότι η εικόνα ενός φυσικού τοπίου –με άλλα λόγια ένα τοπίο που αποτελείται από «τόπους» (τους τόπους που συνθέτουν την ταυτότητα της μνήμης και της λατρείας)– συμπλέκεται σήμερα με ένα τοπίο διαφορετικού τύπου, που εμφανίζεται αντίθετα να αποτελείται από «μη τόπους». Η φαινομενολογική προοπτική αποδεικνύεται χρήσιμη για την κατανόηση της τομής και του μετασχηματισμού των τόπων και μη τόπων.

Milani Raffaele Καθηγητής, Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης, Πανεπιστήμιο της Bologna

Ο Raffaele Milani είναι Καθηγητής Αισθητικής στο Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου της Bologna, επισκέπτης καθηγητής σε διάφορα πανεπιστήμια και συγγραφέας πολυάριθμων βιβλίων, όπως The Aesthetic Categories, The Art of the Landscape, The Faces of Grace. Philosophy, Art, and Nature, The Art of the City, πολλά από τα οποία έχουν μεταφραστεί σε διάφορες γλώσσες και κερδίσει διεθνή βραβεία. Έχει δημοσιεύσει εκτενώς σε σημαντικά Ιταλικά επιστημονικά περιοδικά για την Αισθητική. Είναι διευθυντής του Εργαστηρίου Έρευνας για τις Πόλεις (Ινστιτούτο Ανώτερων Σπουδών) και της Θερινής Σχολής: Ιταλικός Σχεδιασμός. Τέχνη, Κοινωνία και Βιομηχανία (Πανεπιστήμιο Bologna - Πανεπιστήμιο Osaka). Είναι επίσης μέλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο Γαλλικό Υπουργείο Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης για το θέμα: «De la connaissance des paysages à l'action paysagère» (από το 2004). Είναι ο αντιπρόσωπος της Ιταλίας στη Διεθνή Ένωση Αισθητικής. Πρόεδρος της Επιστημονικής Επιτροπής (Ιταλία) για τη διεθνή έκθεση τέχνης της Ρώμης (Ιούλιος 2016): Αριστουργήματα Ιαπωνικής Βουδιστικής Γλυπτικής, Scuderie del Quirinale. Διηύθυνε το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα σπουδών Master «Landscape Science and Design» (Πανεπιστήμιο της Bologna) τα έτη 2003/4, 2004/5. Η Αισθητική ασχολείται με την τέχνη, δηλαδή με μια ανθρώπινη κατασκευή· το αίσθημα ενός ανθρώπου απέναντι στη φύση, όμως, είναι επίσης αισθητικό αίσθημα· πράγματι, η εξοχή είναι ο «κατ' εξοχήν» τόπος στοχασμού. Αυτό ακριβώς το ζήτημα πραγματεύεται στην έρευνά του ο Milani: το φυσικό τοπίο ως αισθητική κατηγορία. Χρησιμοποιώντας μια μεγάλη ποικιλία από πρώτες ύλες που αντλεί από τη φιλοσοφική παράδοση, τη λογοτεχνία και την τέχνη, ο συγγραφέας έχει δημιουργήσει έναν λεπτομερή οδηγό για την αισθητική εμπειρία των τοπίων. Στρέφει έτσι την προσοχή του αναγνώστη σε μια ιδιαίτερη συνείδηση, που καθιερώθηκε αρχικά κατά την προ-Ρομαντική εποχή, που αποτελεί διακριτικό γνώρισμα της σύγχρονης πνευματικότητας.

Σχετικές ομιλίες