Bodossaki Lectures on Demand
ΙΔΡΥΜΑ ΜΠΟΔΟΣΑΚΗ

Συλλογική μνήμη και ταυτότητα του τόπου: Παρεμβάσεις σχεδιασμού τοπίου στην Ελλάδα

Γκόλτσιου Αικατερίνη

6 Φεβρουαρίου 2020

ΟΜΙΛΙΕΣ
EXIT FULL SCREEN VIDEO & SLIDES
ΔΙΑΡΚΕΙΑ 00:14:30 ΠΡΟΒΟΛΕΣ 576
ΔΙΑΦΑΝΕΙΕΣ /

Τοπίο και μνήμη είναι έννοιες αναπόσπαστες από την ταυτότητα ενός τόπου και των κατοίκων του. Η συλλογική μνήμη ισχυροποιεί τις σχέσεις που συνδέουν τους ανθρώπους μιας χώρας, αφού μοιράζονται τις ίδιες αναμνήσεις: νίκες, ένδοξες στιγμές, τραγωδίες. Έτσι, η συλλογική μνήμη ενισχύει τη συνείδηση ότι ανήκουμε στη γη ή τη χώρα μας. Παίζει επίσης σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της εθνικής ταυτότητας, αλλά και στην καθοδήγηση των ανθρώπινων πράξεων και συμπεριφορών.

Είναι αλήθεια ότι πολλά τοπία που φέρουν πολύτιμα ίχνη συλλογικής μνήμης αναζητούν μια καινούργια ταυτότητα. Ορισμένες φορές, είναι δύσκολο για τις επόμενες γενεές να διαχειριστούν το σύνολο των φυσικών, πολιτιστικών και ιστορικών κληροδοτημάτων που συναπαρτίζουν τη συλλογική μνήμη. Στόχος αυτής της παρουσίασης είναι η ανάδειξη του ρόλου και της ευθύνης των σύγχρονων αρχιτεκτόνων τοπίου στη διαφύλαξη και την ανάδειξη των τοπίων της συλλογικής μνήμης. Μέσω της ανάλυσης τριών ελληνικών περιπτώσεων, από το μικροσκοπικό έως το μακροσκοπικό επίπεδο του τοπίου, θα παρουσιαστούν μέθοδοι και εργαλεία προστασίας της συλλογικής μνήμης και της ταυτότητας του τοπίου, καθώς και ανάδειξης ενός οράματος για το μέλλον των ανθρώπων του.

Η πρώτη περίπτωση προς μελέτη -από την Ακαδημία Πλάτωνος έως το κέντρο φιλοξενίας Προσφύγων του Ελαιώνα- αφορά στην αναβίωση του αρχαίου αθηναϊκού ελαιώνα, συνδέοντας δύο εποχές, διαφορετικούς πολιτισμούς και ευαισθητοποιώντας τους ανθρώπους μέσω της φύσης. Η δεύτερη περίπτωση είναι το πρώην Βασιλικό Κτήμα Τατοΐου, αναγνωρισμένης φυσικής και πολιτιστικής αξίας, καθώς και εξαιρετικής σημασίας για την ποιότητα ζωής των κατοίκων. Πώς όμως, λαμβάνοντας υπόψη την κληρονομιά του χώρου, θα βοηθήσει ο σύγχρονος σχεδιασμός τοπίου στη σύνδεση του παρελθόντος με το μέλλον και την ανάδειξη των αδιόρατων ιχνών που παραμένουν ζωντανά σε αυτό τον ιστορικό τόπο; η τρίτη και τελευταία περίπτωση προς μελέτη αναφέρεται στη Γαύδο, ένα νησί σφραγισμένο από μνήμες πολιτικής εξορίας. Πώς μπορούν η αξιολόγηση του χαρακτήρα του τοπίου και τα εργαλεία ανάλυσης να προβάλουν τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του νησιού και να ευαισθητοποιήσουν τους ανθρώπους για την αξία του, με στόχο την ανάδειξη και τη διαφύλαξή του;

Η παραπάνω ανάλυση τοπίου θα παρουσιάσει την αναγκαιότητα της ανάδειξης του genius loci, καθώς και τις μεθόδους και τα εργαλεία για την αποκάλυψή του, καθώς και για τη διαφύλαξη των βασικών στοιχείων που διαμορφώνουν την καινούργια ταυτότητα καθενός από αυτούς τους τρεις τόπους, με βάση τη συλλογική μνήμη.

Γκόλτσιου Αικατερίνη Πρόεδρος του Πανελληνίου Συλλόγου Αρχιτεκτόνων Τοπίου

Η Δρ Αικατερίνη Γκόλτσιου είναι Πτυχιούχος Γεωπόνος (Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών), Αρχιτέκτων Τοπίου (M.L.A. University of Edinburgh) και διδάκτορας στη Γεωγραφία (Παν/μιο Αιγαίου). Είναι Πρόεδρος του ΠΣΑΤ (Πανελλήνιος Σύλλογος Αρχιτεκτόνων Τοπίου), Αντιπρόεδρος Επαγγελματικών Θεμάτων της IFLA EUROPE, μέλος του ΓΕΩΤΕΕ και της Επιτροπής Τοπίου του ΥΠΕΚΑ. Από το 1997 έως σήμερα διατηρεί γραφείο μελετών Αρχιτεκτονικής Τοπίου στην Αθήνα και καλύπτει ένα ευρύ φάσμα μελετών Αρχιτεκτονικής Τοπίου στον Δημόσιο και στον Ιδιωτικό τομέα (www.katerinagoltsiou.gr). Οι δραστηριότητες της επεκτείνονται στο σχεδιασμό δημοσίων υπαίθριων χώρων (πάρκα, πλατείες, πεζόδρομοι, πολιτισμικοί χώροι, αθλητικοί χώροι), στην διαμόρφωση ιδιωτικών χώρων, στην αποκατάσταση τοπίου (λατομείων, έργων οδοποιίας, εξυγίανση ρεμάτων, κ.ο.κ.) και στις μελέτες αξιολόγησης του τοπίου. Είναι συνέταιρος του γραφείου AGRODESIGN, με στόχο την προώθηση του αγροτοτουρισμού και την παροχή καινοτόμων υπηρεσιών αρχιτεκτονικής τοπίου και σχεδιασμού αγροτοτουριστικών μονάδων. Είναι εισηγήτρια σε εκπαιδευτικά σεμινάρια Ελεύθερων Επαγγελματιών και Δημοσίων Υπαλλήλων, και διδάσκουσα (Π.Δ. 407) στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, με θέμα το τοπίο και την αρχιτεκτονική τοπίου. Έχει δημοσιεύσει σε έγκριτα επιστημονικά περιοδικά, σε συνέδρια με κριτές και έχει ασχοληθεί με την συγγραφή βιβλίων για τη δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση. Έχει συμμετάσχει ως project manager και επιστημονικός σύμβουλος σε ερευνητικά προγράμματα της Ε.Ε. με γενικότερο αντικείμενο την ανάλυση του τουριστικού τοπίου, την χαρτογράφηση και εκτίμηση του τοπίου μέσω ποιοτικών και ποσοτικών μεθόδων και εργαλείων, την ευαισθητοποίηση των πολιτών και των φορέων για το τοπίο με στόχο την ανάδειξη και προστασία του.

Σχετικές ομιλίες