Bodossaki Lectures on Demand
ΙΔΡΥΜΑ ΜΠΟΔΟΣΑΚΗ

Το Συμφωνικό Κοντσέρτο για πιάνο και ορχήστρα (1935) του Μανώλη Καλομοίρη: η μεγάλη οργανική μορφή ως αφορμή και μέσον απεικόνισης όψεων του «εθνικού»

Σακαλλιέρος Γιώργος

2 Ιουνίου 2018

ΟΜΙΛΙΕΣ
EXIT FULL SCREEN VIDEO & SLIDES
ΔΙΑΡΚΕΙΑ 25:55 ΠΡΟΒΟΛΕΣ 432
ΔΙΑΦΑΝΕΙΕΣ /

Η Εθνική Σχολή μουσικής δημιουργήθηκε ως η ελληνική εκδοχή ενός πανευρωπαϊκού πολιτιστικού κινήματος. Διατηρώντας την πολιτιστική σύνδεση με τα ευρωπαϊκά τεκταινόμενα, αναπτύσσεται σε ένα κοινωνικό περιβάλλον με σημαντικές ιδιαιτερότητες και αποκλίσεις, που αναζητά μια ταυτότητα μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Η ηγετική μορφή της, ο Καλομοίρης, αποκτά ένθερμους οπαδούς αλλά και φανατικούς εχθρούς. 

Η θεματική του συμποσίου εγείρει σημαντικά ζητήματα στη μουσικολογική έρευνα αλλά και στην καλλιτεχνική πράξη. Το συμπόσιο αφιερώνεται στη μνήμη μιας πρωτοπόρου της ελληνικής μουσικολογικής έρευνας, της Ολυμπίας Φράγκου ‐ Ψυχοπαίδη.

Το Συμφωνικό Κοντσέρτο για πιάνο και ορχήστρα (1935) του Μανώλη Καλομοίρη: η μεγάλη οργανική μορφή ως αφορμή και μέσον απεικόνισης όψεων του «εθνικού»

Η ιδιαίτερη θέση που κατέχει στην εργογραφία του Μανώλη Καλομοίρη το Συμφωνικό Κοντσέρτο για πιάνο και ορχήστρα του 1935, έγκειται στην εξισορρόπηση φαινομενικά ετερογενών παραγόντων: η εκτενής συμφωνική επεξεργασία και η δεξιοτεχνική σολιστική γραφή συνδιαλέγονται με την εμφάνιση παραδοσιακού μουσικού υλικού, τη διαχείρισή του μέσα από δυτικότροπες τεχνικές (παραλλαγές/μεταμορφώσεις, αλλά και τη μεγάλη μορφή) και τη συμβολιστική απεικόνιση προσωπικών ετεροαναφορών κατά το πνεύμα και το γράμμα της Εθνικής Σχολής. Η παρούσα ανακοίνωση εξετάζει το έργο από ιστορική και αναλυτική σκοπιά, μέσα από τις πηγές του μουσικού υλικού (χειρόγραφες και έντυπες εκδοχές), κείμενα προγραμμάτων συναυλιών, κριτικές, κείμενα και αλληλογραφία του Καλομοίρη για το έργο, καθώς και ανέκδοτα κείμενα νεότερων μελετητών. Επιπλέον, η αναδίφηση της παρτιτούρας συναντά την αισθητική ανάλυση της ερμηνείας, μέσω ζωντανών εκτελέσεων και ηχογραφήσεων του έργου, με σκοπό να επισημανθούν, λεπτομερέστερα, ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του (μελωδική υφή, αρμονικές εξυφάνσεις, ενορχηστρωτικές και μορφοδομικές επιλογές), σε σύγκριση και σχολιασμό με τα γραπτά τεκμήρια. Τέλος, εξετάζεται η θέση του έργου μέσα στη συμφωνική δημιουργία του Καλομοίρη, μέσα στην ευρύτερη νεοελληνική εργογραφία του κοντσέρτου για πιάνο, αλλά και ως παρουσία στην κατηγορία εναλλακτικών «κοντσερτάντε» έργων για πιάνο και ορχήστρα στην έντεχνη δυτικοευρωπαϊκή μουσική, κυρίως, αλλά όχι αποκλειστικά, της περιόδου του μεσοπολέμου.

Σακαλλιέρος Γιώργος Αναπληρωτής Καθηγητής Ιστορικής Μουσικολογίας, Τμήμα Μουσικών Σπουδών, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

Ο Γιώργος Σακαλλιέρος είναι αναπληρωτής καθηγητής ιστορικής μουσικολογίας του Τμήματος Μουσικών Σπουδών Α.Π.Θ., με έμφαση στη μελέτη της νεοελληνικής μουσικής (19ος-20ός αι.). Έχει συμμετάσχει σε διεθνή συνέδρια μουσικολογίας, φιλολογίας και θεατρολογίας, στην Ελλάδα και το εξωτερικό, έχει εκτενή αριθμό ελληνικών και ξενόγλωσσων επιστημονικών δημοσιεύσεων και συνεργασία με τη διεθνή μουσική εγκυκλοπαίδεια Grove Music Online. Είναι συγγραφέας των βιβλίων Dimitri Mitropoulos and His Works in the 1920s The Introduction of Musical Modernism in Greece (Athens: Hellenic Music Centre, 2016 – Βραβείο Μουσικολογικού Συγγράμματος 2018 της Ένωσης Ελλήνων Θεατρικών και Μουσικών Κριτικών) και Γιάννης Κωνσταντινίδης (1903-1984). Ζωή, έργο και συνθετικό ύφος (Θεσσαλονίκη: University Studio Press, 2010). Είναι τακτικό μέλος της Διεθνούς Μουσικολογικής Εταιρείας (IMS), της Ένωσης Ελλήνων Μουσουργών και ιδρυτικό μέλος της Ελληνικής Μουσικολογικής Εταιρείας.

Σχετικές ομιλίες