Bodossaki Lectures on Demand
ΙΔΡΥΜΑ ΜΠΟΔΟΣΑΚΗ

Το παιδί με έντονο οδοντιατρικό φόβο: Ανάλυση παραγόντων που σχετίζονται με το ίδιο, τους γονείς του και τον οδοντίατρο

Αρχάκης Αριστείδης, Αραποστάθης Κωνσταντίνος, Τσιάντου Δήμητρα, Κοτσάνος Νικόλαος

29 Σεπτεμβρίου 2013

ΟΜΙΛΙΕΣ
EXIT FULL SCREEN VIDEO & SLIDES
ΔΙΑΡΚΕΙΑ 81:10 ΠΡΟΒΟΛΕΣ 3760
ΔΙΑΦΑΝΕΙΕΣ /

Ο/η παιδοδοντίατρος πρέπει να μπορεί να προβλέπει και να διαχειρίζεται τα προβλήματα συμπεριφοράς όλων των μικρών ασθενών με αποδοχή της ιδιοσυγκρασίας τους και να προχωρά σε απευαισθητοποίηση και εδραίωση της εμπιστοσύνης ακόμη και των πιο ‘δύσκολων’ απ’ αυτούς. Σκοπός του τραπεζιού είναι να παρουσιαστούν οι τρόποι εκτίμησης του φόβου των παιδιών, η ενσυναίσθηση και η μεταβολή της κατά την πρόοδο της οδοντιατρικής εκπαίδευσης και πως η αξιοποίηση της γονικής παρουσίας μπορεί να βοηθήσει την επικοινωνία. Πιο συγκεκριμένα:
 

Ο οδοντιατρικός φόβος συχνά συσχετίζεται με την κοινωνικοποίηση του ατόμου, την ηλικία, το φύλο, καθώς και με τις προσωπικές εμπειρίες σε συγκεκριμένες οδοντιατρικές διαδικασίες. Η εκδήλωση μη συνεργάσιμης συμπεριφοράς και ο οδοντιατρικός φόβος δεν ταυτίζονται απαραίτητα. Για τον αντικειμενικό προσδιορισμό του φόβου έχουν αναπτυχθεί διάφορες μέθοδοι όπως ο καρδιακός παλμός, η πίεση του αίματος, η συγκέντρωση κορτιζόλης στο σάλιο ή στα ούρα, ενώ πρόσφατα ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η α-αμυλάση του σάλιου. Η εφαρμογή κάποιων από αυτές τις τεχνικές στον προσδιορισμό του οδοντιατρικού φόβου στην καθημερινή οδοντιατρική πράξη παρουσιάζει αρκετές δυσκολίες που τις καθιστούν δύσχρηστες.
 

Υπάρχουν όμως και υποκειμενικοί τρόποι αυτο-εκτίμησης του οδοντιατρικού φόβου. Η συμπλήρωση κατάλληλων ερωτηματολογίων από το παιδί ή τους γονείς δεν δίνει βέβαια ταυτόσημες πληροφορίες. Συμπληρωματικά, όμως, με την λήψη του ιατρικού και οδοντιατρικού ιστορικού, μπορεί να δώσουν σημαντικές πληροφορίες για τους φόβους του παιδιού. Η αντιμετώπιση και η αποδοχή των τεχνικών καθοδήγησης της συμπεριφοράς εξαρτώνται άμεσα από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε παιδιού αλλά και της οικογένειάς του.
 

Ωστόσο η χρησιμοποίηση τεχνικών συμπεριφοράς δεν θα έχει αποτέλεσμα αν ο/η οδοντίατρος κατά την εφαρμογή τους δεν διακατέχεται από ενσυναίσθηση (empathy). Αυτή η ικανότητα συναισθηματικής συμμετοχής μεταξύ οδοντιάτρου και ασθενή πρέπει να αποτελεί το θεμέλιο στη μεταξύ τους επικοινωνία. Η ενσυναίσθηση μπορεί να διδαχθεί και η σχετική εκπαίδευση των οδοντιάτρων πρέπει να ξεκινά από τις προπτυχιακές σπουδές. Σημαντικό επίσης είναι να υπάρχει συνεχής εκπαίδευση, ιδίως όταν ο βαθμός ενσυναίσθησης μειώνεται λόγω συναισθηματικής κόπωσης και φόρτου εργασίας του οδοντιάτρου, ώστε η επικοινωνία και η ποιότητα θεραπείας να παραμένουν πάντοτε σε υψηλά επίπεδα.
 

Τέλος, είναι γενικά αποδεκτό ότι η γονική παρουσία στο χώρο εργασίας του οδοντιατρείου είναι θετική για πολύ μικρά παιδιά έως 3-4 ετών, τουλάχιστον κατά την πρώτη επίσκεψη. Επί πλέον είναι επιθυμητή από τον ίδιο το γονέα. Σε παιδιά με έντονο οδοντιατρικό φόβο όμως, συνήθως επιδεινώνει τη μη συνεργάσιμη συμπεριφορά του παιδιού. Η σαφής οδηγία για τη στάση που πρέπει να τηρήσει ο γονιός και η αποδοχή της, καθώς και η παρουσίαση, με ενσυναίσθηση, του διλλήματος στο μικρό παιδί με αρνητική συμπεριφορά ότι θα πρέπει να συνεργαστεί για να παραμείνει ο γονιός του, μπορεί να βελτιώσουν άμεσα (μέχρι μερικά λεπτά το πολύ) τη συμπεριφορά του σε ποσοστό άνω του 90%. Στη σύγχρονη εποχή, στοιχεία για την αποδοχή τέτοιων προσεγγίσεων από τους γονείς είναι χρήσιμα, αλλά λείπουν.

Αρχάκης Αριστείδης Δρ. Παιδοδοντίατρος
Αραποστάθης Κωνσταντίνος Επίκουρος Καθηγητής Παιδοδοντιατρικής, ΑΠΘ

Διδάκτορας Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Ειδικευμένος στην Παιδοδοντιατρική από το Παιδιατρικό Νοσοκομείο St. Christopher's της Φιλαδέλφειας, Η.Π.Α.

Γεννήθηκε το 1964 και απεφοίτησε από το Οδοντιατρικό Τμήμα του Α.Π.Θ. το 1989. Απέκτησε την ειδικότητα της Παιδοδοντιατρικής το 1994 (St. Christopher’s Hospital for Children, Φιλαδέλφεια των Η.Π.Α.). Έγινε Διδάκτορας της Οδοντιατρικής Α.Π.Θ. τον Απρίλιο του 2004 (Θέμα Διδακτορικής Διατριβής: «Στοματική κατάσταση σε άτομα με σύνδρομο Down: Μελέτη ευαισθητοποιών παραγόντων»).

Έχει εκλεγεί Επίκουρος Καθηγητής Παιδοδοντιατρικής Α.Π.Θ. τον Ιούνιο του 2010 και αναμένει τον διορισμό του. Από το 1995 ασκεί αποκλειστικά την Παιδοδοντιατρική σε ιδιωτικό ιατρείο στην Θεσσαλονίκη. Από το 1996, σε συνεργασία με Ιδιωτική Γενική Κλινική στην Θεσσαλονίκη, εκτελεί την οδοντιατρική αποκατάσταση σε ομάδες ασθενών της Παιδοδοντιατρικής κάτω από γενική αναισθησία.

Έχει παρακολουθήσει 67 συνέδρια και σεμινάρια στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Είναι συγγραφέας ή συν-συγγραφέας σε 26 δημοσιεύσεις σε Ελληνικά (16 δημοσιεύσεις) και ξενόγλωσσα (10 δημοσιεύσεις) επιστημονικά περιοδικά. Έχει συμμετάσχει με 94 ανακοινώσεις, εισηγήσεις ή διαλέξεις σε επιστημονικά συνέδρια στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

Τσιάντου Δήμητρα MSc, Παιδοδοντίατρος

Γεννήθηκε στην Αθήνα και μεγάλωσε στην Οιχαλία Τρικάλων. Εισήχθη μετά από πανελλήνιες εξετάσεις στην Οδοντιατρική Σχολή Θεσσαλονίκης. Το 2007 αποφοίτησε με γενικό βαθμό «λίαν καλώς». Το 2008 ξεκινά την τριετή μετεκπαίδευση στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα της Παιδοδοντιατρικής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και αποφοιτά το 2011 λαμβάνοντας το Μεταπτυχιακό Τίτλο Ειδίκευσης της Παιδοδοντιατρικής (Paediatric Dentistry) με βαθμό «Άριστα».

Έχει δημοσιεύσεις σε ελληνικά και διεθνή περιοδικά.

Από το 2011 είναι επιστημονική συνεργάτης στο Τμήμα Παιδοδοντιατρικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Έχει ενεργή παρουσία σε συνέδρια και είναι μέλος της Ελληνικής, Ευρωπαϊκής και Παγκόσμιας Παιδοδοντικής Εταιρείας.

Κοτσάνος Νικόλαος Καθηγητής Παιδοδοντιατρικής, ΑΠΘ

Ο Δρ Νίκος Κοτσάνος είναι ειδικός παιδοδοντίατρος, καθηγητής Παιδοδοντιατρικής και οργανωτής του σχετικού μεταπτυχιακού προγράμματος στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Φοίτησε στο ΑΠΘ την 5ετία 1972-77. Έκανε διδακτορικές σπουδές (PhD)  με υποτροφία του ΙΚΥ και  εργάστηκε ως κλινικός επιβλέπων στο Πανεπιστήμιο του Bristol της Αγγλίας κατά την 4ετία 1978-82. Μετά από 6ετή άσκηση γενικής οδοντιατρικής, εξειδικεύτηκε το 1990-91 στην παιδοδοντιατρική στο New York University, ΗΠΑ. Έχει εκδώσει το βιβλίο ‘Παιδοδοντιατρική’ που διανέμεται και στους φοιτητές του. Έχει 40 δημοσιεύσεις σε διεθνή και 50 σε ελληνικά περιοδικά και έχει προσκληθεί ως ομιλητής στη Νορβηγία, Κύπρο, Βουλγαρία, Ιαπωνίας και Ν. Κορέα.

Τα κλινικά του ενδιαφέροντα εκτείνονται σε όλο το φάσμα της παιδοδοντιατρικής. Περιλαμβάνουν κυρίως θέματα ελέγχου και καθοδήγησης συμπεριφοράς του παιδιού-οδοντιατρικού ασθενούς με φόβο, αποκατάστασης οδοντικών ανωμαλιών και τραύματος και αντιμετώπισης παιδιών με αναπηρίες είτε με συμπεριφορική προσέγγιση είτε, όπου χρειάζεται, με γενική αναισθησία.

Τα κοινωνικό του έργο περιλαμβάνει ομιλίες σε γονείς, μαθητές και φροντιστές ατόμων με αναπηρίες σε διάφορους Νομούς, καθώς και οργάνωση της οδοντιατρικής εξέτασης παιδιών σχολείων και ιδρυμάτων, συμπεριλαμβανομένων των Παιδικών Σταθμών του Δήμου Θεσσαλονίκης. Είναι παντρεμένος με την Ελένη Γόρδου, η οποία είναι απόφοιτος του Αρχαιολογικού ΑΠΘ και της σχολής ξεναγών, καθηγήτρια ΜΕ και εθελόντρια σύμβουλος θηλασμού. Έχουν δυο γιους, τον Γιάννη 22 και το Βαγγέλη 18 ετών.

Σχετικές ομιλίες