Οι Γυναίκες στην εμπόλεμη Ελλάδα (1940 – 1950)

Τα Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (ΑΣΚΙ) σε συνεργασία με  το Κοινωφελές Ίδρυμα Κοινωνικού και Πολιτιστικού Έργου (ΚΙΚΠΕ) διοργανώνουν  ένα νέο κύκλο σεμιναρίων με θέμα Η ταραγμένη δεκαετία του 1940. Πολιτικές διαστάσεις και κοινωνικές εξελίξεις που απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς δημοτικής και μέσης εκπαίδευσης. Στα δώδεκα σεμινάρια του κύκλου θα επιχειρηθούν κριτικές προσεγγίσεις και αποτιμήσεις των πλέον κρίσιμων γεγονότων της περιόδου, με εισηγήσεις επιστημόνων, καθηγητών πανεπιστημίου εγνωσμένου κύρους και εξειδίκευσης. Στο σεμινάριο θα διδάξουν οι: Τασούλα Βερβενιώτη, Πολυμέρης Βόγλης, Ανδρέας Δεληβορριάς, Πολίνα Ιορδανίδου, Άντα Κάπολα, Βαγγέλης Καραμανωλάκης, Γιώργος Κόκκινος, Γιώργος Κουκουλές, Ηλίας Νικολακόπουλος, Προκόπης Παπαστράτης, Σωτήρης Ριζάς, Τάσος Σακελλαρόπουλος, Γιάννης Σκαλιδάκης και Βαγγέλης Χατζηβασιλείου.

Τασούλα Βερβενιώτη, Οι Γυναίκες στην εμπόλεμη Ελλάδα (1940 – 1950)
 

Οι εποχές κρίσης, όπως η δεκαετία του 1940, πολλές φορές χρησιμεύουν ως όχημα για την προώθηση των γυναικών στο δημόσιο χώρο. Στους τρεις πολέμους της δεκαετίας (Αλβανικό μέτωπο, Κατοχή – Αντίσταση, Εμφύλιος) οι γυναίκες, ενώ δεν έχουν πολιτικά δικαιώματα συμμετέχουν ενεργά και στους τρεις πολέμους. Στη διάρκεια του Αλβανικού ενεργοποιούνται στον πόλεμο των «μετόπισθεν» αλλά και στο κουβάλημα πολεμοφοδίων στην πρώτη γραμμή του μετώπου. Στη διάρκεια της Κατοχής εντάσσονται στο αντιστασιακό κίνημα, κυρίως στις οργανώσεις του ΕΑΜ/ΚΚΕ. Αποτελούν την πλειοψηφία στην οργάνωση Εθνική Αλληλεγγύη, το μισό ‘πληθυσμό’ της ΕΠΟΝ, στηρίζουν τον ΕΛΑΣ και το 1944 ιδρύονται Διμοιρίες και ανταρτοομάδες γυναικών. Στη διάρκεια του Εμφυλίου οι γυναίκες θα παίξουν ακόμα πιο σημαντικό ρόλο. Από την πλευρά της «δεξιάς» με προεξάρχουσα μορφή τη βασίλισσα θα αναλάβουν ηγετικά καθήκοντα στο Έρανο «Της». Ιδιαίτερα σημαντική είναι η συμμετοχή των μάχιμων γυναικών στο Δημοκρατικό Στρατό: το 1949 αποτελούν σχεδόν το μισό των μαχητών του.