Καραμανωλάκης Βαγγέλης
Γλώσσα
Ελληνική
Ημερομηνία
18/03/2021
Διάρκεια
00:22:51
Εκδήλωση
Οι κληρονομιές του 1821. Τα πρόσωπα και οι ιδέες
Χώρος
Διαδικτυακές διαλέξεις
Διοργάνωση
Κοινωφελές Ίδρυμα Κοινωνικού και Πολιτιστικού Έργου (ΚΙΚΠΕ)
Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (ΑΣΚΙ)
Κατηγορία
Ιστορία
Ετικέτες
1821, 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση, Ελληνική Επανάσταση, Μεγάλη Ιδέα, εθνική πρόοδος, εσωτερική ανάπτυξη, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, εξευρωπαϊσμός, αρχαιότητα, επιστήμη, αλυτρωτισμός
Το ΚΙΚΠΕ σε συνεργασία με τα ΑΣΚΙ οργανώνει τον 2ο κύκλο Επιμορφωτικών Διαλέξεων που εντάσσεται στον εορτασμό της επετείου των 200 χρόνων από την έναρξη της Επανάστασης του 1821 με τίτλο Οι κληρονομιές του 1821. Τα πρόσωπα και οι ιδέες. Πρόθεση του κύκλου διαλέξεων αποτελεί η μελέτη των μείζονων ζητημάτων που έθεσε η επαναστατική διαδικασία της δεκαετίας του 1820 και της εξέλιξής τους στα μετεπαναστατικά χρόνια. Στο επίκεντρο θα τεθούν όχι μόνο τα ζητήματα αλλά και οι διαδρομές όσων συμμετείχαν στην Επανάσταση και στελέχωσαν στη συνέχεια το νεοσύστατο κράτος. Στην κατεύθυνση αυτή, οι διαφορετικές προσεγγίσεις των εισηγητών-τριών, από τον χώρο της ιστορίας, της φιλολογίας και της νομικής, αποσκοπούν στην πληρέστερη και σφαιρικότερη κατανόηση μιας πολυσύνθετης πραγματικότητας.
Η Μεγάλη ιδέα και η «εθνική πρόοδος» στο νεοσύστατο βασίλειο, Βαγγέλης Καραμανωλάκης, Αναπληρωτής Καθηγητής Θεωρίας και Ιστορίας της Ιστοριογραφίας, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας ΕΚΠΑ]
Η ανακοίνωση επιχειρεί να αντιμετωπίσει την Μεγάλη Ιδέα ως μια κατεξοχήν «κληρονομιά» της Επανάστασης του 1821, απόρροια του σχηματισμού του ελληνικού εθνικού κράτους και του αποκλεισμού εκτός των εθνικών συνόρων, πολλών από τους πληθυσμούς που είχαν επαναστατήσει. Παράλληλα την διαπραγματεύεται ως μια έννοια ομπρέλλα, σύμφωνα και με την οπτική της Έλλης Σκοπετέα. Μια έννοια η οποία μπορούσε να περιλαμβάνει μια σειρά από διαφορετικές νοηματοδοτήσεις και στρατηγικές: πολεμική προετοιμασία αλλά και εσωτερική ανάπτυξη, μετεκένωση των ιδεών αλλά και ελληνοθωμανισμός. Εσωτερική και εξωτερική πολιτική, και συνάμα πνευματικός βίος και εκπαίδευση και επιστημονική ανάπτυξη. Διαφορετικοί δρόμοι, διαφορετικές στρατηγικές που θεωρητικά τουλάχιστον θα μπορούσαν να καταλήξουν στη διεύρυνση των συνόρων και την ένταξη των «αλύτρωτων» αδελφών.
Η ανακοίνωση εστιάζει ιδιαίτερα στο ιδεολόγημα της «εθνικής προόδου» και της επιδίωξης για εσωτερική ανάπτυξη της χώρας ως την πλέον τελεσφόρα στρατηγική για την πραγματοποίηση της Μεγάλης Ιδέας και με πεδίο αναφοράς το Πανεπιστήμιο Αθηνών. Το Πανεπιστήμιο Αθηνών αποτέλεσε τον σημαντικότερο θεσμό διαμόρφωσης της πνευματικής και επιστημονικής ζωής στον 19ο αιώνα και παράλληλα ένα «θερμοκήπιο» των διαφορετικών εννοιοδοτήσεων της Μεγάλης Ιδέας. Αναδεικνύοντας τις διαφορετικές φωνές που χρησιμοποίησαν την έννοια της προόδου εντός του ανώτατου εκπαιδευτικού ιδρύματος (πρυτανικές αρχές, καθηγητικό προσωπικό, φοιτητές), η ανακοίνωση επιχειρεί να προσδιορίσει τα χαρακτηριστικά αυτής της προόδου με κυριότερα τον εξευρωπαϊσμό της χώρας και τη σύνδεση με την αρχαιότητα. Κυρίως, όμως, συνδεόταν με την καλλιέργεια της επιστήμης ως στοιχείο ενδεικτικό της υψηλής θέσης των Ελλήνων στον σύγχρονο τους κόσμο και με σκοπό τη βελτίωση των υλικών συνθηκών διαβίωσής τους και την εσωτερική ανάπτυξη της χώρας ως τον απαραίτητο αναβαθμό για την πραγμάτωση των αλυτρωτικών οραμάτων.
O Βαγγέλης Καραμανωλάκης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1965. Αποφοίτησε από τη Μαράσλειο Παιδαγωγική Ακαδημία και εργάστηκε στη δημοτική εκπαίδευση για μια πενταετία. Σπούδασε στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας (ΕΚΠΑ) και πραγματοποίησε τις μεταπτυχιακές σπουδές του στην Αθήνα και στη Βιέννη. Το 2006 αναγορεύθηκε διδάκτορας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Από το 1996 εργάστηκε στα Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (ΑΣΚΙ) έως το 2008, όταν εκλέχθηκε λέκτορας στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας (ΕΚΠΑ). Από το 2004 έως σήμερα είναι Αντιπρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου των ΑΣΚΙ. Υπήρξε για μια δεκαετία (1999-2009) συνεργάτης στην κριτική ιστορικών βιβλίων στην εφ. Ελευθεροτυπία. Εχει διδάξει στο Πανεπιστήμιο της Κρήτης και στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, ενώ σήμερα είναι αναπληρωτής καθηγητής Θεωρίας και Ιστορίας της Ιστοριογραφίας και πρόεδρος της Διοικούσας Επιτροπής του Ιστορικού Αρχείου του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Βιβλία: H συγκρότηση της ιστορικής επιστήμης και η διδασκαλία της Iστορίας στο Πανεπιστήμιο Aθηνών (1837-1932), Αθήνα 2006, Κώστας Γαβρόγλου, Β. Καραμανωλάκης, Χάιδω Μπάρκουλα, Το Πανεπιστήμιο Αθηνών και η ιστορία του 1837-1937, Ηράκλειο, 2014 και Το ανεπιθύμητο παρελθόν. Οι φάκελοι κοινωνικών φρονημάτων στον 20ό αιώνα και η καταστροφή τους, Αθήνα 2019 (βραβείο Ακαδημίας Αθηνών). Έχει επιμεληθεί τόμους αναφορικά με την επτάχρονη δικτατορία (1967-1974), τις ιστορικές διαδρομές της ελληνικής νεολαίας στον 20ό αιώνα τις σχέσεις της ελληνικής με τη γαλλική ιστοριογραφία, τη δεκαετία του ‘40, τη σύντομη Μεταπολίτευση (1974-1975), την εννοιοδότηση των συλλογικών προσδιορισμών: Έλλην-Ρωμιός-Γραικός κ.ά.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία
Κ. Θ. Δημαράς, Εν Αθήναις τη 3 Μαΐου 1837. Μελέτη ιστορική και φιλολογική, Αθήνα, ΕΚΠΑ, 1987
Κ. Θ. Δημαράς, «Ιδεολογήματα στην αφετηρία του ελληνικού Πανεπιστημίου», Πανεπιστήμιο: Iδεολογία και Παιδεία. Iστορική διάσταση και Προοπτικές, Aθήνα 21- 25 Σεπτεμβρίου 1987, Aθήνα, IAEN - Γενική Γραμματεία Nέας Γενιάς 19, 1989, Α΄, σ. 43-54.
Βαγγέλης Καραμανωλάκης, Η συγκρότηση της ιστορικής επιστήμης και η διδασκαλία της ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών 1837-1932 Αθήνα, IAEN Γενικής Γραμματείας Nέας Γενιάς - Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών ΕΙΕ -43-, 2006.
Βίκυ Καραφουλίδου, "... της μεγάλης ταύτης ιδέας...": Όψεις της εθνικής ιδεολογίας 1770-1854, Αθήνα, Πόλις, 2018
Κώστας Λάππας, Πανεπιστήμιο και φοιτητές στην Ελλάδα κατά τον 19ο αιώνα, Aθήνα, IAEN Γενικής Γραμματείας Nέας Γενιάς - Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών ΕΙΕ 39, 2004.
Αλέξης Πολίτης, Ρομαντικά χρόνια. Ιδεολογίες και νοοτροπίες στην Ελλάδα του 1830-1880, Αθήνα, ΕΜΝΕ-ΜΝΉΜΩΝ, 2003
Έλλη Σκοπετέα, Tο «πρότυπο βασίλειο» και η Mεγάλη Iδέα. Όψεις του εθνικού προβλήματος στην Eλλάδα (1830-1880), Αθήνα, Πολύτυπο, 1988
