Επιστημονικό συμπόσιο: «Η ελληνική γλώσσα στο φακό των μεταφραστών» - 2η ημέρα

Ο Παναγιώτης Ευαγγελίδης είναι μεταφραστής, συγγραφέας και σκηνοθέτης του κινηματογράφου. Γεννήθηκε στην Αθήνα όπου ζει και εργάζεται. Τη δεκαετία του ογδόντα έζησε για πέντε χρόνια στην Ιαπωνία. Επιστρέφοντας, ανάμεσα σε άλλες ασχολίες άρχισε να μεταφράζει ιαπωνική λογοτεχνία συν μερικές απόπειρες ποίησης, ακόμα ανέκδοτης. Πιστεύει ότι το πρωτότυπο και η μετάφραση είναι δύο διαφορετικά σύμπαντα μιας και τα ιαπωνικά είναι και μια οπτική απόλαυση, της οποίας οι αλφαβητικές γλώσσες εξ ορισμού στερούνται. Πιστεύει ότι το άλλοθι της ύπαρξης κάποιου αρχικού κειμένου είναι σαθρό.

Ο Νίκος Ερηνάκης (Αθήνα 1988) είναι Επίκουρος Καθηγητής Κοινωνικής & Πολιτικής Φιλοσοφίας και Φιλοσοφίας του Πολιτισμού στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. Παράλληλα διδάσκει στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών και στο Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο. Είναι διδάκτωρ φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου του Λονδίνου και της Οξφόρδης (με πλήρη υποτροφία του ΙΚΥ). Έχει σπουδάσει οικονομικά (ΟΠΑ), φιλοσοφία & συγκριτική λογοτεχνία (Warwick) και φιλοσοφία των κοινωνικών επιστημών (LSE), και είναι απόφοιτος του Κολλεγίου Αθηνών ('05). Για το πρώτο του βιβλίο φιλοσοφίας με τίτλο Αυθεντικότητα και αυτονομία: Από τη δημιουργικότητα στην ελευθερία (Κείμενα 2020) τιμήθηκε με το Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών. Έχουν εκδοθεί τρία βιβλία ποίησής του (εκ των οποίων τα δύο έχουν μεταφραστεί και εκδοθεί στην Αγγλία και στη Γαλλία αντιστοίχως, και το τρίτο έλαβε υποψηφιότητα για το Κρατικό Βραβείο Ποίησης), δύο βιβλία Ευρωπαίων ποιητών του μοντερνισμού σε μετάφρασή του και τρεις συλλογικοί τόμοι φιλοσοφικών δοκιμίων σε επιμέλειά του. Δοκίμια και ποιήματά του έχουν δημοσιευτεί σε ποικίλα διεθνή περιοδικά, συλλογικούς τόμους, ανθολογίες και πρακτικά συνεδρίων με κριτές.

Η Άννα Μαραγκάκη γεννήθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης. Απόφοιτη του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών, εργάζεται εδώ και πολλά χρόνια ως επιμελήτρια κειμένων και μεταφράστρια. Έχει μεταφράσει έργα των Brit Bennett, Jacqueline Woodson, Robert Penn Warren και Russell Banks.

Η Μαρία Ευσταθιάδη (Αθήνα 1949) είναι συγγραφέας (πρόζα, θέατρο) και μεταφράστρια. Σπούδασε πολιτικές επιστήμες στην Αθήνα και το Παρίσι. Ήταν για χρόνια υπεύθυνη εκδόσεων στις εκδόσεις Θεμέλιο. Είναι μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων και της Εταιρείας Θεατρικών Συγγραφέων. Διετέλεσε μέλος του διοικητικού συμβουλίου του ΕΚΕΒΙ (Εθνικού Κέντρου Βιβλίου), του Ευρωπαϊκού Κέντρου Μετάφρασης και του Ευρωπαϊκού Κέντρου Δελφών. Έχουν κυκλοφορήσει επτά πεζογραφήματά της και επτά θεατρικά έργα της. Πολλά από τα κείμενά της έχουν μεταφραστεί σε ξένες γλώσσες και έχουν παιχτεί στο εξωτερικό. Έχει μεταφράσει μεταξύ άλλων Marivaux, Mallarmé, Klossowski, Satie, Michaux, Sarraute, Claus, Rodrigez, Jauffret, Melquiot, Robbe-Grillet, Kwahulé, Genet, Frechette, Cormann, Lescot, Olivier Py. Διακρίσεις: Ιππότης του Τάγματος Γραμμάτων και Τεχνών του γαλλικού κράτους, 2014. Βραβείο μετάφρασης ΕΚΕΜΕΛ - Ευρωπαϊκό Κέντρο Μετάφρασης, για τη Ζήλια του Αλαίν Ρομπ-Γκριγιέ, 2008. Βραβείο «Κάρολος Κουν» 2011 για τον Δαίμονα, εξ ημισείας με τη Λήθη του Δ. Δημητριάδη.

Η Κατιάννα Μίχα είναι Ιστορικός και εκπαιδευτικός, πτυχιούχος του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΕΚΠΑ καθώς και του Ινστιτούτου Ιστορίας του Πανεπιστημίου Paris IV της Σορβόννης. Στο ίδιο Πανεπιστήμιο συνέχισε και τις μεταπτυχιακές της σπουδές, με ευρύτερο αντικείμενο την ιστορία των διεθνών σχέσεων. Το 1986 στράφηκε στην εκπαίδευση, διδάσκοντας κυρίως στο Λύκειο, στο τμήμα GCE και στο τμήμα ΙΒ της Σχολής Μωραΐτη. Από το 1999, ως μέλος της διεύθυνσης της Σχολής Μωραΐτη, ασχολήθηκε με έργο διοικητικό και παιδαγωγικό. Το ενδιαφέρον της εντοπίστηκε, ως επί το πλείστον, σε θέματα διδακτικής, στην εκπόνηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων, πιλοτικών μαθημάτων και εκπαιδευτικού υλικού.

Η Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη γεννήθηκε στην Αθήνα το 1979 και σπούδασε στο Ηνωμένο Βασίλειο φιλοσοφία, πολιτική θεωρία και δημιουργική γραφή. Είναι ποιήτρια (Κρατικό Βραβείο Ποίησης 2018) και μεταφράστρια, και κάτοχος διδακτορικού διπλώματος στο διαδραστικό ιστορικό ντοκιμαντέρ από το πανεπιστήμιο του Μπόρνμουθ. Εργάζεται ως αρθρογράφος στο Βήμα και την Athens Voice κι έχει στο ενεργητικό της πάνω από 40 μεταφράσεις βιβλίων, κυρίως από τα νορβηγικά.

Ο Θωμάς Συμεωνίδης είναι συγγραφέας, μεταφραστής και διδάσκων αισθητικής και φιλοσοφίας στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών και στα μεταπτυχιακά προγράμματα των τμημάτων Αρχιτεκτόνων-Μηχανικών του ΕΜΠ και του ΑΠΘ. Διδάσκει επίσης ευρωπαϊκή λογοτεχνία στο ΕΑΠ. Στο μεταφραστικό του έργο περιλαμβάνονται κυρίως έργα του Σάμιουελ Μπέκετ (υπεύθυνος της ομώνυμης σειράς στις εκδόσεις Εστία) και του Ζακ Ρανσιέρ. Στο επίκεντρο της έρευνας και της πρακτικής του βρίσκονται οι διαθεματικές προσεγγίσεις της γραφής, του χώρου, της σχεδίασης και της μετάφρασης.

Η Οντέτ Βαρών Βασάρ (Αθήνα 1957) είναι ιστορικός και μεταφράστρια γαλλόφωνης λογοτεχνίας. Εξέδωσε μελέτες για την Αντίσταση (Η ενηλικίωση μιας γενιάς, Εστία 2009), και το Ολοκαύτωμα και τη μνήμη του (Η ανάδυση μιας δύσκολης μνήμης, β΄ έκδοση, Εστία 2013). Ετοιμάζει βιβλίο με τις μελέτες της για τη στρατοπεδική λογοτεχνία (Η αποτύπωση του άφατου, 2025). Δίδαξε ιστορία στο Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο και στο σεμινάριό της στο Εβραϊκό Μουσείο Ελλάδος, και μετάφραση στο Κέντρο Λογοτεχνικής Μετάφρασης του Γαλλικού Ινστιτούτου και στο ΕΚΕΜΕΛ - Ευρωπαϊκό Κέντρο Μετάφρασης. Από το 1995 ως το 2008 ήταν εκδότρια και διευθύντρια του ετήσιου περιοδικού Μετάφραση που συνέβαλε στον λόγο για τη μετάφραση και εισήγαγε τη μεταφρασεολογία. Μετέφρασε μεταξύ άλλων: Gustave Flaubert, Νοέμβριος, μτφ. - εισαγ. & μτφ. τριών κειμένων στο Παράρτημα, β΄ έκδοση, Υ/Βιβλία 1993• Αλμπέρ Κοέν, Σολάλ, Χατζηνικολή 1992, αναθεωρημένη έκδοση, μτφ. - σημ. - επίμ., Εξάντας 2019• Αλμπέρ Κοέν, Καρφοχάφτης, εισαγ. - μτφ - σημ., Ηριδανός 1994• Νταβίντ Φοενκινός, Σαρλότ, Εστία 2018.

Ο Ανδρέας Παππάς (Πάτρα 1950) είναι επιμελητής κειμένων και μεταφραστής από το 1969. Από το 1977 έως το 1993 διετέλεσε συνιδιοκτήτης και διευθυντής των εκδόσεων Υποδομή. Από το 2004 εργάζεται ως επιμελητής κειμένων και εκδόσεων στο Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς (ΠΙΟΠ). Έχει συνεργαστεί ως μεταφραστής ή επιμελητής με φορείς όπως το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, το Φεστιβάλ Αθηνών, το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης (ΜΙΕΤ), το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου (ΕΚΕΒΙ) καθώς και με αρκετούς εκδοτικούς οίκους (Πατάκης, Μεταίχμιο, Σμίλη, Άγρα, Καστανιώτης, Κριτική, Νεφέλη, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Στερέωμα, Παπαδόπουλος, Ψυχογιός, Διόπτρα κ.ά.). Από το 2001 έως το 2012 δίδασκε μετάφραση κειμένων ιστορίας, ιστορίας του πολιτισμού και ιστορίας της τέχνης, καθώς και ελληνική γλώσσα, στο ΕΚΕΜΕΛ - Ευρωπαϊκό Κέντρο Μετάφρασης. Τα έτη 2002-04 έγραφε στο Βήμα της Κυριακής, στο ένθετο «Βιβλία», τη στήλη «Υπο-γλώσσια», ενώ την περίοδο 2007-09 έγραφε τη στήλη «Ιντερμέδια» στο ένθετο «Βιβλιοθήκη» της Ελευθεροτυπίας. Από το 2018 συνεργάζεται με τα Νέα του Σαββατοκύριακου γράφοντας τη στήλη «Γλωσσίδια» στο ένθετο «Βιβλιοδρόμιο». Επίσης, αρθρογραφεί περιστασιακά, για πολιτικά και άλλα θέματα, τόσο στα Νέα όσο και στο Βήμα. Το 1999 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Υποδομή το βιβλίο του Μεταξύ Γουτεμβέργιου και Μαρξ: 30 χρόνια με μοβ μαρκαδόρο και μολύβι 4Β. Το 2003 και 2005 αντίστοιχα, εκδόθηκαν σε δύο τομίδια τα Υπο-γλώσσια, από τις εκδόσεις Καστανιώτη. Ο πρώτος τόμος, με τον υπότιτλο «50+1 κείμενα για τη γλώσσα», κυκλοφορεί από το 2010, σε γ´ έκδοση, από τις εκδόσεις Κριτική, ενώ ο δεύτερος τόμος, με τον υπότιτλο «37 (ακόμη) κείμενα για τη γλώσσα», εξακολουθεί να κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη. Το 2015 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Επίκεντρο το βιβλίο του Στις ρίζες του εθνολαϊκισμού. Το 2023 κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Πατάκη το βιβλίο του Γλωσσίδια. Κείμενα για τη γλώσσα και όχι μόνο.

Ποιητής και μεταφραστής, παιδοψυχίατρος και ψυχαναλυτής, μέλος των: Société de Psychanalyse Freudienne (Παρίσι), International Winnicott Association (Σάο Πάολο) και Ελληνικός Ψυχαναλυτικός Χώρος Ντ. Γ. Γουίνικοτ. Εργάζεται ιδιωτικά με παιδιά, εφήβους και ενηλίκους. Δημοσίευσε το βιβλίο Πανδημία και περιοριστικά μέτρα. Ο ψυχισμός απέναντι στον θάνατο και στους περιορισμούς του (Αρμός, 2021) και είναι επιστημονικός υπεύθυνος της σειράς Γραφές της ψυχανάλυσης (εκδόσεις Αρμός). Από το 1986 δημοσίευσε δεκαέξι βιβλία ποίησης, δύο βιβλία ποιητικής, τρία παραμύθια για παιδιά, δύο νουβέλες, ένα βιβλίο με αφηγήματα και δεκαπέντε μεταφράσεις. Το 2013 τιμήθηκε από την Ακαδημία Αθηνών για το σύνολο του ποιητικού του έργου. Το 2014 ονομάστηκε από τη Γαλλική Δημοκρατία Ιππότης στην τάξη των Γραμμάτων και των Τεχνών. Το βιβλίο του Ιστορικός ενεστώς (Πόλις, 2020) τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος για το 2021 και το βιβλίο του Υπό κατασκευήν σημαίες (Πόλις, 2021) με το Βραβείο Ποίησης του περιοδικού Ο Αναγνώστης και με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης για το 2022.