Bodossaki Lectures on Demand
ΙΔΡΥΜΑ ΜΠΟΔΟΣΑΚΗ

A Brief Introduction to Cancer Biology: Mouse Models of Cancer - Σεμινάρια Βιολογίας και Ιατρικής 2012

Ευστρατιάδης Αργύρης

12 Σεπτεμβρίου 2012

ΟΜΙΛΙΕΣ
EXIT FULL SCREEN VIDEO & SLIDES
ΔΙΑΡΚΕΙΑ 02:22:35 ΠΡΟΒΟΛΕΣ 1735
ΔΙΑΦΑΝΕΙΕΣ /

Το Ίδρυμα Μποδοσάκη, εμπλουτίζοντας το κοινωφελές έργο του στους τομείς της Επιστήμης και της Εκπαίδευσης, διοργάνωσε το Σεπτέμβριο του 2012,  για τέταρτη συνεχή χρονιά, ένα κύκλο Σεμιναρίων σε θέματα Βιολογίας και Ιατρικής, στα οποία συμμετείχαν αριστούχοι νέοι Έλληνες φοιτητές.

Στόχος αυτής της πρωτοβουλίας είναι η δημιουργία γόνιμης επικοινωνίας ανάμεσα στους ομιλητές και στο ακροατήριο με διαλόγους εστιασμένους σε επιλεγμένα θέματα αιχμής, όπως ο κυτταρικός επαναπρογραμματισμός, τα βλαστοκύτταρα, η αναπτυξιακή βιολογία και η γονιδιακή έκφραση του νευρικού συστήματος, η ρύθμιση της μεταγραφής του DΝΑ, οι μηχανισμοί πρωτεϊνικής έκκρισης και μετανάστευσης, η πληθυσμική βιολογία και γονιδιωματική, η μοριακή βιολογία του καρκίνου, και οι πρόοδοι της κλινικής ογκολογίας.

Κατά τη διάρκεια του Σεμιναρίου, ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στις συζητήσεις με τους φοιτητές, τόσο κατά την διάρκεια όσο και μετά το πέρας κάθε ομιλίας.

Στο Πρόγραμμα του Σεμιναρίου αυτού ανήκει και η διάλεξη του ομότιμου καθηγητή του Πανεπιστημίου Columbia και Επιστημονικού Διευθυντή του Ιδρύματος Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών κ. Αργύρη Ευστρατιάδη το περιεχόμενο της οποίας συνοψίζεται ως εξής:

Παρά το γεγονός ότι ο καρκίνος είναι μια ασθένεια γνωστή από την αρχαιότητα, παραμένει δύσκολη στη διαχείρισή της μέχρι τις μέρες μας. Έχει ωστόσο καταστεί σαφές ότι ο καρκίνος θα πρέπει να προσεγγιστεί μέσα από το πλαίσιο της μεταφραστικής έρευνας, η οποία γεφυρώνει το χάσμα μεταξύ των εργαστηριακών ευρημάτων και της κλινικής πρακτικής. Κύριος στόχος της μεταφραστικής έρευνας για τον καρκίνο είναι η ανάπτυξη στοχευμένων θεραπειών για τη νόσο. Σε αντίθεση με τα κλασσικά χημειοθεραπευτικά σχήματα, οι στοχευμένες θεραπείες συνίστανται στη χορήγηση θεραπευτικών μορίων που επιλεκτικά αλληλεπιδρούν με μόρια-στόχους τα οποία θεωρούνται καθοριστικά στην ανάπτυξη του καρκίνου.

Σε έναν υγιή ενήλικα οργανισμό, υφίσταται μια ισορροπία μεταξύ δύο διαδικασιών, του πολλαπλασιασμού των κυττάρων και του προγραμματισμένου κυτταρικού θανάτου (της απόπτωσης). Η ανάπτυξη του καρκίνου προϋποθέτει την απορύθμιση της κυτταρικής αύξησης και την αντίσταση στην απόπτωση (απώλεια της ικανότητας του οργανισμού να απαλλάσσεται από τα μη λειτουργικά κύτταρα).

Καρκινικοί όγκοι προκύπτουν από:
1. τυχαίες μεταλλάξεις
2. έκθεση σε ακτινοβολία ή μεταλλαξογόνες ουσίες
3. τη δράση ιών
4. κληρονομικούς παράγοντες

Το κλασικό μοντέλο για την καρκινογένεση προβλέπει ότι ένας κακοήθης όγκος είναι το αποτέλεσμα μια διαδικασίας πολλαπλών βημάτων κατά τη διάρκεια των οποίων λαμβάνουν χώρα σωματικές μεταλλάξεις, εισάγοντας έτσι στους απογόνους ενός και μόνο κυττάρου ένα επίπεδο απορρύθμισης ικανό για την εμφάνιση κακοήθειας μέσω κλωνικής αύξησης.

Ένα περισσότερο γενικευμένο μοντέλο για την καρκινογένεση θέλει τη νόσο να προκύπτει από την απορύθμιση της κυτταρικής επικοινωνίας. Σύμφωνα με το μοντέλο αυτό, τουλάχιστον ορισμένα στάδια της καρκινογένεσης δεν αντιστοιχούν σε γεγονότα μεταλλαξονένεσης, αλλά σε επιγενετικές αλλαγές.

Οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ διαφορετικών δικτύων κυτταρικής επικοινωνίας τα οποία έχουν απορρυθμιστεί (από μεταλλάξεις ή επιγενετικές μεταβολές) με αποτέλεσμα την δημιουργία σημάτων που προωθούν την ογκογένεση, ποικίλουν με βάση τον ιστό. Έτσι, διαφορετικοί όγκοι δημιουργούνται σε διαφορετικά σημεία του σώματος. Εμφανίζεται ωστόσο και μεγάλη ποικιλομορφία μεταξύ όγκων ενός ιστού. Τα παραπάνω σημαίνουν ότι η πιθανότητα να βρεθεί το φάρμακο που θα θεραπεύει όλους τους καρκίνους είναι μηδενική!

Στο πλαίσιο αυτού του μοντέλου για την καρκινογένεση, στόχος της βασικής έρευνας είναι η κατανόηση των μηχανισμών δράσης των σημάτων που προωθούν την ογκογένεση, πράγμα το οποίο θα οδηγήσει στον εντοπισμό μορίων-στόχων για νέα θεραπευτικά σχήματα.

Κεντρικό ρόλο στη βασική έρευνα για τον καρκίνο κατέχουν τα πειραματόζωα μοντέλα και ειδικότερα τα ποντίκια, το μεγαλύτερο πλεονέκτημα των οποίων είναι ότι παρέχουν τη δυνατότητα να ελεγχθεί η αιτιολογία της νόσου.

Ευστρατιάδης Αργύρης Επιστημονικός Διευθυντής Ιδρύματος Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών - Ομότιμος Καθηγητής της Γενετικής και Αναπτυξιακής Βιολογίας Πανεπιστημίου Columbia Νέα Υόρκη - Αντεπιστέλλον Μέλος της Ακαδημίας Αθηνών

Ο Δρ. Αργύρης Ευστρατιάδης, έλαβε πτυχίο Ιατρικής από την Ιατρική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών το 1966 και το 1971 ολοκλήρωσε διδακτορική διατριβή στο ίδιο Πανεπιστήμιο. Το 1976 έλαβε διδακτορικό δίπλωμα στη Βιολογία από το Πανεπιστήμιο Harvard. Διετέλεσε Επίκουρος Καθηγητής (1978-1980) και μετά Αναπληρωτής Καθηγητής (1980-1982) του Τμήματος Βιολογικής Χημείας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Harvard, και το 1982 εξελέγη Καθηγητής του Πανεπιστημίου Columbia, όπου συνέχισε το ερευνητικό του έργο ως το τέλος του 2008.

Το επιστημονικό/ερευνητικό έργο του Αργύρη Ευστρατιάδη (περισσότερες από 100 δημοσιεύσεις σε περιοδικά με υψηλούς δείκτες απήχησης που έχουν συγκεντρώσει 23.000 βιβλιογραφικές αναφορές) έχει αναγνωριστεί διεθνώς ως πρωτοποριακό σχετικά με την ανάπτυξη της βιοτεχνολογίας του ανασυνδυασμένου DNA (recombinant DNA) και την κατανόηση της δομής, έκφρασης και μοριακής εξέλιξης των γονιδίων των ευκαρυωτικών οργανισμών. Εκείνος και οι συνεργάτες του ανέπτυξαν πρώτοι την τεχνολογία κλωνοποίησης cDNA. Αυτό το πρωτοποριακό έργο δημιούργησε τις απαραίτητες συνθήκες για την ταυτοποίηση και χαρτογράφηση ευκαρυωτικών γονιδίων και την ικανότητα σύνθεσης ανθρώπινων πρωτεϊνών με θεραπευτική σημασία σε βακτηρίδια (ο Δρ. Ευστρατιάδης ήταν μέλος της ομάδας που δημιούργησε για πρώτη φορά ένα βακτηρίδιο που είχε τη δυνατότητα να παράγει ινσουλίνη). Από τότε, έχει συμβάλει ουσιαστικά στη μελέτη των γονιδίων που κωδικοποιούν την αιμοσφαιρίνη, την ινσουλίνη και τους ινσουλινοειδείς αυξητικούς παράγοντες, που όπως απέδειξε αποτελούν τον κύριο καθοριστικό παράγοντα της ανάπτυξης του οργανισμού. Πιο πρόσφατα, το εργαστήριό του, χρησιμοποιώντας προηγμένες γενετικές μεθόδους γονιδιακής στόχευσης σε ποντίκια, εστίασε τις ερευνητικές του δραστηριότητες στη δημιουργία ζωικών μοντέλων ανθρώπινων ασθενειών, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση σε διάφορες μορφές καρκίνου.

Ο Δρ. Ευστρατιάδης έχει εκδόσει αρκετά διδακτικά βιβλία και μεταφράσεις ποιημάτων του Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα [Επιλογή ποιημάτων, 1965, Μοιρολόι για τον Ιγνάθιο Σάντσεθ Μεχίας, 1969 και Τσιγγάνικα Τραγούδια (Ρομανθέρο Χιτάνο), 1998].

Σχετικές ομιλίες