Μπουκάλας Παντελής
Γλώσσα
Ελληνική
Ημερομηνία
07/05/2022
Διάρκεια
00:34:46
Εκδήλωση
Το '21 σήμερα: Aναπαραστάσεις της Ελληνικής Επανάστασης στην Τέχνη και στον Λόγο 200 χρόνια μετά (Επιστημονική διημερίδα - 1η ημέρα)
Χώρος
Εθνικό Ιστορικό Μουσείο - Μέγαρο Παλαιάς Βουλής
Διοργάνωση
Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας (ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ.)
Πανεπιστήμιο Αιγαίου
Εθνικό Ιστορικό Μουσείο
Κατηγορία
Τέχνες / Πολιτισμός, Λογοτεχνία, Ιστορία
Ετικέτες
200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση, δημοτικά τραγούδια, Τσοπανάκος, ποίηση
Στα χρόνια της Επανάστασης τα δημοτικά τραγούδια αλλάζουν αρκετά. Ο λαϊκός τραγουδιστής συνεχίζει να δοξάζει τα άθλα παλικαριών ή τον ηρωικό θάνατό τους (όπως του Διάκου ή του Καραϊσκάκη), τώρα πλέον όμως η θεματολογία του διευρύνεται. Έτσι, εξιστορεί και πολιορκίες πόλεων, από Έλληνες ή Τούρκους (του Αναπλιού λόγου χάρη, της Τρίπολης, και φυσικά του Μεσολογγίου), καθώς και συγκεκριμένες μάχες, όπως στα Δερβενάκια ή στο μοναστήρι του Διρού, στη Μάνη.
Διαφοροποίηση παρατηρείται και στο λεξιλόγιο των τραγουδιών. Χρησιμοποιείται πια η λέξη πατρίδα, που δεν τη συναντούμε στα κλέφτικα, ενώ όλο και πιο συχνά εμφανίζεται το εθνώνυμο Έλληνας. Πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι τόσο στα κλέφτικα όσο και στα τραγούδια της Επανάστασης, είναι εξαιρετικά σπάνιες οι αναφορές στην αρχαιοελληνική ιστορία ή μυθολογία. Αντίθετα, αναφορές αυτού του περιεχομένου είναι συχνές στα τραγούδια που συνέθεσε ο ημιεγγράμματος Τσοπανάκος, από τη Δημητσάνα, που συνόδευε στα βουνά τους πολεμιστές και τραγουδούσε την ανδρεία τους.
Για την ανάδειξη του Αγώνα από την επώνυμη ποίηση διαθέτουμε ήδη τρεις πολυσέλιδες ανθολογίες. Στη σκιά του απαράμιλλου Σολωμού, η προσωπική ποίηση δύο αιώνων καλύπτει όλη την γκάμα, από τον δοξαστικό τόνο, στην καθαρεύουσα ή τη δημοτική, έως το κριτικό πνεύμα αλλά και τη ματιά της απογοήτευσης που προκαλεί διάψευση των υψηλών προσδοκιών.
Ο Παντελής Μπουκάλας είναι συγγραφέας, δημοσιογράφος, μεταφραστής και επιμελητής-διορθωτής. Γεννήθηκε στο Λεσίνι του Μεσολογγίου το 1957. Έχει εκδώσει τα βιβλία ποίησης Αλγόρυθμος, Η εκδρομή της ευδοκίας, Ο μέσα πάνθηρας, Σήματα λυγρά, Ο μάντης, Οπόταν πλάτανος, Ρήματα (Κρατικό Βραβείο Ποίησης 2010) και Μηλιά μου αμίλητη, καθώς και το θεατρικό Το μάγουλο της Παναγίας: Αυτοβιογραφική εικασία του Γεωργίου Καραϊσκάκη. Επίσης έναν τόμο βιβλιοκριτικών με τον τίτλο Ενδεχομένως – Στάσεις στην ελληνική και ξένη τέχνη του λόγου, δύο τόμους υπό τον τίτλο Υποθέσεις, με επιφυλλίδες του στην Καθημερινή της Κυριακής, και τους τέσσερις πρώτους τόμους της σειράς Πιάνω γραφή να γράψω… Δοκίμια για το δημοτικό τραγούδι: 1) Όταν το ρήμα γίνεται όνομα: Η αγαπώ και το σφρίγος της ποιητικής γλώσσας των δημοτικών (Κρατικό Βραβείο Δοκιμίου 2017). 2) Το αίμα της αγάπης: Ο πόθος και ο φόνος στη δημοτική ποίηση. 3) Κόκκιν’ αχείλι εφίλησα: Το ταξίδι του φιλιού και ο έρωτας σαν υπερβολή. 4) Ο Έρως και το Έθνος: Οι φυλές, οι θρησκείες και η δημοτική ποίηση της αγάπης. Α΄: Έλληνες, Βλάχοι, Μαύροι, Αρβανίτες, Τούρκοι. Έχει μεταφράσει τον Επιτάφιο Αδώνιδος του Βίωνος του Σμυρναίου, τα ποιήματα του τόμου Επιτάφιος λόγος – Αρχαία ελληνικά επιτύμβια επιγράμματα και τα Συμποτικά επιγράμματα της Παλατινής Ανθολογίας. Επίσης τους Αχαρνείς (Εθνικό Θέατρο, 2005), τον Αγαμέμνονα (ΔΗΠΕΘΕ Αγρινίου, 2005), τις Τρωάδες (Θέατρο του Νέου Κόσμου, 2010), τον Κύκλωπα (Φεστιβάλ Αθηνών-Επιδαύρου, 2017), τις Θεσμοφοριάζουσες (Φεστιβάλ Αθηνών-Επιδαύρου, 2018), την Ιφιγένεια την εν Αυλίδι, ΚΘΒΕ, 2019, και την Ελένη του Ευριπίδη (ΚΘΒΕ, 2021).
