Bodossaki Lectures on Demand
ΙΔΡΥΜΑ ΜΠΟΔΟΣΑΚΗ

Riegl, Schmarsow, Worringer και τα διακοσμητικά θέματα. Μια αλλαγή παραδείγματος στο γύρισμα του 20ού αιώνα

Χατζηδάκης Μιχάλης

21 Νοεμβρίου 2019

ΟΜΙΛΙΕΣ
EXIT FULL SCREEN VIDEO & SLIDES
ΔΙΑΡΚΕΙΑ 00:25:34 ΠΡΟΒΟΛΕΣ 166
ΔΙΑΦΑΝΕΙΕΣ /

Το ΣΤ΄ Συνέδριο Ιστορίας της Τέχνης, μια διοργάνωση της Εταιρείας Ελλήνων Ιστορικών Τέχνης (ΕΕΙΤ), πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα στο αμφιθέατρο του Μουσείου Μπενάκη (Κτήριο οδού Πειραιώς) από την Παρασκευή 22 έως και την Κυριακή 24 Νοεμβρίου 2019.

Το φετινό συνέδριο, με θέμα Περίοδοι Κρίσης και Αλλαγές Παραδείγματος, εστίασε στην εννοιολόγηση των όρων «αλλαγή παραδείγματος» και «κρίση» και στους τρόπους με τους οποίους σχετίζονται διαφόρων ειδών κρίσεις με επιστημολογικές τομές ή γενικότερες μεταβολές στον τρόπο αντίληψης και ερμηνείας ιστορικών στιγμών, περιόδων και μοντέλων. Οι ανακοινώσεις του συνεδρίου επιχειρούν να διερευνήσουν τις σχέσεις αυτές μέσα από την εξέταση των καλλιτεχνικών πρακτικών, των θεσμών, του ιστορικού και κριτικού λόγου, όπως εκδηλώνονται σε διαφορετικές περιόδους της ιστορίας της τέχνης.

Στις τριήμερες εργασίες του ΣΤ´ Συνεδρίου παρουσιάστηκαν τριάντα οχτώ ανακοινώσεις από ιστορικούς τέχνης που ζουν στην Ελλάδα ή το εξωτερικό και εργάζονται σε όλα τα επίπεδα της ακαδημαϊκής έρευνας (καθηγητές πανεπιστημίου, υποψήφιοι διδάκτορες, ανεξάρτητοι ερευνητές, επιμελητές μουσείων κ.ά.). Το συνέδριο απευθύνεται όχι μόνο σε ένα ειδικό ακροατήριο, αλλά και σε ένα ευρύτερο κοινό που τα τελευταία χρόνια δείχνει αυξανόμενο ενδιαφέρον για την ιστορία της τέχνης στην Ελλάδα.

Ως κεντρική ομιλήτρια του ΣΤ΄ Συνεδρίου Ιστορίας της Τέχνης είχε προσκληθεί η καθηγήτρια Mechthild Fend (University College London), η οποία την Παρασκευή 22 Νοεμβρίου έδωσε διάλεξη με τίτλο Sickening Sights: Pathology and the Crises of the French Revolution (Αρρωστημένες όψεις: Παθολογία και οι κρίσεις της Γαλλικής Επανάστασης).

Το BLOD βιντεοσκόπησε και δημοσιεύει 2 συνεδρίες και την κεντρική ομιλία του συνεδρίου.

Μιχάλης Χατζηδάκης
μεταδιδακτορικός επιστημονικός συνεργάτης, Πανεπιστήμιο Humboldt

Riegl, Schmarsow, Worringer και τα διακοσμητικά θέματα. Mια αλλαγή παραδείγματος στο γύρισμα του 20ού αιώνα
Ο Αυστριακός ιστορικός τέχνης Alois Riegl (1858-1905) έμελλε με το πρωτοπόρο θεωρητικό έργο του να ασκήσει τεράστια επιρροή στις σπουδές ιστορίας τέχνης του ύστερου 19ου και των αρχών του 20ού αιώνα. Έχοντας διατελέσει για 10 χρόνια επιμελητής στο τμήμα υφαντικής τέχνης στο Αυστριακό Μουσείο Τέχνης και Τεχνολογίας έστρεψε από νωρίς το ενδιαφέρον του σε λιγότερο δημοφιλείς μορφές καλλιτεχνικής έκφρασης στο πεδίο των εφαρμοσμένων τεχνών. Με τη φορμαλιστική μελέτη του Stilfragen (1893) επιχείρησε μια ρήξη με τις έως τότε κυριαρχούσες κανονιστικές θεωρίες περί τέχνης, θέτοντας στο επίκεντρο του ενδιαφέροντός του την έως τότε παραγκωνισμένη θεματική κατηγορία των διακοσμητικών μοτίβων και σχεδίων, μελετώντας με πηγαίο ενδιαφέρον σε βάθος και με διαπολιτισμική ματιά την ιστορική εξελικτική τους πορεία. Η μελέτη αυτή του Riegl συνιστά μια από τις πλέον σημαίνουσες αλλαγές παραδείγματος στο γύρισμα του 20ού αιώνα. Την ίδια στιγμή έδωσε το έναυσμα για να ξεκινήσει ένας ζωντανός επιστημονικός διάλογος στο συγκεκριμένο πεδίο έρευνας στα γερμανόφωνα κράτη με κυριότερους εκφραστές τους Γερμανούς ιστορικούς τέχνης August Schmarsow (1853-1936) και Wilhelm Worringer (1881-1965). Στις μελέτες τους Grundbegriffe der Kunstwissenschaft (1905) και Abstraktion und Einfühlung (1907/1908) οι δυο τελευταίοι θα αναπτύξουν τις δικές τους θεωρίες για την προέλευση, τον ρόλο και τη σημασία των διακοσμητικών θεμάτων ως μορφή πολιτιστικής έκφρασης. Η ανακοίνωση στοχεύει μέσω συγκριτικής μελέτης των τριών κειμένων και λαμβάνοντας υπόψη το ιστορικό και ιδεολογικό υπόβαθρο της εποχής στο να καταδείξει τα επιμέρους στάδια του επιστημονικού αυτού διαλόγου, καθώς και τα βασικά σημεία διαφοροποίησης στις θεωρητικές τοποθετήσεις των τριών ιστορικών τέχνης.

Χατζηδάκης Μιχάλης Μεταδιδακτορικός Επιστημονικός Συνεργάτης, Humboldt Uniνersitat Berlin

1995–1999 Σπουδές Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Ιστορίας της Τέχνης, Πανεπιστήμιο Κρήτης, Ρέθυμνο. 2004 Μεταπτυχιακός τίτλος σπουδών (Magister Artium) στο πανεπιστήμιο Humboldt του Βερολίνου. 1999–2004 και 2006: Βοηθός και Επιστημονικός συνεργάτης στο ερευνητικό πρόγραμμα "Census of antique works of art and architecture known to the Renaissance", πανεπιστήμιο Humboldt του Βερολίνου. Οκτώβριος 2006 – Οκτώβριος 2008, Διδακτορικός ερευνητής στο Γερμανικό Ινστιτούτο Ιστορίας Τέχνης, Φλωρεντία. Σεπτέμβριος 2009 – Δεκέμβριος 2009, Francis Yates Fellow στο Ινστιτούτο Warburg, Λονδίνο. 2012: Υποστήριξη διδακτορικής διατριβής με τιτλο "Die Entdeckung Griechenlands. Studien zur griechischen Antikenrezeption in der Frührenaissance", πανεπιστήμιο Humboldt, Βερολίνο. Οκτώβριος 2013- Δεκέμβριος 2016: Πανεπιστήμιο Humboldt, Ερευνητικό πρόγραμμα SFB 644 «Transformationen der Antike», μεταδιδακτορικός επιστημονικός συνεργάτης στο υποπρόγραμμα Β03 «Wissen und Imagination - Bildliche Transformationen römischer Historie(n) in der italienischen Renaissance». Οκτώβριος 2017- Οκτώβριος 2020: Μέλος διδακτικού προσωπικού στο Ινστιτούτο Ιστορίας Τέχνης και Εικόνας, πανεπιστήμιο Humboldt, Βερολίνο και μεταδιδακτορικός επιστημονικός συνεργάτης στο ερευνητικό πρόγραμμα „Bildkritik und pragmatische Bildkultur im europäischen Mittelalter. Die „Libri Carolini“ und die karolingische Bildkunst“.

Συγγραφέας της αυτοτελούς μελέτης „Ciriaco d' Ancona und die Wiederentdeckung Griechenlands im 15. Jh.“, Cyriacus, Bd. 9, Franz Philipp Rutzen/ Imhof Verlag, 978-3-447-10516-3 (ISBN), 463 Σελ., Petersberg, Μάρτιος 2017. Επιμέλεια τόμων και δημοσιεύσεις σε συλλογικούς τόμους και έγκυρα επιστημονικά περιοδικά στα γερμανικά, αγγλικά, ιταλικά και ελληνικά. Συμμετοχή σε επιστημονικά συνέδρια και ημερίδες σε Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, Ελβετία, Αγγλία, Γερμανία, Ιταλία και Ελλάδα. Πεδία ερευνητικού ενδιαφέροντος έχουν υπάρξει/ είναι οι διαπολιτισμικές μελέτες, η πρόσληψη και υποδοχή της αρχαιότητας κατά το Μεσαίωνα και την Αναγέννηση, ο Κυριακός Αγκωνίτης, η τέχνη του ιταλικού Quattrocento, η τέχνη του «Μανιερισμού», η ιστορική ζωγραφική, τα ρωμαϊκά εκκλησιαστικά ταφικά μνημεία, η τέχνη της εποχής του Καρλομάγνου, και η μνημειακή ζωγραφική στα βυζαντινά μνημεία της Κρήτης.

Σχετικές ομιλίες

"Στο Μεντρεσέ στον πλάτανο" - Από το δημοτικό στο ρεμπέτικο: μια μουσική ιστορία σε τρεις Πράξεις - Πράξη 1η: Με νταούλια και ζουρνάδες 01:29:18

Σεπ 23, 2021

"Στο Μεντρεσέ στον πλάτανο" - Από το δημοτικό στο ρεμπέτικο: μια μουσική ιστορία σε τρεις Πράξεις - Πράξη 1η: Με νταούλια και ζουρνάδες

Πολυζώη Βασιλική Ανδρουτσόπουλος Πέτρος Κατσιάνης Στέλιος Κοπανιτσάνος Κωνσταντίνος Μήτσου Πέτρος Νιάρχος Ανδρέας Βέη Γιώτα

Γλώσσα: Ελληνική

"Στο Μεντρεσέ στον πλάτανο" - Από το δημοτικό στο ρεμπέτικο: μια μουσική ιστορία σε τρεις Πράξεις - Πράξη 2η: Ήρθαν  για να μείνουν 01:46:41

Σεπ 29, 2021

"Στο Μεντρεσέ στον πλάτανο" - Από το δημοτικό στο ρεμπέτικο: μια μουσική ιστορία σε τρεις Πράξεις - Πράξη 2η: Ήρθαν για να μείνουν

Πολυζώη Βασιλική Ανδρουτσόπουλος Πέτρος Κοπανιτσάνος Κωνσταντίνος Ζαρίας Γιάννης Κορκόβελος Κλέαρχος Λιουδάκη Μαριάνθη

Γλώσσα: Ελληνική

"Στο Μεντρεσέ στον πλάτανο" - Από το δημοτικό στο ρεμπέτικο: μια μουσική ιστορία σε τρεις Πράξεις - Πράξη 3η: Ο άρχοντας του περιθωρίου 01:39:22

Οκτ 07, 2021

"Στο Μεντρεσέ στον πλάτανο" - Από το δημοτικό στο ρεμπέτικο: μια μουσική ιστορία σε τρεις Πράξεις - Πράξη 3η: Ο άρχοντας του περιθωρίου

Πολυζώη Βασιλική Μηταράκης Δημήτρης Σκούτας Βασίλης Ζαρίας Γιάννης Λαμπροπούλου Σοφία Λιουδάκη Μαριάνθη

Γλώσσα: Ελληνική