ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΟΜΙΛΙΑΣ
Ευδοκιμίδης Γιάννης
Ξούριας Γιάννης
Γαραντούδης Ευριπίδης
Δημητρούλια Τιτίκα
Χρυσόπουλος Χρήστος
Κακαβούλια Μαρία
Γλώσσα
Ελληνική
Ημερομηνία
28/03/2025
Διάρκεια
01:50:19
Εκδήλωση
Συνάντηση για το Γιώργο Χειμωνά (1938-2000)
Χώρος
Αιγινήτειο Νοσοκομείο
Διοργάνωση
Αιγινήτειο Νοσοκομείο
Τομέας Νεοελληνικής Φιλολογίας - Τμήμα Φιλολογίας - Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Κατηγορία
Νευρολογία, Ψυχολογία / Ψυχική Υγεία, Λογοτεχνία
Ετικέτες
Γιώργος Χειμωνάς, Νευροψυχολογία, αφασιολογία, αφασία, νευροβιολογία, λόγος, γραπτός λόγος, προφορικός λόγος, λογοτεχνία, γλώσσα, μετάφραση
ΣΥΝΟΨΗ
Ο Γιώργος Χειμωνάς γεννήθηκε στην Καβάλα το 1936 και πέθανε στο Παρίσι το 2000. Σπούδασε στην Ιατρική Σχολή του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου και ειδικεύθηκε στη Νευρολογία και Ψυχιατρική. Μετά από σύντομες και γόνιμες σπουδές στο Παρίσι, παρουσιάζει το 1966 τη διατριβή (Assistanat) με τίτλο Conscience, parole et Aphasie. Επιστρέφοντας, ιδρύει το πρώτο στην Ελλάδα, Νευροψυχολογικό Εργαστήριο για την Νευροεπιστημονική μελέτη της γλώσσας και την διαταραχών της στη Νευρολογική Κλινική του Αιγινήτειου Νοσοκομείου. Ήδη από τα φοιτητικά του χρόνια ασχολείται, παράλληλα με την Ιατρική, και με τη λογοτεχνία εκδίδοντας το εμβληματικό έργο «ο Πεισίστρατος» (1960). Η συνεισφορά του στην Αφασιολογική έρευνα και εν γένει στη μελέτη του Λόγου συνοψίζεται σε μία σειρά σημαντικών και επιδραστκών εκδόσεων. Το 1970 παρουσιάζει τη Διδακτορική του διατριβή, η Στοματογλωσσοπροσωπική απραξία, το 1980 την υφηγεσία του ο Αυτοματοεκούσιος διχασμός. Αργότερα, τη δεκαετία του 1980, εκδίδει τα Μαθήματα για το Λόγο, το ο Χρόνος και το σύμβολο, και την Δύσθυμη αναγέννηση. Η συνεισφορά του στη μελέτη της γλώσσας είναι σημαντική γιατί ανέδειξε τα βαθύτερα στρώματα της γλωσσικής λειτουργίας τα οποία καλύπτονται από τον εκούσιο έλεγχο. Στις βλάβες, ο εκούσιος έλεγχος αμβλύνεται και αναδύονται αρχέγονα γλωσσικά στοιχεία, αυτά που αποτελούν και το υλικό της γλώσσας της Τέχνης. Η δύναμη της γλώσσας της Τέχνης τον ελκύει ολοένα και περισσότερο και γιαυτό η λογοτεχνική του παραγωγή συνεχώς αυξάνεται και στρέφεται προοδευτικά προς τις μεταφράσεις-διασκευές-αποδόσεις κλασικών έργων. Οι μεταφράσεις του για τις Βάκχες, τη Μήδεια, τον Άμλετ και τον Μακβεθ θεωρούνται πλέον υποδειγματικές.
Το καινοτόμο έργο του, συνολικά, τόσο όσον αφορά τη μελέτη της γλώσσας όσο και τη καθεαυτό λογοτεχνία αποτελούν αντικείμενα ερεύνης από νεώτερους μελετητές.
Το 1997 παραιτείται από το Πανεπιστήμιο Αθηνών και αφιερώνεται ολοκληρωτικά στη λογοτεχνία. Το τελευταίο του έργο, «το σπίτι της Γερτρούδης» παρέμεινε ημιτελές.
Η εκδήλωση οργανώνεται σε τρία μέρη. Αρχικά συζητάμε τα φιλολογικά ζητήματα που αναδύονται στο έργο του Γ.Χ. με επικέντρωση στο γλωσσικό ύφος των έργων του τόσο λογοτεχνικών όσο και επιστημονικών.
Στο δεύτερο μέρος συζητώνται οι απόψεις του Γ.Χ για την Αφασία και εν γένει για τη γλώσσα και γίνεται προσπάθεια να ενταχθούν οι απόψεις του στο διεθνές και ελληνικό γίγνεσθαι. Παράλληλα διερευνάται η επιμέρους συνεισφορά του Γ. Χ. στη διαμόρφωση μίας ολιστικής προσέγγισης του φαινομένου της γλώσσας. Τέλος η συνάντηση κλείνει με αναφορές στον άνθρωπο Γ.Χ. μέσα από τις προσωπικές του σχέσεις με συναδέλφους στο Αιγινήτειο Νοσοκομείο.
Ο Γιώργος Χειμωνάς και τα Ελληνικά γράμματα
Προεδρείο: Γιάννης Ξούριας
Αναπληρωτής Καθηγητής Νεοελληνικής Φιλολογίας
Διευθυντής του Τομέα Νεοελληνικής Φιλολογίας, ΕΚΠΑ
Ευριπίδης Γαραντούδης, Καθηγητής Νεοελληνικής Φιλολογίας, ΕΚΠΑ
Τα αρχειακά κατάλοιπα του Σπιτιού της Γερτρούδης του Γιώργου Χειμωνά.
Τιτίκα Δημητρούλια, Kαθηγήτρια Τμήματος Θεατρικών Σπουδών, ΕΚΠΑ
Το μεταφραστικό έργο του Γιώργου Χειμωνά.
Χρήστος Χρυσόπουλος, Πεζογράφος, δοκιμιογράφος και μεταφραστής
"Ο κόσμος να γίνει εικόνα"
Μαρία Κακαβούλια, Ομότιμη Καθηγήτρια Αφηγηματολογίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο
«Γιώργος Χειμωνάς. O θεράπων του λόγου και η «άξεστη γραφή».
ΟΜΙΛΗΤΕΣ
Γεννήθηκε στον Πειραιά (1950). Απόφοιτος της Ιωνιδείου Προτύπου Σχολής. Απόφοιτος της Ιατρικής Σχολής του Καποδιστριακού (1974). Ειδικός Νευρολόγος Ψυχίατρος (1980). Βοηθός Νευροφυσιολογικού εργαστηρίου της Πανεπιστημιακής Νευρολογικής Κλινικής (1980-1982) και στη συνέχεια διήλθε όλες τις Ακαδημαϊκές βαθμίδες και το 2014 εξελέγη Καθηγητής Νευρολογίας και Διευθυντής της Πανεπιστημιακής Νευρολογικής Κλινικής. το διάστημα 1981-1985 ήταν μέλος του ΔΣ του Πανελληνίου Ιατρικού συλλόγου και μέλος της Ευρωπαϊκής επιτροπής των ιατρών. Το διάστημα 2008-2009 ήταν εκπρόσωπος της Ελληνικής Νευρολογικής Εταιρείας στο European Board of Neurology. Το διάστημα 2012-2014 ήταν Διοικητής της 2ης Υγειονομικής Περιφέρειας Πειραιώς και νήσων. Αφυπηρέτησε το 2017. Το συγγραφικό του έργο αντανακλάται σε άνω των 150 μελετών και σειρά βιβλίων.
Ο Γιάννης Ξούριας γεννήθηκε το 1971. Σπούδασε Νεοελληνική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών όπου εκπόνησε τη διδακτορική διατριβή. Μελέτες και άρθρα του έχουν δημοσιευθεί σε σύμμεικτους τόμους, πρακτικά συνεδρίων και περιοδικά. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα εστιάζονται στη λογοτεχνία και την ποιητική θεωρία του 18ου- 19ου αι., στον Νεοελληνικό Διαφωτισμό, στην διαπλοκή της λογοτεχνίας με την ιδεολογία, και στην βιβλιογραφία-βιβλιολογία και ιστορία του ελληνικού βιβλίου. Είναι Αναπληρωτής Καθηγητής Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Επιλογή δημοσιευμάτων:
- Κωνσταντίνος Οικονόμος ο εξ Οικονόμων: Το φιλολογικό του έργο (Η θεωρία των «γραμματικών τεχνών»), Ίδρυμα Ριζαρείου Εκκλησιαστικής Σχολής, Αθήνα 2007.
- [σε συνεργασία με τη Στέση Αθήνη] Νεοελληνική Γραμματεία 1670-1830, Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών, Αθήνα 2015.
- Ανεβαίνοντας τον Ελικώνα. Για την ποίηση του γένους την εποχή του νεοελληνικού Διαφωτισμού, Gutenberg, Αθήνα 2018.
- Ανδρέας Κάλβος, Έργα, τ. Γ': Ποικίλα. Ανθολογίες-γραμματικές-μεταφράσεις, επιστημονική επιμέλεια Δημήτρης Δ. Αρβανιτάκης, εισαγωγικές μελέτες Δημ. Δ. Αρβανιτάκης, Γιαννούλα Γιαννουλοπούλου, Νίκος Κ. Κουρκουμέλης, Γιάννης Ξούριας, Μουσείο Μπενάκη, Αθήνα 2020 (Εισαγωγικές μελέτες: «Η μετάφραση του Βιβλίου των δημοσίων προσευχών [του Samuel Bagster]», σ. 67-147• «Η μετάφραση του Περί δογμάτων, διοικήσεως και ιερουργιών της Αγγλικής εκκλησίας του John Cosin», σ. 163-172• «Η μετάφραση του Ποία κατά τους αρχαίους η κυριαρχία του Πάπα του James Meyrick», σ. 173-176. Εκδοτική επιμέλεια: [Samuel Bagster], Βιβλίον των δημοσίων προσευχών (1820), σ. 278-633• John Cosin, Περί δογμάτων, διοικήσεως και ιερουργιών της Αγγλικής εκκλησίας (1856), σ. 646-721• James Meyrick, Ποία κατά τους αρχαίους η κυριαρχία του Πάπα (1861), σ. 722-773).
Ο Ευριπίδης Γαραντούδης γεννήθηκε στην Καβάλα το 1964 και είναι Καθηγητής Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Επίσης τα τελευταία 11 χρόνια εργάζεται ως συμβασιούχος καθηγητής στο Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο.
Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα καλύπτουν την ελληνική λογοτεχνία, ιδίως την ποίηση, από τις αρχές του 19ου αιώνα μέχρι τις μέρες μας. Έχει γράψει ή επιμεληθεί 23 βιβλία με θέματα του γνωστικού αντικειμένου του. Οι μελέτες του σε περιοδικά, εφημερίδες και συλλογικούς τόμους ανέρχονται σε περίπου 230. Έχει συμμετάσχει σε 50 επιστημονικά συνέδρια στην Ελλάδα και στο εξωτερικό και σε 11 ερευνητικά προγράμματα στην Ελλάδα με την ιδιότητα του επιστημονικού υπευθύνου ή του ερευνητή. Έχει δημοσιεύσει, επίσης, δύο ποιητικά βιβλία. Βασικά βιβλία του: Πολύτροπος αρμονία. Mετρική και ποιητική του Kάλβου. Hράκλειο, Πανεπιστημιακές εκδόσεις Kρήτης – Στέγη Kαλών Tεχνών και Γραμμάτων 1995. Oι Eπτανήσιοι και ο Σολωμός. Όψεις μιας σύνθετης σχέσης (1820-1950), Aθήνα, Eκδόσεις Kαστανιώτη 2001. Γιώργος Χειμωνάς, Πεζογραφήματα, Εισαγωγή-Επιμέλεια-Χρονολόγιο [βίου και έργου]: Ευριπίδης Γαραντούδης, Αθήνα, Εκδόσεις Καστανιώτης 2005. Ο Παλαμάς από τη σημερινή σκοπιά. Όψεις της ποίησής του και της σύγχρονης πρόσληψής της, Αθήνα, Καστανιώτης 2005. Από τον μοντερνισμό στη σύγχρονη ποίηση (1930-2006), Αθήνα, Εκδόσεις Καστανιώτη 2007. Η ελληνική ποίηση του 20ού αιώνα. Μια συγχρονική ανθολογία, Επιμέλεια-ανθολόγηση Ευριπίδης Γαραντούδης, Αθήνα, Μεταίχμιο 2008. Έλληνες ποιητές του μεταιχμίου (1880-1930). Ερμηνευτικές και γραμματολογικές (ανα)θεωρήσεις, Αθήνα, Εκδόσεις Καστανιώτη 2012.
Η Τιτίκα Δημητρούλια είναι καθηγήτρια στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του ΕΚΠΑ. Διετέλεσε διευθύντρια της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης και εθνική συντονίστρια της Ένωσης Γαλλόφωνων Πανεπιστημίων (AUF). Είναι Συντονίστρια/Διδάσκουσα (ΣΕΠ) στο ΠΜΣ «Ψηφιακές Ανθρωπιστικές Επιστήμες: μέθοδοι, εργαλεία, πρακτικές» (ΕΑΠ). Ως μεταφράστρια, έχει συνεργαστεί με πολλούς εθνικούς και ευρωπαϊκούς φορείς και οργανισμούς και έχει δημοσιεύσει πολλές μεταφράσεις λογοτεχνίας και ανθρωπιστικών επιστημών. Ως κριτικός λογοτεχνίας, έχει συνεργαστεί επί τριάντα και πλέον χρόνια με πολλές εφημερίδες και περιοδικά και από το 2011 συνδιευθύνει το ποιητικό περιοδικό Τα Ποιητικά. Στις πρόσφατες δημοσιεύσεις της συγκαταλέγονται το εγχειρίδιο Εισαγωγή στις Ψηφιακές Ανθρωπιστικές Επιστήμες (μαζί με τον Διονύση Γούτσο και τη Γεωργία Φραγκάκη, Ινστιτούτο του Βιβλίου Καρδαμίτσα, 2023), η μετάφραση (μαζί με την Ευδοξία Ρέντα) και η επιστημονική επιμέλεια του εγχειριδίου της Mona Baker Με άλλα λόγια (Δίαυλος 2022) και του έργου Τρεις ιστορίες του Gustave Flaubert (Αντίποδες 2022) και η μελέτη Μετάφραση και μνήμη (Γκοβόστη, 2021).
Η ΜΑΡΙΑ ΚΑΚΑΒΟΥΛΙΑ γεννήθηκε στην Αθήνα. Είναι Ομότιμη Καθηγήτρια του Τμήματος Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού του Παντείου Πανεπιστημίου. Σπούδασε βυζαντινή και νεοελληνική φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και έλαβε το διδακτορικό της δίπλωμα από το Πανεπιστήμιο του Birmingham (Ηνωμένο Βασίλειο).
Δίδαξε νεοελληνική λογοτεχνία και γλώσσα για τρία χρόνια ως λέκτορας στο Ινστιτούτο Βυζαντινής και Νεοελληνικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου του Μονάχου (Γερμανία). Άρθρα, δοκίμια και μελέτες της στην ελληνική και την αγγλική γλώσσα έχουν δημοσιευθεί σε επιστημονικά περιοδικά, συλλογικούς τόμους και πρακτικά συνεδρίων.
Έχει εκδώσει τα βιβλία "Μελέτες για τον αφηγηματικό λόγο" (Ψυχογιός 2003), "Interior Monologue and its discursive formation in Melpo Axioti’s prosework", "Δύσκολες Νύχτες" (Πανεπιστημιακές εκδόσεις Πανεπιστημίου Μονάχου, 1992), ενώ για το βιβλίο της "Μορφές και Λέξεις στο έργο της Ελένης Βακαλό" (Νεφέλη 2005) τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Δοκιμίου και Κριτικής.
