Η επίδραση του ενεργειακού κόστους στην Ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα: Η περίπτωση της Ελληνικής Βιομηχανίας

Η αποβιομηχάνιση της χώρας μεταφράστηκε τα τελευταία χρόνια σε έλλειμμα ανταγωνιστικότητας, δεκάδες χιλιάδες χαμένες θέσεις εργασίας και υποχώρηση των δεικτών της ελληνικής οικονομίας, ανέφερε η πρόεδρος του Δικτύου για τη Μεταρρύθμιση στην Ελλάδα και την Ευρώπη Άννα Διαμαντοπούλου, κατά την παρουσίαση της μελέτης που εκπονήθηκε από τον Δρ. Θανάση Δαγούμα για λογαριασμό του Δικτύου και η οποία αποτιμά την επίδραση του ενεργειακού κόστους στην Ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα, εξετάζοντας ιδιαίτερα την περίπτωση της Ελληνικής οικονομίας. Η ίδια χαρακτήρισε απόλυτη ανάγκη την ύπαρξη βιομηχανίας σε χώρες όπως η Ελλάδα.
 

Τα ευρήματα της μελέτης αλλά και το ενεργειακό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η ελληνική βιομηχανία αποτέλεσαν αντικείμενο συζήτησης ανοιχτής τραπέζης, στην οποία συμμετείχαν οι πρώην υπουργοί – μεταξύ άλλων και ενέργειας – Κωστής Χατζηδάκης (ΝΔ) και Γιάννης Μανιάτης (Δημοκρατική Συμπαράταξη), ο Χάρης Θεοχάρης (Ποτάμι) αλλά και ο αντιπρόεδρος του ΣΕΒ Δημήτρης Παπαλεξόπουλος, ενώ παρέμβαση έγινε από τον πρόεδρο της ΕΒΙΚΕΝ Κωνσταντίνο Κουκλέλη.
 

Κοινή συνισταμένη όλων των παρεμβάσεων ήταν η παραδοχή ότι το ενεργειακό πρόβλημα μπορεί να μην είναι η μοναδική παράμετρος, αποτελεί ωστόσο καθοριστικό παράγοντα για την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής βιομηχανίας.
 

Ο Κωστής Χατζηδάκης παραδέχθηκε ότι υπάρχει πρόβλημα επισημαίνοντας τις δύο βασικότερες κατά τη γνώμη του αιτίες για τη μικρή πρόοδο που έχει συντελεστεί στην προσπάθεια να εξασφαλιστούν ανταγωνιστικά κόστη για την ελληνική βιομηχανία: το πρώτο είναι η διαχρονική προστασία των συντεχνιών που απολαμβάνουν την ασυλία του πολιτικού συστήματος και δεν επιτρέπουν να γίνουν ουσιαστικά μεταρρυθμιστικά βήματα και το δεύτερο είναι η έλλειψη πολιτικής συνέχειας, ως αποτέλεσμα της αδυναμίας του πολιτικού κόσμου να βρει ελάχιστους κοινούς τόπους συναίνεσης. Υπάρχουν έτοιμες πολιτικές αποφάσεις που παραδίδονται στους επόμενους υπουργούς, οι οποίες ακυρώνονται χωρίς λόγο με αποτέλεσμα τα προβλήματα να χρονίζουν και να μη δίνονται λύσεις.
 

Ο Γιάννης Μανιάτης από την πλευρά του τόνισε ότι παρά τα λάθη που έγιναν πανευρωπαϊκά κυρίως στο κομμάτι του σχεδιασμού για τη διείσδυση και αποζημίωση των ΑΠΕ, έχουν γίνει σημαντικά βήματα και έχουν προχωρήσει μέτρα που οδήγησαν στην βελτίωση του κόστους ενέργειας για τη βιομηχανία. Ο ίδιος στάθηκε στην πρόταση που κατέθεσε ενόψει των εξελίξεων στον τομέα της έρευνας και παραγωγής υδρογονανθράκων αλλά και των δυνατοτήτων που υπάρχουν στην ελληνική ναυπηγική βιομηχανία και όχι μόνο, να υπάρξει μια συντονισμένη στροφή της ελληνικής βιομηχανίας ώστε να μπορέσει τα επόμενα χρόνια να καλύψει τις ανάγκες για παροχή εξοπλισμού και υπηρεσιών γύρω από την έρευνα και παραγωγή υδρογονανθράκων. Επίσης πρότεινε να υπάρξουν εκ νέου φορολογικά κίνητρα για εργασίες εξοικονόμησης ενέργειας στα νοικοκυριά, ως μέτρο που θα ενισχύσει την οικοδομική δραστηριότητα αλλά και τη ζήτηση σε προϊόντα που παράγονται από την ελληνική βιομηχανία (αλουμίνια, τσιμέντα κλπ).
 

Ο Χάρης Θεοχάρης από την πλευρά του υπογράμμισε ότι η Ελλάδα έχει καταφέρει να εναρμονίσει σε απόλυτο βαθμό τους ενεργειακούς στόχους για την προστασία του περιβάλλοντος με την ανταγωνιστικότητα της παραγωγής: και οι δύο στόχοι βρίσκονται στο μηδέν αφού δεν έχει γίνει απολύτως τίποτα, ανέφερε ο βουλευτής του Ποταμιού, ο οποίος στάθηκε στην ανάγκη να ακούγονται περισσότερο από την πολιτική εξουσία τεχνοκρατικές φωνές και μελέτες όπως η μελέτη του Δικτύου.
 

Η ευρωπαϊκή βιομηχανία και οικονομία μπορούν και πρέπει να συνεχίσουν να βρίσκονται στην πρωτοπορία της καταπολέμησης της κλιματικής αλλαγής, τόνισε από την πλευρά του ο αντιπρόεδρος του ΣΕΒ Δημήτρης Παπαλεξόπουλος, σημειώνοντας ωστόσο ότι αυτό γίνεται με σημαντικό κόστος και πρέπει αφενός να υπάρξει συνεισφορά και από άλλα κράτη και αφετέρου να ληφθούν συγκεκριμένα μέτρα προστασίας απέναντι στον αθέμιτο ανταγωνισμό. Ο ίδιος έφερε το παράδειγμα της Τουρκίας, ενός άμεσου ανταγωνιστική της ελληνικής βιομηχανίας λόγω και γεωγραφικής θέσης, η οποία στη σύνοδο του Παρισιού προσήλθε με δέσμευση για περιορισμό των εκπομπών της κατά 21% έναντι του σεναρίου business as usual. Με δεδομένο ότι η Τουρκία αναμένει αύξηση των ρύπων της, επί της ουσίας η δέσμευση που αναλαμβάνει είναι εξαιρετικά περιορισμένη. Ο κ. Παπαλεξόπουλος, μεταξύ άλλων στάθηκε και στο πρόβλημα της υψηλής φορολογίας αλλά και στην ανάγκη να υλοποιηθούν σημαντικά έργα όπως οι διασυνδέσεις που θα οδηγήσουν σε μείωση του κόστους.
 

Στην παρέμβαση που έκανε ο πρόεδρος της ΕΒΙΚΕΝ Κωνσταντίνος Κουκλέλης σημείωσε ότι οι τιμές ενέργειας από το 2008 μέχρι το 2012 αυξήθηκαν 33% στην Ελλάδα, ενώ οι τιμές ρεύματος με τις νέες αλλαγές που έρχονται θα είναι κατά 39% ακριβότερες από τη Γερμανία και 45% από τη Γαλλία. Ο ίδιος σημείωσε ότι η κατάσταση για το ενεργειακό της βιομηχανίας είναι χειρότερη από ό,τι ήταν ένα χρόνο πριν, κάτι που αποτυπώνεται και στα συμπεράσματα της μελέτης (η οποία εκπονήθηκε πέρυσι και επικαιροποιήθηκε φέτος). Ο πρόεδρος της ΕΒΙΚΕΝ αναφέρθηκε μεταξύ άλλων στην ανάγκη για καθορισμό μιας μακροχρόνιας ενεργειακής στρατηγικής για  ένα ενεργειακό μείγμα με ανταγωνιστικό κόστος που να εκμεταλλεύεται τους εθνικούς πόρους το λιγνίτη και τα υδροηλεκτρικά.
 

Η μελέτη
 

Η μελέτη του Δρ. Αθ. Δαγούμα από το Πανεπιστήμιο του Πειραιά, αποτυπώνει το σαφές πρόβλημα ανταγωνιστικότητας που υπάρχει για την ευρωπαϊκή και την ελληνική οικονομία. Για την ελληνική βιομηχανία υπάρχουν και άλλες παράμετροι όπως η πρόσβαση σε δανεισμό, το μακροοικονομικό περιβάλλον , η ζήτηση, η φορολογία και ειδικότερα η ενεργειακή φορολογία και το ασφαλιστικό, ωστόσο η ενέργεια και το υψηλό κόστος ρεύματος και φυσικού αερίου αποτελούν δύο από τους βασικούς συντελεστές ανταγωνιστικότητας, τόσο συγκριτικά με άλλες Ηπείρους όπως η Αμερική και η Ασία με σαφές πλεονέκτημα έναντι της Ευρώπης, όσο και εντός της ΕΕ.
 

Για να επιτευχθεί το ζητούμενο της μείωσης του κόστους ενέργειας στην Ευρώπη, απαιτούνται μεταξύ άλλων σημαντικά έργα υποδομών, εκεί όπου υπάρχουν σημαντικές αποκλίσεις στο κόστος ενέργειας μεταξύ κρατών και  ενοποίηση της ενεργειακής αγοράς.
 

Όπως επισήμανε ο κ. Δαγούμας στην πράξη η ελληνική βιομηχανία αντιμετωπίζει σημαντικό πρόβλημα επιβίωσης και όχι απλά ανταγωνιστικότητας: "Πρώτιστος στόχος είναι η επιβίωση της βιομηχανίας, διότι αποτελεί ειδικό κλάδο της οικονομίας, που αν κλείσει απαιτούνται πολλά χρόνια για την αναβίωση του" ανέφερε.
 

Η μελέτη προτείνει ως συγκεκριμένα μέτρα για την αντιμετώπιση του προβλήματος:
 

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο 

• Την υλοποίηση έργων κοινού ενδιαφέροντος

• Την εφαρμογή του τρίτου ενεργειακού πακέτου σε γειτονικές χώρες

• Την ειδική αντιμετώπιση κρατών-μελών σε παρατεταμένη ύφεση
 

Για το ενεργειακό κόστος 

• Βελτίωση ενεργειακής αποδοτικότητας

• Αντιστάθμιση του έμμεσου περιβαλλοντικού κόστους

• Αμοιβή της ευελιξίας τόσο των παραγωγών όσο και των καταναλωτών (Demand Response & Flexibility) 

• Σύναψη διμερών συμβολαίων παραγωγών-καταναλωτών (target model)

• Επιτρέποντας την ομαδική διαπραγμάτευση συμβολαίων μακράς διάρκειας
 

Σύμφωνα με τον κ. Δαγούμα υπάρχει ετεροβαρής πίεση στη ΔΕΗ κυρίως, για την ανταγωνιστικότητα της Ελληνικής βιομηχανίας. "Είναι πρόβλημα Βιομηχανικής πολιτικής, όχι μόνο Ενεργειακής πολιτικής" ανέφερε.
 

Για την ενεργειακή φορολόγηση:

Επαναθεώρηση της Ενεργειακής φορολόγησης, λαμβάνοντας υπόψη και τις Κατευθυντήριες Γραμμές της Ε.Ε.
 

Για τη φορολογία

•    Σταθερό, απλό και διαφανές φορολογικό σύστημα

•    Επανεξέταση των συντελεστών απόσβεσης πάγιων στοιχείων

•    Σύνδεση έρευνας και καινοτομίας πανεπιστημίων και βιομηχανίας

•    Κίνητρα για πρόσληψη και διατήρηση εργαζομένων

•    Επιβράβευση εξαγωγικών επιχειρήσεων

Πηγή: capital.gr