Εθνικά Κινήματα και Φιλελληνισμός

Η Ελληνική Επανάσταση του 1821 συνέβη σε μια περιοχή που συνταρασσόταν από την ανάδυση των εθνικών κινημάτων του 19ου αιώνα. Στη γειτονική Ιταλία, αλλά και στη Βουλγαρία, τη Σερβία, τη Μολδαβία, τη Βλαχία, τη Βοσνία και άλλες περιοχές της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας την περίοδο αυτή υπήρχε αναταραχή που σχετίζεται με εγγενή ζητήματα της οθωμανικής διοίκησης, με τα σκιρτήματα των εθνικής αυτοδιάθεσης των λαών των περιοχών αυτών, αλλά και με τον ενθουσιασμό που δημιουργεί η Ελληνική Επανάσταση. Ποιες είναι οι προσδοκίες αυτών που εξεγείρονται; Πώς προσλαμβάνονται τα πολυεθνικά σχέδια (είτε ως ομοσπονδιακά οράματα ή αυτοκρατορικές ορθόδοξες προτάσεις); Ποια είναι η νεωτερική δυναμική του κάθε έθνους-κράτους; Τι επιπτώσεις είχε η Ελληνική Επανάσταση στην όθωμανική αυτοκρατορία; Ποια ήταν η επίδραση που είχε στους γειτονικούς λαούς; αυτά είναι μερικά από τα ερωτήματα που συζητά το συνέδριο και τα οποία έχουν απασχολήσει μέχρι σήμερα την ελληνική και τη διεθνή ιστοριογραφία.

Παράλληλα, η Επανάσταση του 1821 πυροδότησε ένα ρωμαλέο κύμα υποστήριξης υπέρ των αγωνιζόμενων Ελλήνων στην Ευρώπη και την Αμερική. Η συμπαράσταση εκφράστηκε ποικιλοτρόπως με την επίσκεψη στην Ελλάδα, με τη συμμετοχή στον αγώνα, με την οικονομική ενίσχυση, με τη συγκρότηση φιλελληνικών επιτροπών, με την αρθρογραφία στον τύπο, με την έκδοση πολιτικών και λογοτεχνικών εντύπων, παραγωγή καλλιτεχνικών έργων εμπνευσμένων από το 1821 (εικαστικές τέχνες, μουσική, όπερα). Αυτές είναι μερικές από τις εκφάνσεις ενός πρωτόγνωρου κινήματος στον 19ο αιώνα. Ποιες ήταν οι αιτίες που πυροδότησαν αυτό το ετερογενές κίνημα; Ο Φιλελληνισμός είναι το απείκασμα της επανανακάλυψης της αρχαίας Ελλάδας; Είναι η έκφραση μιας χριστιανικής ηθικής ή η ανάδυση της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης; Είναι η ενεργοποίηση ανθρωπιστικών αρχών στην ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή;

Ερωτήματα όπως τα παραπάνω αποτελούν ερεθίσματα μιας ευρείας, με διεπιστημονικό χαρακτήρα, συζήτησης για τα Εθνικά Κινήματα και τον Φιλελληνισμό που αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του ανοικτού διεθνούς συνεδρίου που διεξήχθη στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών για τις εκδηλώσεις μνήμης και τιμής της διακοσιετηρίδας της Επανάστασης του 1821. Το συνέδριο είναι αφιερωμένο στη μνήμη της Λουκίας Δρούλια (1931-2019), η οποία με το έργο της θεμελίωσε τη μελέτη του Φιλελληνισμού.

Ομιλητές: Μαρία Χριστίνα Χατζηιωάννου, Παναγιώτης Λασκαρίδης, Ευγενία Δρακοπούλου, Αρης Σαραφιανός, Αφροδίτη Κούρια, Ιωάννης Πλεμμένος, Γιώργος Τόλιας, Francesco Scalora, Χρήστος Μπιντούδης, Antonio D’Alessandri, Ewa Janion, Denys Barau, Maria Kalinowska, Σοφία Ματθαίου, Γιάννα Τζουρμανά, Ελπίδα Βόγλη, Γιώργος Tζεδόπουλος, Ανδρέας Λυμπεράτος, Λίνα Λούβη, Αντα Διάλλα, Γεράσιμος Παγκράτης, Iάκωβος Μιχαηλίδης, Σάκης Γκέκας, Μαρία Γεωργοπούλου, Αλεξάνδρα Σφοίνη, Διονύσης Τζάκης, Αννα Καρακατσούλη, Λεωνίδας Μοίρας, Χρήστος Χρυσανθόπουλος, Γιάννης Κουμπουρλής, Δημήτρης Φούφουλας, Μυρτώ Λάμπρου, Ελένη Φουρναράκη, Βίκυ Καραφουλίδου, Ελένη Αγγελομάτη-Τσουγκαράκη, Αντώνης Λιάκος