Bodossaki Lectures on Demand
ΙΔΡΥΜΑ ΜΠΟΔΟΣΑΚΗ

Φαινόμενα και ουσία. Μερικές επισημάνσεις γύρω από το ελληνικό τραγούδι

Φιδετζής Βύρων

22 Μαΐου 2013

ΟΜΙΛΙΕΣ
EXIT FULL SCREEN VIDEO & SLIDES
ΔΙΑΡΚΕΙΑ 34:57 ΠΡΟΒΟΛΕΣ 977
ΔΙΑΦΑΝΕΙΕΣ /

Η θεώρηση του ελληνικού τραγουδιού που επιχειρείται αφορά βασικά στη µεταπολεµική περίοδο. Τα κυρίως ζητήµατα που προσπαθώ να διερευνήσω εµβαθύνοντας κατά το δυνατόν στην εισήγησή µου είναι ποιοτικού και κοινωνικού χαρακτήρα. Πρωτίστως αναφέροµαι στην έννοια της καλλιτεχνικής αξιολόγησης του τραγουδιού, τόσο του επί µέρους όσο και του όλου, καθώς και στο πώς τοποθετείται αυτό στη συνολική κλίµακα των µουσικών αξιών που έχει οικοδοµήσει τους τελευταίους αιώνες ο ευρωπαϊκός µουσικός πολιτισµός. Ως µόνα αντικειµενικά εργαλεία για µια τέτοια τοποθέτηση θεωρώ την αναφορά και τη σύγκριση. Η αναφορά σ' ένα πρότυπο καλλιτέχνηµα και η σύγκριση µ' αυτό συνιστούν τη λιγότερο επικίνδυνη µέθοδο αξιολόγησης, αρκεί ως κριτήριο να θεωρηθεί το παγκοίνως αναγνωριζόµενο ως τέτοιο ανθρώπινο επίτευγµα. Δευτερευόντως θα αποπειραθώ να προσεγγίσω το γεγονός του πώς συντελέστηκε η βαθµιαία επικάλυψη της έννοιας «µουσική» από την έννοια «τραγούδι» µέσα στην ελληνική κοινωνία, ιδίως µετά την περίοδο της δικτατορίας, και τι συνεπάγεται το φαινόµενο αυτό για την Τέχνη της µουσικής στην Ελλάδα. 


(Η βιντεοσκόπηση της συγκεκριμένης ομιλίας παραχωρήθηκε στο Blod από το αρχείο της Μεγάλης Μουσικής Βιβλιοθήκης «Λίλιαν Βουδούρη»)

Φιδετζής Βύρων Μαέστρος - Τσελίστας - Μελετητής της ελληνικής μουσικής

Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε Βιολοντσέλο µε τον Μανώλη Καζαµπάκα και ανώτερα θεωρητικά µε τον Σόλωνα Μιχαηλίδη στο Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης. Με υποτροφία του ΙΚΥ συνέχισε τις σπουδές του βιολοντσέλου στη Μουσική Ακαδηµία της Βιέννης µε τους Βλ. Ορλόφ, Α. Ναβάρα και Σ. Μπένες και πήρε το δίπλωµα του το 1975. Παράλληλα φοίτησε, στην ίδια σχολή, στην τάξη διεύθυνσης ορχήστρας του Χανς Σβαρόφσκι από το 1973 έως το 1977, οπότε πήρε και το δίπλωµα διεύθυνσης ορχήστρας. Παρακολούθησε επίσης σεµινάρια µε τους αρχιµουσικούς Μιλτιάδη Καρύδη (Βιέννη) και Ότµαρ Σουίτνερ (Βαϊµάρη).

Έχει εµφανιστεί ως σολίστ και ως διευθυντής ορχήστρας µε όλες τις ελληνικές συµφωνικές ορχήστρες, καθώς και µε ξένα συγκροτήµατα στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Συνεργάστηκε επί πολλά χρόνια µε την Εθνική Λυρική Σκηνή, όντας από το 1985 έως το 1992 µόνιµος αρχιµουσικός της. Από τον Σεπτέµβριο του 1990 ως το 1992 ήταν επικεφαλής αρχιµουσικός της Κρατικής Φιλαρµονικής του Αικατερίνενµπουργκ της πρώην Σοβιετικής Ένωσης και από το 1992 είναι προσκεκληµένος αρχιµουσικός της «Καπέλα Ρωσία», στη Μόσχα (πρώην ορχήστρας του Υπουργείου Πολιτισµού της ΕΣΣΔ). Υπήρξε παράλληλα προσκεκληµένος αρχιµουσικός της Συµφωνικής Ορχήστρας του Πάζαρτζικ της Βουλγαρίας από το 1990 ως το 1999, οπότε έγινε, µέχρι το 2001, καλλιτεχνικός της διευθυντής. Την περίοδο 2000-2005 είχε την καλλιτεχνική ευθύνη της Συµφωνικής Ορχήστρας του Δήµου Θεσσαλονίκης. Από το 1987 είναι µόνιµος αρχιµουσικός της ΚΟΑ, και από το 2004 έως το 2011 υπήρξε και ο καλλιτεχνικός της διευθυντής. Τον Νοέμβριο του 2016 ανέλαβε την Καλλιτεχνική Διεύθυνση της Φιλαρμόνιας Ορχήστρας Αθηνών.

Έχει ηχογραφήσει τις όπερες του Σ. Σαµάρα: Ρέα, Μάρτυς, Ξανθούλα, Δεσποινίς ντε Μπελ-ιλ, Τίγκρα, καθώς και το λυρικό κύκλο "Τα Επινίκια", τις όπερες του Π. Καρρέρ: "Κυρά Φροσύνη", "Δέσπω" την όπερα του Δ. Μητρόπουλου: "Αδελφή Βεατρίκη", τους 36 Ελληνικούς χορούς του Ν. Σκαλκώτα στην πρώτη συνολική παγκόσµια ηχογράφηση τις τρεις συµφωνίες του Μ. Καλοµοίρη: όλα τα Συµφωνικά του Ποιήµατα, το Τρίπτυχο, τις Ραψωδίες καθώς και τις όπερές του "Ανατολή" και "Κωνσταντίνος Παλαιολόγος" τα ορχηστρικά άπαντα, του Γ. Κωνσταντινίδη και τον "Ύµνο στην Ελευθερία" του Ν. Χ. Μάντζαρου στην πλήρη και πρωτότυπη µορφή του. Επίσης έργα των Γ. Σισιλιάνου, Δ. Δραγατάκη, Α. Ευαγγελάτου, Δ. Λιάλιου, Δ. Λαυράγκα, Μ. Βάρβογλη, Π. Πετρίδη, Αιµ. Ριάδη, Γ. Αξιώτη, Θ. Αντωνίου, Μ. Θεοδωράκη, Ι. Χαλιάσα, Π. Κούκου, Σ. Ζάνα Σ. Μιχαηλίδη, Θ. Καρυωτάκη, Χ. Ξανθουδάκη, Δ. Μαραγκόπουλου, Φ. Τσαλαχούρη κ.ά.

Δίδαξε µορφολογία και ιστορία της ελληνικής µουσικής στα τµήµατα µουσικών σπουδών του Πανεπιστηµίου Αθηνών και του Ιονίου Πανεπιστηµίου, του οποίου υπήρξε επί σειρά ετών μέλος της Διοικούσας Επιτροπής και τον Οκτώβριο του 2012 εξελέγη μέλος του  Διοικητικού  Συμβουλίου  του.  Επίσης δίδαξε Ιστορία και Αισθητική της Ελληνικής Όπερας στο µεταπτυχιακό πρόγραµµα του Τµήµατος Θεατρικών Σπουδών της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστηµίου Αθηνών. Διετέλεσε Πρόεδρος  της  Καλλιτεχνικής  Επιτροπής των Μουσικών Σχολείων της χώρας (1994-2005).

Η διεθνής κριτική εξεθείασε κατά καιρούς µε ιδιαιτέρως κολακευτικά σχόλια τη δισκογραφική αλλά και τη γενικότερη προσπάθειά του για την προβολή της ελληνικής µουσικής δηµιουργίας. Για την καλλιτεχνική του δράση η Ακαδηµία Αθηνών τον τίµησε το 1975 µε το βραβείο Σπύρου Μοτσενίγου. Για την προσφορά του στην ελληνική µουσική εξελέγη οµόφωνα επίτιµο µέλος της Ενώσεως Ελλήνων Μουσουργών, ενώ για το δισκογραφικό του έργο, του απονεµήθηκε τιµητική διάκριση από την Ένωση Ελλήνων Κριτικών Θεάτρου και Μουσικής. Το 2010 αναγορεύτηκε για τη πολυετή και ουσιαστική προσφορά του στη µουσική επίτιµος διδάκτωρ του Πανεπιστηµίου Αθηνών.

Σχετικές ομιλίες