Bodossaki Lectures on Demand
ΙΔΡΥΜΑ ΜΠΟΔΟΣΑΚΗ

Διαφωτισμός ή διαφωτισμοί; Ωρίμανση ή ρήξη;

Αρβανιτάκης Δημήτρης

22 Ιουνίου 2023

ΟΜΙΛΙΕΣ
EXIT FULL SCREEN
ΔΙΑΡΚΕΙΑ 00:40:46 ΠΡΟΒΟΛΕΣ 391
Ομιλητές
Αρβανιτάκης Δημήτρης

Γλώσσα
Ελληνική

Ημερομηνία
22/06/2023

Διάρκεια
00:40:46

Εκδήλωση
Ελληνο-Γαλλικές Διεπιστημονικές Συναντήσεις

Χώρος
Πολιτιστικό Κέντρο του Πανεπιστημίου Αθηνών (Κτίριο Κωστή Παλαμά) & Πρεσβεία της Γαλλίας στην Ελλάδα

Διοργάνωση
Ελληνο-Γαλλικές Διεπιστημονικές Συναντήσεις

Κατηγορία
Ιστορία

Ετικέτες
νεοελληνικός διαφωτισμός, εθνική συνειδητοποίηση, Ελληνική Επανάσταση, έθνος, ανάπττυξη της παιδείας, Γαλλική Επανάσταση

Ο Νεοελληνικός Διαφωτισμός αποτελεί το πλέον μελετημένο πνευματικό φαινόμενο της ελληνικής ιστορίας του δεύτερου μισού του δέκατου όγδοου και των αρχών του δέκατου ένατου αιώνα. Η κύρια ερμηνευτική αντίληψη προσλαμβάνει το φαινόμενο ως μία εξελικτική, ενιαία ωστόσο, διαδικασία, η οποία, σταδιακά, μέσα από μια διαδοχή φάσεων και πνευματικών ιστοριών, οδήγησε τελικά στην εθνική συνειδητοποίηση και στην Επανάσταση.

Η παρούσα ομιλία αποτελεί μια προσπάθεια επανεξέτασης του σχήματος αυτού, επιμένοντας στην αναψηλάφηση ορισμένων κομβικών ζητημάτων: των πλαισίων αναφοράς (η αυτοκρατορία ή το έθνος;), του πνευματικού-ιδεολογικού περιεχομένου (ανάπτυξη της παιδείας ή εθνική συνειδητοποίηση;) και των στοχεύσεων (ένταξη στο υπάρχον σύστημα αναφοράς ή ρήξη με αυτό;). Σε αυτή την ανάλυση. όπως είναι φυσικό, αναδεικνύεται καταλυτικός ο ρόλος της έννοιας του έθνους, η ιστορικοποίηση του οποίου συνδέει αναπόσπαστα τις πνευματικές εξελίξεις του «ελληνικού χώρου» με το ιδεολογικό οπλοστάσιο της Γαλλικής επανάστασης.

Με βάση τα παραπάνω, η παρέμβαση αυτή επιχειρεί να προτείνει ένα ερμηνευτικό σχήμα σύμφωνα με το οποίο δεν πρόκειται για ένα ενιαίο εξελισσόμενο φαινόμενο, αλλά μάλλον για δύο διαφορετικές και κατ’ ουσίαν αλληλοαναιρούμενες πνευματικές και ιδεολογικές τάσεις, οι οποίες συγκρούστηκαν κατά την περίοδο που αποκαλούμε «Νεοελληνικό Διαφωτισμό».

Αρβανιτάκης Δημήτρης Ιστορικός - Υπεύθυνος Τμήματος Εκδόσεων Μουσείου Μπενάκη

Ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ Δ. ΑΡΒΑΝΙΤΑΚΗΣ είναι ιστορικός, με κύρια ερευνητικά ενδιαφέροντα την κοινωνική και πολιτισμική ιστορία του Ιονίου, την ιστορία της τοπικής και της εθνικής ιστοριογραφίας, την ιστορία της λογιοσύνης, τις σχέσεις του ελληνικού και του ιταλικού πνευματικού κόσμου σε συνάρτηση με τη διαμόρφωση της εθνικής συνείδησης και των εθνικών κρατών (18ος-19ος αι.). Έχει συμμετάσχει σε πολλά επιστημονικά συνέδρια στην Ελλάδα και το εξωτερικό, έχει μεταφράσει έργα δοκιμιακού και ιστορικού περιεχομένου, καθώς και έργα ιστορίας των πολιτικών ιδεών, υπήρξε μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής και συντονιστής της επτάτομης έκδοσης «Ανδρέας Κάλβος. Έργα και Αλληλογραφία» (Μουσείο Μπενάκη, 2014-2021), είναι μέλος της Γραμματείας του επιστημονικού περιοδικού Τα Ιστορικά και από το 2000 εργάζεται στο Μουσείο Μπενάκη ως υπεύθυνος του Τμήματος Εκδόσεων.

Μεταξύ των έργων του: Κοινωνικές αντιθέσεις στην πόλη της Ζακύνθου. Το ρεμπελιό των ποπολάρων. 1628 (2001)˙ Στον δρόμο για τις πατρίδες (2010)˙ Απολογία της αυτοκτονίας (2012)˙ Η αγωγή του πολίτη. Η γαλλική παρουσία στο Ιόνιο (1797-1799) και το έθνος των Ελλήνων (2020)˙ Σπύρος Ι. Ασδραχάς. Εργογραφία και δοκιμή βιογραφίας (2021) κ.ά.

Σχετικές ομιλίες

Συνεδρία  VI - Η συζήτηση για την Ελληνική Επανάσταση στη δημόσια σφαίρα 02:12:42

Φεβ 06, 2021

Συνεδρία VI - Η συζήτηση για την Ελληνική Επανάσταση στη δημόσια σφαίρα

Χρυσανθόπουλος Χρήστος Κουμπουρλής Γιάννης Φούφουλας Δημήτρης Λάμπρου Μυρτώ Φουρναράκη Ελένη Καραφουλίδου Βίκυ Αγγελομάτη - Τσουγκαράκη Ελένη Σφοίνη Αλεξάνδρα

Γλώσσα: Ελληνική