Ο «Θρόνος του Αγαμέμνονα» - Η αρχαιολογική ανακάλυψη και ταύτιση του ανακτορικού θρόνου των Μυκηνών

Τον Ιούνιο του 2014, κατά τη διάρκεια παλαιο-υδρολογικών μετρήσεων στην κοίτη του Χάβου, στα πλαίσια της συστηματικής γεωφυσικής έρευνας στην Κάτω Πόλη των Μυκηνών, εντοπίσθηκε μεγάλο θραύσμα ογκώδους λίθινου καθίσματος περί τα 80 μέτρα νοτίως του μυχού της ακροπόλεως των Μυκηνών που βρίσκεται κάτω ακριβώς από το μυκηναϊκό ανάκτορο. Ο θρόνος του ανακτόρου των Μυκηνών κατακρημνίσθηκε στον Χάβο (μαζί με μικρό τμήμα της κεντρικής κυκλικής εστίας και μιας εκ των τεσσάρων λίθινων βάσεων κιόνων που την περιέβαλαν), όταν κατέρρευσε το νοτιοανατολικό τμήμα του δαπέδου του μεγάρου, θεμελιωμένου επί τεχνητού ανδήρου σε προεξοχή του οχυρωματικού κυκλώπειου τείχους, εξ αιτίας του καταστροφικού σεισμού που έπληξε τις Μυκήνες στα τέλη του 13ου αιώνα πΧ (ΥΕ ΙΙΙΒ2). Πράγματι, στην ίδια περιοχή που ανακαλύφθηκε το λίθινο θραύσμα του θρόνου είχε εντοπισθεί παλαιότερα και η απωλεσθείσα λίθινη βάση κίονα του μεγάρου στα πλαίσια των εργασιών στερέωσης και αναστύλωσης του ανακτόρου (1950-1955). Το σημείο ανεύρεσης του θραύσματος σε συνδυασμό με τις ταφονομικές ενδείξεις και την ανάλυση των ιχνών πρόσκρουσης συνηγορούν πως πρόκειται πιθανότατα για τον θρόνο (to-no στην Γραμμική Β) της τελευταίας φάσης του μυκηναϊκού ανακτόρου των Μυκηνών. Η διεπιστημονική έρευνα και τεκμηρίωση της ταύτισης του θραύσματος ως τμήματος του ανακτορικού θρόνου των Μυκηνών βασίσθηκε σε ποικίλα, αλληλένδετα τεκμήρια, όπως ο τύπος, το σχήμα και τα μορφολογικά χαρακτηριστικά, οι διαστάσεις και αναλογίες, τεχνικά στοιχεία και το υλικό κατασκευής του, συγκριτικά παράλληλα και αρχαία κείμενα. Οι ομοιότητες του θρόνου των Μυκηνών με τον θρόνο της Κνωσού ως προς το σχήμα, τη μορφολογία, τις αναλογίες, και την τεχνική κατασκευής είναι αδιαμφισβήτητες, ενώ η υπερυψωμένη βάση του θρόνου ήταν πιθανώς διαμορφωμένη όπως η σωζόμενη βάση του θρόνου της γειτονικής Τίρυνθας, δηλ. από δόμους πρασινωπού σερπεντίνη διακοσμημένους με ανάγλυφη τρέχουσα σπείρα. Παρόμοιο πρασινωπό μάρμαρο ή σερπεντίνης λίθος χρησιμοποιήθηκαν κατά την ίδια περίοδο και για τη διακόσμηση προσόψεων βασιλικών θολωτών τάφων στις Μυκήνες. Ο θρόνος των Μυκηνών είναι κατασκευασμένος από ντόπιο, φαιόχρωμο, κροκαλοπαγή ολιγομικτικό ασβεστόλιθο, διαφορετικό σε σύσταση και χρώμα από τον φερτό κιτρινωπό αμυγδαλίτη λίθο που χρησιμοποιήθηκε ευρέως στην ακρόπολη και πέριξ αυτής για την επένδυση και διακόσμηση προσόψεων βασιλικών θολωτών τάφων, τειχών, εισόδων και πυλών. Η χρήση λαξευμένων κροκαλοπαγών πετρωμάτων αποτελεί χαρακτηριστικό γνώρισμα της μυκηναϊκής ανακτορικής αρχιτεκτονικής του 14ου/13ου αιώνα πΧ. Η χρήση ντόπιου πετρώματος, ωστόσο, για τον θρόνο δημιουργεί σημειολογικούς συνειρμούς και πολιτικούς συμβολισμούς αυτοχθονίας, σταθερότητας, παράδοσης και αρχαιότητας, καθώς ο ογκώδης λίθινος θρόνος θα έδινε την εντύπωση της φυσικής προέκτασης του βράχου των Μυκηνών μέσα στην αίθουσα του ανακτόρου. Ο θρόνος του ανακτόρου των Μυκηνών αποτελεί σημαντική αρχαιολογική ανακάλυψη λόγω της μοναδικότητας του ευρήματος (ο μόνος έως τώρα μυκηναϊκός θρόνος στην ηπειρωτική Ελλάδα) αλλά και του ιδιαίτερου σημειολογικού του βάρους του ως ανακτορικού συμβόλου συνδεδεμένου με τα Ομηρικά έπη και τη μυθολογία.

Το BLOD ευχαριστεί τον ομιλητή για την παραχώρηση του βίντεο.