Bodossaki Lectures on Demand
ΙΔΡΥΜΑ ΜΠΟΔΟΣΑΚΗ

Νέα κοινωνικά διακυβεύματα και ευρωπαϊκή διακυβέρνηση

Hirsch Martin, Τήνιος Πλάτων, Κουζής Ιωάννης, Καρζής Φοίβος

4 Νοεμβρίου 2013

ΟΜΙΛΙΕΣ
EXIT FULL SCREEN VIDEO & SLIDES
ΔΙΑΡΚΕΙΑ 97:15 ΠΡΟΒΟΛΕΣ 1509
ΔΙΑΦΑΝΕΙΕΣ /

Το ποσοστό του πληθυσμού των 28 χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που απειλείται από κοινωνικό αποκλεισμό ανήλθε από 23,4% το 2010 σε 24,2%. Το 2011, επλήγησαν δηλαδή περίπου 120 εκατομμύρια άτομα επιπλέον, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Eurostat.
 

Πνιγμένοι από την ανεργία και τη λιτότητα, εκατομμύρια Ευρωπαίοι ζουν σε καθεστώς φτώχειας, η οποία πλέον χτυπά τα μεσαία στρώματα ενώ διαταράσσει την κοινωνική συνοχή και αγγίζει κοινωνικές ομάδες που έως τώρα είχαν μείνει ανέπαφες. Η μείωση της φτώχειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί λοιπόν περισσότερο από ποτέ έναν στόχο-κλειδί της στρατηγικής Ευρώπη 2020. Η κρίση θα συμβάλλει στην ενίσχυση της κοινωνικής Ευρώπης ή αντιθέτως θα αυξήσει τις ανισότητες μεταξύ των κρατών;
 

Πράγματι, η κοινωνική διάσταση υπήρξε μέχρι σήμερα ο φτωχός συγγενής του ευρωπαϊκού οικοδομήματος, καθώς η πρόοδος της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε επίπεδο κοινωνικής πολιτικής συχνά δεν γίνεται αντιληπτή από τους πολίτες και τα διαφορετικά συστήματα κοινωνικής πρόνοιας, κοινωνικών δικαιωμάτων, μισθολογικών πολιτικών, κλπ. καθιστούν πολύ δύσκολη την εφαρμογή κοινών κανόνων στην ΕΕ των 28.

Ο Martin Hirsch, Πρόεδρος της Υπηρεσίας εθελοντικής δράσης πολιτών στη Γαλλία, προσκλήθηκε από το Γαλλικό Ινστιτούτο Ελλάδος και το Πάντειο Πανεπιστήμιο για να μιλήσει σχετικά με τα νέα διακυβεύματα που πρέπει να αντιμετωπίσει η ευρωπαϊκή διακυβέρνηση. Η ομιλία του αποτελεί μέρος του κύκλου ομιλιών που είναι αφιερωμένες σε ζητήματα διακυβέρνησης, ο οποίος εγκαινιάστηκε πέρυσι από το Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών και φέτος θα επικεντρωθεί πιο συγκεκριμένα στην οικονομική διακυβέρνηση.

Στο προτελευταίο βιβλίο του με τίτλο "Η χαμένη επιστολή", ο Martin Hirsch απευθύνεται ιδιαίτερα στους νέους : “Μην επιτρέψετε να σας πείσουν ότι το ιδανικό είναι κάτι σαν την ακμή: ένα μεταβατικό φαινόμενο που σηματοδοτεί τη μετάβαση στην ενήλικη ζωή, το οποίο όμως μπορούμε ευτυχώς να ξεφορτωθούμε ανώδυνα”. Εγκαλεί την κοινωνία στο σύνολό της: “Διδάσκουμε στους νέους να είναι ρεαλιστές. Να ξεχωρίζουν την ήρα από το σιτάρι, το σοβαρό από το φανταστικό, το πραγματικό από το όνειρο, το σταθερό από την ουτοπία. Αυτό το εκπαιδευτικό δόγμα έχει τα θετικά του. Σαφώς και η εκπαίδευση δημιουργήθηκε για να μας δώσει εφόδια, να μας επιτρέψει να κινηθούμε στον κόσμο έτσι όπως είναι και να αντιμετωπίζουμε τους σκοπέλους. Είναι αυτό που λέμε ρεαλισμός. Αν υπάρχει όμως μονάχα αυτό, τότε είναι καταστροφικό. Είναι σαν να εκπαιδεύουμε γερασμένους νέους”.

Πεπεισμένος ότι η νεότητα δεν είναι μια περίοδος της ζωής αλλά μια στάση ζωής, ο Martin Hirsch βλέπει στην δραστηριοποίηση το αντίδοτο σε όλα τα καταθλιπτικά φαινόμενα και τις απογοητεύσεις που μπορούν να μας κάνουν να γεράσουμε πριν την ώρα μας.

Ο Martin Hirsh υπερασπίζεται την ιδέα μιας καθολικής κοινωνικής προστασίας.
 

“Η φτώχεια στη Γαλλία συνδέεται άρρηκτα με τη φτώχεια που πλήττει άλλες χώρες. Επομένως, δεν θα πρέπει να αισθανθούμε υποχρεωμένοι να επιλέξουμε μεταξύ των δύο. Οι μισθοί φτώχειας των Ινδών εργατών  στον τομέα της κλωστοϋφαντουργίας προκαλούν απολύσεις και στα δικά μας εργοστάσια καθώς δεν μπορούν να τα ανταγωνιστούν. Προκειμένου να εξαλείψουμε τη φτώχεια στη χώρα μας, πρέπει να μειώσουμε τη φτώχεια στις λιγότερο προηγμένες χώρες.”

Η φτώχεια αποτελεί ένα φαινόμενο με όλο και πιο έντονη παρουσία στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης: αγγίζει όλες τις χώρες, ακόμη και τις πιο πλούσιες χώρες της ευρωζώνης.
 

Στη Γαλλία, τη δεύτερη οικονομία της ευρωζώνης, η καταπολέμηση της φτώχειας έχει αναδειχθεί σε εθνικό σκοπό. Πράγματι, το 14,1% του πληθυσμού ζει κάτω από το όριο της φτώχειας με μόλις 964 ευρώ το μήνα κατ' άτομο.
 

Στην Ιταλία, την τρίτη οικονομία της ευρωζώνης, η Instat, η εθνική στατιστική υπηρεσία, ανακοίνωσε ότι, το 2011, το 28,4% των Ιταλών, δηλαδή το ένα τέταρτο του πληθυσμού, ζούσε σε επίπεδο πολύ κοντά στο όριο της φτώχειας με 707 ευρώ το μήνα, με το ποσοστό αυτό να παρουσιάζει αύξηση 3,8% σε σχέση με το 2010.
 

Ούτε όμως και η Γερμανία γλίτωσε. Η πρώτη οικονομία στην Ευρώπη βιώνει κι εκείνη αύξηση της φτώχειας. Σύμφωνα με την DESTATIS, την ομοσπονδιακή στατιστική υπηρεσία της Γερμανίας, το 2011, σχεδόν το 16% των κατοίκων ζούσαν κάτω από το όριο της φτώχειας με 940 ευρώ το μήνα.
 

Στο τελευταίο του βιβλίο, "Είναι ακριβό να είσαι φτωχός", το οποίο κυκλοφόρησε πριν από μερικές μέρες, ο Martin Hirsch καταδεικνύει μέσα από μια σχολαστική ανάλυση των οικονομικών μηχανισμών που διέπουν τη φτώχεια ότι οι οικονομικά ασθενέστεροι είναι αυτοί που πληρώνουν συχνότερα το υψηλότερο τίμημα στην καθημερινότητά τους, καθώς για την πρόσβασή τους σε βασικές υπηρεσίες καταβάλλουν μεγαλύτερα ποσά από το μέσο πληθυσμό. Προτείνει λοιπόν την αντιστροφή της στρατηγικής για την καταπολέμηση της φτώχειας: να μειωθεί το κόστος που βαρύνει όσους έχουν λιγότερα εισοδήματα, οι πολίτες να πληρώνουν συναρτήσει των εισοδημάτων τους, να επιστραφούν στους οικονομικά ασθενέστερους τα σημαντικά ποσά που τους αφαιρέθηκαν άδηλα.
 

Την ομιλία του ακολουθούν δύο παρεμβάσεις από μέλη της ελληνικής ακαδημαϊκής κοινότητας, γνωστά για το έργο και την τοποθέτησή τους αναφορικά με κοινωνικά ζητήματα :ο Πλάτων ΤΗΝΙΟΣ, επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς και ο Ιωάννης ΚΟΥΖΗΣ, αναπληρωτής καθηγητής, Πρόεδρος του Τμήματος Κοινωνικής πολιτικής του Παντείου Πανεπιστημίου.
 

Τη συζήτηση συντονίζει ο δημοσιογράφος Φοίβος ΚΑΡΖΗΣ.

Hirsch Martin Πρόεδρος Υπηρεσίας Εθελοντικής Δράσης Πολιτών στη Γαλλία

O Martin HIRSCH είναι υψηλόβαθμος αξιωματούχος της γαλλικής Διοίκησης και πολιτικός, γνωστός για τη δραστηριοποίηση του στο χώρο των ΜΚΟ με σκοπό την καταπολέμηση της φτώχειας.

Έχει αναλάβει διάφορες θέσεις, από διδάσκων στη Sciences Po μέχρι σύμβουλος Επικρατείας, μπήκε όμως στην πολιτική ζωή όταν έγινε διευθυντής του ιδιαίτερου γραφείου του Bernard Kouchner στο Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής δράσης και σύμβουλος για ζητήματα υγείας στο ιδιαίτερο γραφείο της Martine Aubry, στο Υπουργείο Απασχόλησης και Κοινωνικής αλληλεγγύης.
 
Ένθερμος υποστηρικτής στη μάχη κατά του κοινωνικού αποκλεισμού, ήταν πρόεδρος της Κεντρικής Ένωσης Κοινοτήτων Emmaüs από το 1995 έως το 2002 και διαδέχτηκε, το 2002, τον Αββά Πιέρ στην κεφαλή της Emmaüs France, στην οποία ήταν διευθυντής ως το 2007 οπότε και μπαίνει στην κυβέρνηση του François Fillon. Σύμβολο του ανοίγματος μιας δεξιάς κυβέρνησης προς το κεντροαριστερό χώρο, διορίζεται Ύπατος αρμοστής  δράσεων αλληλεγγύης για την καταπολέμηση της φτώχειας. Σε αυτόν οφείλεται η θεσμοθέτηση του Εισοδήματος Ενεργού Αλληλεγγύης – RSA (επίδομα που προορίζεται για ανέργους ή άτομα με πολύ χαμηλό εισόδημα), το οποίο, για τους εμπνευστές του, δεν αποτελεί ένα απλό βοήθημα αλλά έναν μηχανισμό που συνδυάζει εργασία και αλληλεγγύη.
 
Τον Ιανουάριο του 2006, ίδρυσε τη νέα Υπηρεσία δράσεων αλληλεγγύης, η οποία στόχο έχει να εφαρμόζει σε τοπικό επίπεδο δράσεις για την καταπολέμηση της φτώχειας, σε συνεργασία με τις τοπικές αρχές και τις επιχειρήσεις.
 
Σήμερα, προεδρεύει μαζί με τον Γενικό διευθυντή της εταιρείας Danone, της Action Tank «Επιχειρήσεις και φτώχεια», ένα είδος εργαστηρίου ερευνών και εφαρμογών καινοτόμων προγραμμάτων σε πειραματικό επίπεδο. Στόχος του είναι να ενθαρρύνει τις επιχειρήσεις να αναπτύξουν οικονομικώς βιώσιμα έργα τα οποία θα συμβάλλουν στη μείωση της φτώχειας και του αποκλεισμού στη Γαλλία και θα μπορούν να εφαρμοστούν σε ευρεία κλίμακα.

Το 2010, εγκαταλείπει την κυβέρνηση για να αναλάβει την προεδρεία της Υπηρεσίας εθελοντικών δράσεων πολιτών, τη δημιουργία της οποίας είχε προηγουμένως εισηγηθεί, ενώ βρίσκεται στη θέση αυτή έως σήμερα. Στα 3 χρόνια λειτουργίας της, η Υπηρεσία παρουσιάζει έναν πολύ θετικό απολογισμό, αριθμώντας περισσότερους από  42.000 εθελοντές που έχουν ήδη συμμετάσχει σε δράσεις, εκ των οποίων χίλιοι περίπου εθελοντές έχουν φύγει σε αποστολές στο εξωτερικό.

Οι ικανότητες του ως κορυφαίου εμπειρογνώμονα εκτιμώνται ιδιαίτερα τόσο στη Γαλλία όσο και στην Ευρώπη. Έτσι, επελέγη από το Γενικό Γραμματέα του Συμβουλίου της Ευρώπης, Thorbjørn Jagland, για να συμμετάσχει στην “Ομάδα εξεχουσών προσωπικοτήτων” προκειμένου να καταρτιστεί μια έκθεση με τίτλο “Συμβιώνοντας στον 21ο αιώνα – Το πανευρωπαϊκό εγχείρημα” η οποία αφορά τις προκλήσεις που θέτει η επανεμφάνιση της μισαλλοδοξίας και των διακρίσεων στην Ευρώπη. Είναι επίσης ειδικός σύμβουλος στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για ζητήματα απασχόλησης και κοινωνικών υποθέσεων.

Έχει γράψει πολλά βιβλία σχετικά με τη φτώχεια και τον αποκλεισμό αλλά και σχετικά με την εμπειρία του στο χώρο της πολιτικής.

Τήνιος Πλάτων Αναπληρωτής Καθηγητής, Τμήμα Στατιστικής και Ασφαλιστικής Επιστήμης, Πανεπιστήμιο Πειραιώς

Ο Πλάτων Τήνιος είναι οικονομολόγος, Αναπληρωτής Καθηγητής στο Τμήμα Στατιστικής και Ασφαλιστικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Πειραιά. Γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια το 1956 και σπούδασε Οικονομικά στο Καίμπριτζ (Μ.Α. 1978, Ph.D. 1984) και στην Οξφόρδη (Μ. Phil 1980) όπου και δίδαξε. Διετέλεσε Visiting Senior Fellow στο LSE το 2016. Έχει εργαστεί στα Υπουργεία Οικονομίας και Βιομηχανίας, καθώς και στην Εμπορική Τράπεζα. Διετέλεσε Ειδικός Σύμβουλος του Πρωθυπουργού από το 1996 ως το 2004. Μεταξύ 1999 και 2004 υπήρξε μέλος της Επιτροπής Κοινωνικής Προστασίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Υπήρξε ο βασικός συντάκτης της Έκθεσης Σπράου για τις συντάξεις, των πρώτων δύο Εθνικών Σχεδίων Δράσης για την Κοινωνική Ένταξη (2001, 2003) και της Έκθεσης Στρατηγικής για τις Συντάξεις (2002). Έχει δημοσιεύσει βιβλία και άρθρα στον χώρο των συντάξεων και της κοινωνικής προστασίας. Διδάσκει κοινωνικές ασφαλίσεις, οικονομική της ασφάλισης και γήρανση του πληθυσμού και οικονομία. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα είναι στον χώρο των συντάξεων, της κοινωνικής πολιτικής και των οικονομικών επιπτώσεων της πληθυσμιακής γήρανσης. Συμμετείχε ήδη στις πρώτες συζητήσεις για την ίδρυση της Έρευνας για την Υγεία και Συνταξιοδότηση στην Ευρώπη (SHARE). Με το SHARE ασχολείται εξ αρχής ως Αναπληρωτής Συντονιστής της Ελληνικής Ομάδας. Η έρευνά του είναι στα πεδία της φτώχειας, των άτυπων δικτύων συνοχής και κατοικίας όπως και στις διασυνδέσεις αυτών των θεμάτων με θέματα υγείας.

Κουζής Ιωάννης Αναπληρωτής Καθηγητής Εργατικού Δικαίου, Τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής, Πάντειο Πανεπιστήμιο

Ο Αναπληρωτής Καθηγητής Ιωάννης Κουζής σπούδασε νομικά στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και έχει ολοκληρώσει τις μεταπτυχιακές του σπουδές στο Paris Χ – Nanterre στο Κοινωνικό δίκαιο όπου έλαβε και το διδακτορικό του το 1986. Από το 1995 δίδαξε αρχικά στο ενιαίο Τμήμα Κοινωνικής και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου και στη συνέχεια στο τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής. Από το 1991 είναι επιστημονικός σύμβουλος σε θέματα εργασιακών σχέσεων στο Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ. Είναι συγγραφέας σημαντικού αριθμού μελετών και έχει διεξαγάγει έρευνες σε θέματα εργασιακών σχέσεων στο ελληνικό και ευρωπαϊκό πεδίο με έμφαση στην ευελιξία της εργασίας, το συνδικαλιστικό κίνημα, την εργατική συμμετοχή και τις πολιτικές απασχόλησης και τον κοινωνικό διάλογο.

Καρζής Φοίβος Δημοσιογράφος

Ο Φοίβος Καρζής γεννήθηκε στην Αθήνα το 1965 και είναι δημοσιογράφος. Εργάζεται από το 1985 σε οικονομικές (Κέρδος, Ναυτεμπορική, Κεφάλαιο) και πολιτικές εφημερίδες (Πρώτη, 24 Ώρες, Εξόρμηση, Έθνος της Κυριακής, Ελεύθερος Τύπος της Κυριακής), στον περιοδικό τύπο (Οικονομικός Ταχυδρόμος), σε ραδιοφωνικούς (Flash 96, City 99,5, Αθήνα 984) και τηλεοπτικούς (Star, ΕΡΤ) σταθμούς, ενώ έχει ασχοληθεί και με την διαδικτυακή δημοσιογραφία. Διατέλεσε εκπρόσωπος της προεδρίας του Eurogroup/ECOFIN, κατά τη διάρκεια της ελληνικής προεδρίας της Ε.Ε. το 2003.  Έχει σπουδάσει βυζαντινή και νεοελληνική φιλολογία στην Αθήνα και γλωσσολογία στην Αγγλία. Σήμερα αρθρογραφεί στην εφημερίδα Επένδυση και είναι σύμβουλος επικοινωνίας στη Eurobank.

Σχετικές ομιλίες