Bodossaki Lectures on Demand
ΙΔΡΥΜΑ ΜΠΟΔΟΣΑΚΗ

Οι εκκλησιαστικές συνθέσεις του Μίκη Θεοδωράκη

Ανδριόπουλος Παναγιώτης, Πανουργιά Δάφνη, Καζάς Μάριος, Μεράκου Στεφανία

21 Φεβρουαρίου 2022

ΟΜΙΛΙΕΣ
EXIT FULL SCREEN VIDEO & SLIDES
ΔΙΑΡΚΕΙΑ 01:33:11 ΠΡΟΒΟΛΕΣ 727
ΔΙΑΦΑΝΕΙΕΣ /

Μια λιγότερο γνωστή αλλά ιδιαίτερα χαρακτηριστική πλευρά του Μίκη Θεοδωράκη, αυτή του συνθέτη έργων εκκλησιαστικής μουσικής, παρουσίασε ο θεολόγος και μουσικός Παναγιώτης Αντ. Ανδριόπουλος στην εκδήλωση με θέμα «Οι Εκκλησιαστικές συνθέσεις του Μίκη Θεοδωράκη» που διοργανώθηκε τη Δευτέρα 21 Φεβρουαρίου 2022 στη Μουσική Βιβλιοθήκη «Λίλιαν Βουδούρη» του Συλλόγου Οι Φίλοι της Μουσικής, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.

Από τις πρώτες, ευρύτερα γνωστές, συνθέσεις του Μίκη Θεοδωράκη είναι το περίφημο Τροπάριο της Κασσιανής, το οποίο ο ίδιος ως έφηβος παρουσίασε σε ναό της Τρίπολης το 1942. Έτσι ξεκινάει ουσιαστικά την συνθετική του πορεία, η οποία, στη μακρά διαδρομή της, περιλαμβάνει και έργα εκκλησιαστικού περιεχομένου, όπως Η Θεία Λειτουργία του Ιωάννου του Χρυσοστόμου, και η Ακολουθία εις Κεκοιμημένους, αλλά και έργα στα οποία έχει συμπεριλάβει ύμνους της Εκκλησίας, όπως τα Εγκώμια της Μ. Παρασκευής στην Συμφωνία αρ. 3.

Ο ομιλητής παρουσίασε όλη τη σχετική εργογραφία σε συνδυασμό με την έντονη παρουσία του βυζαντινού μέλους και σε άλλες συνθέσεις του, όπως το περίφημο Άξιον εστί.

Η διάλεξη συνοδεύτηκε από οπτικοακουστικό υλικό, το οποίο προέρχεται και από το Αρχείο Μίκη Θεοδωράκη που φυλάσσεται στην Μουσική Βιβλιοθήκη «Λίλιαν Βουδούρη» του Συλλόγου Οι Φίλοι της Μουσικής.

Μετά την διάλεξη παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά εκκλησιαστικές συνθέσεις του Μίκη Θεοδωράκη σε μεταγραφή για φωνή και πιάνο. Η μεταγραφή πραγματοποιήθηκε ειδικά για την συγκεκριμένη εκδήλωση, από την συνθέτρια Θεοδώρα Μαγγίνα.

Πρόκειται για τα νεανικά έργα του συνθέτη:
Ύμνος στο Θεό (1942)
Παράδεισος – Ο Μονόλογος του Αδάμ (1942)
Εσπερινός – Διασκευή από το δεύτερο μέρος του Σεξτέτου του L.V. Beethoven op. 81b με προσθήκη «Σε υμνούμεν» (1948)
«Μετά των Αγίων», από την Ακολουθία εις Κεκοιμημένους.

Οι ύμνοι αποδόθηκαν από την υψίφωνο Δάφνη Πανουργιά και τον πιανίστα Μάριο Καζά.

Ανδριόπουλος Παναγιώτης Θεολόγος - Μουσικός

Γεννήθηκε στην Πάτρα. Σπούδασε Θεολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών με μεταπτυχιακές σπουδές στην περίοδο της Τουρκοκρατίας.

Παράλληλα σπούδασε βυζαντινή και ευρωπαϊκή μουσική. Συμμετείχε σε πολλά χορωδιακά σχήματα, σε ερευνητικά προγράμματα του Κέντρου Σύγχρονης Μουσικής Έρευνας και έχει τραγουδήσει έργα σύγχρονων ελλήνων συνθετών σε πρώτη εκτέλεση, στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

Το 2004 ίδρυσε το Καλλιτεχνικό Σύνολο «Πολύτροπον», με το οποίο παρουσιάζει στην Ελλάδα και το εξωτερικό πρωτότυπες παραγωγές βασισμένες κυρίως στην ελληνική ποίηση και μουσική.

Ανάμεσά τους: “Το τετράδιο του Πατριάρχη”, “Ιερατική Ποίηση”, Το μουσικό έργο της Εύας Πάλμερ – Σικελιανού, «Ο Gustav Mahler του Μάνου Χατζιδάκι», «Η Αραπιά του Βασίλη Τσιτσάνη, της Μάτσης Χατζηλαζάρου, του Νίκου Σκαλκώτα και του Μάνου Χατζιδάκι», «Ο Καβάφης της Συρίας και της Μέσης Ανατολής», «Οι μουσικές των Χριστιανών της Μέσης Ανατολής», «Οι εκκλησιαστικές συνθέσεις του Μίκη Θεοδωράκη», «Οι Πύρινες γλώσσες του Γιάννη Χρήστου», «Πατρινοί συνθέτες – Πατρινοί ποιητές», «Ο Μάνος Χατζιδάκις και οι ρώσοι συνθέτες», «Θήλεις Άγγελοι – Γυναίκες που ασκήτεψαν σε ανδρικά μοναστήρια», «Ο Κωστής Παλαμάς δύο Πατριαρχών» (ελληνικά και αραβικά), «Επί τα όρη τα Αραράτ» (ελληνοαρμενική συναυλία), αφιερώματα στον Λυκούργο Αγγελόπουλο, την Μαρία Χορς, τον Αντρέι Ταρκόφσκι, τους Ρώσους της Διασποράς, τον Ντμίτρι Σοστακόβιτς, τον Αλεξάντρ Σολζενίτσιν κ.α.

Συνεργάστηκε με τον Θάνο Μικρούτσικο στην «Πάτρα 2006 – Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης» και με τον Άλκη Μπαλτά στο “Φεστιβάλ Θρησκευτικής Μουσικής Πάτμου”. Επίσης, συνεργάζεται με το Φεστιβάλ «Μούσα Ελληνική» που πραγματοποιείται τα τελευταία χρόνια στην Χίο. Επί σειρά ετών συνεργάστηκε με τον Μανόλη Χατζηγιακουμή στα προγράμματα ηχογραφήσεων και εκδόσεων Εκκλησιαστικής Μουσικής.

Την διετία 2017-2019 συνεργάστηκε με τον διάσημο χορογράφο και χορευτή φλαμένκο Israel Galvan. Στο πλαίσιο της documenta14 (Αθήνα και Kassel) συμμετείχε στην παραγωγή La farsa monea και κατόπιν στην παραγωγή του Israel Galvan, La fiesta, σε διεθνή περιοδεία (Φεστιβάλ Grec Βαρκελώνης, Φεστιβάλ Αβινιόν Γαλλίας, παραστάσεις στο Λουξεμβούργο, Μονπελιέ, Πόρτο κ.α.).

Συμμετέχει με ανακοινώσεις του σε επιστημονικά συνέδρια, ενώ μελέτες του έχουν δημοσιευθεί σε διάφορους επιστημονικούς τόμους. Αρθρογραφεί σε θεολογικά και πολιτιστικού περιεχομένου περιοδικά και διατηρεί το ιστολόγιο Ιδιωτική Οδός και το site Φως Φαναρίου (το οποίο καλύπτει αποκλειστικά το Οικουμενικό Πατριαρχείο).

Τιμήθηκε από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο με το οφφίκιο του Άρχοντος Δικαιοφύλακος της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας.

Επιμελείται και παρουσιάζει την διαδικτυακή εκπομπή «Προς Εκκλησιασμόν» - μια παραγωγή του Ι. Ναού Αγίου Γεωργίου Νέου Ψυχικού – όπου φιλοξενούνται προσωπικότητες του πνεύματος και της τέχνης.

Κυκλοφορούν τα βιβλία του: «Ελληνορωσικά» (εκδόσεις s@mizdat, 2022) και «Τα Χατζιδακικά» (ιδιωτική έκδοση, 2023).

Το ιστολόγιο "Ιδιωτική Οδός" του Παναγιώτη Ανδριόπουλου

Πανουργιά Δάφνη Υψίφωνος

Σπούδασε Φυσική Αγωγή και Αθλητισμό στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας (Τ.Ε.Φ.Α.Α.) και τραγούδι στο Ωδείο Αθηνών με την Μ. Χαραλαμπίδου.

Συνέχισε τις σπουδές της με τον Φραγκίσκο Βουτσίνο και την Δέσποινα Καλαφάτη, ενώ συμμετείχε και σε σεμινάρια τραγουδιού στην Ελλάδα και στη Στουτγκάρδη της Γερμανίας.

Ως λυρική τραγουδίστρια έχει συνεργαστεί σε πολλές παραγωγές με τους σημαντικότερους πολιτιστικούς θεσμούς της Ελλάδας: Εθνική Λυρική Σκηνή, Μέγαρο Μουσικής, Εθνικό Θέατρο, Φεστιβάλ Αθηνών, χορωδία της Ε.Ρ.Τ., Χοροθέατρο ΡΟΕΣ, Ένωση Ελλήνων Μουσουργών, Ορχήστρα των Χρωμάτων (και στο Μουσικό Αναλόγιο της Ορχήστρας των Χρωμάτων στο Ίδρυμα «Μελίνα Μερκούρη» σε επιμέλεια Ιουλίτας Ηλιοπούλου), Μουσικό Σύνολο Μάνος Χατζιδάκις, Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, Μουσείο Γουλανδρή κ.α.

Έχει επίσης συμμετάσχει σε διοργανώσεις – θεσμούς, όπως: Τελετή Αφής Ολυμπιακής Φλόγας στην Αρχαία Ολυμπία με την μεγάλη χορογράφο Μαρία Χορς, Πάτρα - Πολιτιστική Πρωτεύουσα 2006, Φεστιβάλ Θρησκευτικής Μουσικής Πάτμου κ.α.

Με την Χορωδία της Ελληνικής Ραδιοφωνίας και Τηλεόρασης και διευθυντή τον Μίκη Θεοδωράκη περιόδευσε σε Ευρώπη και Αμερική (1993-96).

Τον Ιούλιο του 2011 συμμετείχε στην παράσταση της Ελληνικής ομάδας για τον εορτασμό των 50 χρόνων από την ίδρυση της Ακαδημίας Carl Orff στο Salzburg της Αυστρίας.

Έχει συνεργαστεί με αρκετούς συνθέτες, ποιητές και τραγουδοποιούς σε συναυλίες, παραστάσεις, τηλεοπτικές εκπομπές και ηχογραφήσεις (δισκογραφία). Έχει τραγουδήσει πολλά έργα ελλήνων συνθετών σε πρώτη εκτέλεση.

Συνεργάζεται με τον συνθέτη Γιώργο Κουρουπό και την ποιήτρια Ιουλίτα Ηλιοπούλου, στην παρουσίαση της ποίησης του Οδυσσέα Ελύτη και με τον συνθέτη Αλέξανδρο Καλογερά στο Φεστιβάλ Σύγχρονης Ελληνικής Μουσικής Χίου και στις Ημέρες Μουσικής Νάξου.

Δίδαξε λυρικό τραγούδι για 14 χρόνια στο Δημοτικό Ωδείο Ζωγράφου (Αθήνα).

Καζάς Μάριος Πιανίστας

Ένας από τους πιο δραστήριους καλλιτεχνικά Έλληνες πιανίστες της γενιάς του, o Μάριος Καζάς εμφανίζεται διαρκώς στους μεγαλύτερους συναυλιακούς χώρους των Αθηνών καθώς και σε συναυλίες και φεστιβάλ στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Δραστηριοποιείται εντονότατα στον τομέα της συνοδείας τραγουδιού, των χορωδιών και της μουσικής δωματίου, συνεργαζόμενος επί σκηνής με καλλιτέχνες διεθνούς βεληνεκούς. Ο Μάριος Καζάς ξεκίνησε σπουδές πιάνου στο Αθηναϊκό Ωδείο με την Στέλλα Μακρυγιάννη και συνέχισε ως κάτοχος διαρκούς υποτροφίας στην τάξη της Γιολάντας Σεβέρη. Κατόπιν μελέτησε με την Ντόρα Μπακοπούλου στο Ωδείο Athenaeum και στο Ωδείο Αθηνών, από όπου και απεφοίτησε με Άριστα Παμψηφεί και Α' Βραβείο Παμψηφεί. Έχει βραβευθεί με Α' και Β' Βραβεία σε Πανελλήνιους Διαγωνισμούς Πιάνου και έχει αποσπάσει Β' Βραβεία στους Διεθνείς Διαγωνισμούς Πιάνου "Art and Education in the 21st century" και "Apollon". Το πρώτο του προσωπικό cd με τίτλο "Μποτίλια στο πέλαγο", σε συνθέσεις Κώστα Μυλωνά, κυκλοφόρησε τον Φεβρουάριο του 2015, ενώ ερμηνεύει και στα cd "Αλίκη Καγιαλόγλου-Ζωντανή Ηχογράφηση, Ωδείον Ηρώδου Αττικού (2009)" και "A time for us (2012)". Το 2018 έδωσε συναυλίες στο Προεδρικό Μέγαρο, ως προσκεκλημένος του Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας και στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών με πρόσκληση της Εισαγγελίας του Αρείου Πάγου. Ο Μάριος Καζάς είναι υποψήφιος διδάκτωρ του τμήματος Νομικής του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Οι συγγραφικές του μελέτες δημοσιεύονται σε λογοτεχνικά και επιστημονικά περιοδικά.

Μεράκου Στεφανία Μουσικολόγος

Η Στεφανία Μεράκου είναι κάτοχος πτυχίου B.A. στη μουσικολογία από το Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης στο Μπάφαλο καθώς και κάτοχος M.A. στο ίδιο αντικείμενο από το Πανεπιστήμιο του Κοννέκτικατ. Εργάστηκε στη βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου του Κοννέκτικατ, ενώ αργότερα, μετά την απόκτηση του διπλώματος διδασκαλίας από το Ίδρυμα Σουζούκι πάνω στην ομώνυμη μέθοδο, ξεκίνησε να την διδάσκει σε παιδιά.

Από το 1995, εργάζεται στη Μουσική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος «Λίλιαν Βουδούρη» του Συλλόγου Οι Φίλοι τη Μουσικής αρχικά ως υπεύθυνη του Αρχείου Ελληνικής Μουσικής και κατόπιν ως διευθύντρια από τον Μάρτιο του 2005. Στα ενδιαφέροντά της συγκαταλέγεται η εφαρμογή νέων τεχνολογιών με σκοπό την προβολή και διάθεση πληροφοριακού και εκπαιδευτικού υλικού. Στο πλαίσιο αυτό έχει συμβάλει στην υλοποίηση πολλών εφαρμογών, αποθετηρίων και εκπαιδευτικών προγραμμάτων στη Μουσική Βιβλιοθήκη «Λίλιαν Βουδούρη» αλλά και σε συνεργασία με άλλους ακαδημαϊκούς και ερευνητικούς φορείς. Έχει παρουσιάσει εργασίες της σε διεθνή συνέδρια και έχει δημοσιεύσει σε περιοδικά και στο διαδίκτυο πάνω σε ζητήματα εκπαίδευσης, πληροφοριακής παιδείας, ελληνικής μουσικής και της διάσωσής της.

Είναι μέλος της International Musicological Society (IMS), της International Association of Music Libraries (IAML), της Committee for the Support of Greek Libraries (CSL) και της Ελληνικής επιτροπής του Répertoire International de Littérature Musicale (RILM).

Σχετικές ομιλίες