Bodossaki Lectures on Demand
ΙΔΡΥΜΑ ΜΠΟΔΟΣΑΚΗ

Δημοκρατία, δημόσιος χώρος και Performance

Αυγητίδου Αγγελική, Καραμπά Ελπίδα, Λεγάκης Πάρις, Ντάφλος Κώστας, Τζάκου Άννα, Σταφυλάκης Κωστής, Κούρος Πάνος, Ζυγούρη Μαίρη, Λεδάκη Ευαγγελία, Kiais Francesco

15 Οκτωβρίου 2016

ΟΜΙΛΙΕΣ
EXIT FULL SCREEN
ΔΙΑΡΚΕΙΑ 77:00 ΠΡΟΒΟΛΕΣ 1822

Η δημόσια συζήτηση με τίτλο "Δημοκρατία, δημόσιος χώρος και Performance", έγινε στο πλαίσιο της έκθεσης [OUT] TOPIAS - Περφόρμανς και υπαίθριος / δημόσιος χώρος, που συνδιοργάνωσαν το Μουσείο Μπενάκη και οι deviant GaZe σε συνεργασία με τη Διεθνή Έκθεση Prague Quadrennial of Performance Design and Space.

Η χρήση του δημόσιου χώρου ως πεδίου έκφρασης, επικοινωνίας και διεκδίκησης, τον συνδέει συμβολικά και άρρηκτα με τη δημοκρατία. Τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της ανοικτότητας και της ανεκτικότητας μεταφράζονται, σε αυτή τη σχέση δημόσιου χώρου και δημοκρατίας, στα χωρικά χαρακτηριστικά της προσβασιμότητας και της δυνατότητας/δικαιώματος χρήσης και οικειοποίησης του χώρου. Στην αποτίμηση του δημόσιου χώρου ως πεδίου έκφρασης της αστικής δημόσιας σφαίρας και της δημοκρατικής συζήτησης που λάμβανε χώρα σε αυτόν κατά τον 18ο και 19ο αιώνα, ο Jürgen Habermas συνδέει την ορθολογική κριτική με τη χωρική της έκφραση στα καφέ, τα σαλόνια και τους εκδοτικούς οίκους των συναθροισμένων αστών. Έκτοτε, η άποψη πως ο δημόσιος χώρος προάγει την ανεκτικότητα και το σεβασμό για το κοινό καλό έχει υποστεί ισχυρή κριτική. Ο Richard Sennett έχει υποστηρίξει πως το προσωπικό και το ιδιωτικό είναι αυτά που έχουν πλέον προταχθεί, μιλώντας για την “τυραννία της οικειότητας” και τη “μάχη των ναρκισσισμών”, ενώ η Nancy Fraser σχολιάζει ζητήματα πρόσβασης και ιεραρχίας στο δημόσιο χώρο. Η συνεχιζόμενη και πολλές φορές μη διακριτή ιδιωτικοποίηση του δημόσιου χώρου, ο εξευγενισμός του, η μείωση της προσβασιμότητας για συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες και ο ορατός και αόρατος έλεγχος της κίνησής μας μέσα σε αυτόν, έχουν δραματικά αλλοιώσει τις δυνατότητες της χρήσης του ως πεδίου έκφρασης, επικοινωνίας και διεκδίκησης.

Οι καλλιτέχνες της performance εξαρχής χρησιμοποίησαν το δημόσιο χώρο για το ξεδίπλωμα των έργων τους. Performance, δράσεις, συμμετοχικά και ακτιβιστικά έργα αλληλεπίδρασαν με το περιβάλλον, είτε ως χωρική κατασκευή, είτε ως πολιτική και κοινωνική πραγματικότητα. Στις τωρινές συνθήκες, η χρήση του δημόσιου χώρου από τους καλλιτέχνες ενδεχομένως επαναφέρει τα ζητήματα του δικαιώματος στο δημόσιο χώρο, της δυνατότητας συμβολικής ταύτιση με αυτόν, καθώς και τα ζητήματα της προσβασιμότητας και της ανεκτικότητας του Άλλου. Μπορεί όμως επιπλέον ν’ αποκρύπτει τις βαθύτερες οικονομικές εξαρτήσεις, να συμβάλει στην κοινοτοπία μέσω της επανάληψης της πραγματικότητας ή να προσφέρει σε θεσμικούς παράγοντες καλλιτεχνικό άλλοθι αντί ρήξης.


Αυγητίδου Αγγελική Εικαστικός, Αρχιτέκτων, Επίκουρη Καθηγήτρια Π.Δ.Μ.

Η Αγγελική Αυγητίδου σπούδασε Αρχιτεκτονική στο Α.Π.Θ. και Καλές Τέχνες στο Central Saint Martins College of Art and Design, University of the Arts (MA, PhD).  Ήταν μέλος της εθνικής εκπροσώπησης της Ελλάδος στην Prague Quadrennial of Performance Design and Space (2015) και της Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής της Βενετίας (2016). Διδάσκει ως επίκουρη καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας.

Προσωπικός ιστότοπος της Αγγελικής Αυγητίδου

Καραμπά Ελπίδα Εικαστικός καλλιτέχνης, performer

Η Ελπίδα Καραμπά είναι θεωρητικός τέχνης και επιμελήτρια εκθέσεων. Τα ερευνητικά ενδιαφέροντα και οι δημοσιεύσεις της επικεντρώνονται στη επιμέλεια εκθέσεων, τη θεωρία και κριτική τέχνης, τη δημόσια τέχνη, τα συστήματα γνώσης, τις τεκμηριωτικές, ακτιβιστικές και επιτελεστικές καλλιτεχνικές πρακτικές. Το 2013 σύστησε την Προσωρινή Ακαδημία Τεχνών (ΠΑΤ), ένα εκπαιδευτικό, καλλιτεχνικό πρόγραμμα, το οποίο, με πυρήνα μια ομάδα θεωρητικών και καλλιτεχνών και με τη συνεργασία προσκεκλημένων συνεργατών, οργανώνει και επιτελεί προγράμματα καλλιτεχνικής εκπαίδευσης και παραγωγής.

Λεγάκης Πάρις Πολυμεσικός καλλιτέχνης

Ο Πάρις Λεγάκης είναι πολυμεσικός καλλιτέχνης, ακτιβιστής και θεωρητικός που ερευνά πώς η τέχνη μπορεί να είναι ωφέλιμη για την κοινωνία και πώς μπορεί να επηρεάσει την πολιτική. Έχει ταξιδέψει σε διαφορετικά μέρη στον κόσμο διεξάγοντας επιτόπιες έρευνες και πειραματίζεται με διαφορετικές καλλιτεχνικές πρακτικές κοινωνικής εμπλοκής (social engagement) που στοχεύουν να αποκαλύψουν διαφορετικές οπτικές της καθημερινής ζωής και να προωθήσουν την ιδέα της κοινωνικής αλλαγής. Έχει γράψει το μανιφέστο Claim your Anger, on politics and political art και έχει αναπτύξει την δική του μεθοδολογία Irregular Temporary Interaction (I.T.I). Το 2009 αποφοίτησε από την Σχολή Καλών Τεχνών Αθήνας. Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, Performance Studies (MA), όπου και τιμήθηκε για Outstanding MA Work και στο Bauhaus University της Bαϊμάρης, Public Art and New Artistic Strategies (MFA), Γερμανία. Η έρευνά του εστιάζει στην έννοια της μνήμης και των συναισθημάτων, τα γεωπολιτικά και κοινωνικά όρια, τη γλώσσα και τη μετάφραση.

Ντάφλος Κώστας Αρχιτέκτων – εικαστικός - Επίκουρος καθηγητής, Ε.Μ.Π.

Τζάκου Άννα Performer, σκηνοθέτις

Η Άννα Τζάκου είναι performer, σκηνοθέτις και υποψήφια διδάκτωρ στη site-specific performance. Έχει εργαστεί σε θεατρικές παραστάσεις τόσο σε δημόσιους αστικούς χώρους όσο και σε φυσικά τοπία. Από το 2012 είναι καλλιτεχνική διευθύντρια της ομάδας Geopoetics. Έχει διακριθεί με υποτροφίες από τα Ιδρύματα Fullbright και Ωνάση.

Σταφυλάκης Κωστής Θεωρητικός Τέχνης - Εικαστικός Καλλιτέχνης

Θεωρητικός τέχνης και εικαστικός. Απόφοιτος της ΑΣΚΤ, ακολούθησε μεταπτυχιακές σπουδές στη θεωρία και ιστορία της μοντέρνας τέχνης και στην ευρωπαϊκή φιλοσοφία. Απέκτησε διδακτορικό τίτλο από το Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου, εστιάζοντας στον πολιτικό λόγο που διατύπωσαν οι διεθνείς καλλιτεχνικές εκθέσεις του 21ου αιώνα και ειδικά η Documenta 11. Επιμελήθηκε, με τον Γ. Σταυρακάκη, το ανθολόγιο Το πολιτικό στη σύγχρονη τέχνη (2008). Δίδαξε «Τέχνη βασισμένη στην έρευνα» στην ΑΣΚΤ (2012-2015). Διδάσκει «Εικαστικές Τέχνες» στη Σχολή Αρχιτεκτόνων του Πανεπιστημίου Πατρών και είναι μεταδιδακτορικός ερευνητής στην ΑΣΚΤ. Ήταν συνεπιμελητής της AGORA, της 4ης Μπιενάλε της Αθήνας και είναι μέλος της επιμελητικής ομάδας της 6ης Μπιενάλε της Αθήνας, Waiting for the Barbarians. Μαζί με τη Βάνα Κωσταγιόλα ίδρυσαν τους KavecS, ένα πείραμα με την καλλιτεχνική στρατηγική της «υπερταύτισης».

Κούρος Πάνος Εικαστικός - θεωρητικός τέχνης - Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Πατρών

O Πάνος Κούρος είναι εικαστικός και θεωρητικός τέχνης, καθηγητής στο τμήμα αρχιτεκτόνων του Πανεπιστημίου Πατρών. Τα έργα του (προτάσεις, δράσεις, θεωρητικές κατασκευές) συσχετίζουν κριτικές πρακτικές τέχνης με τη δημόσια σφαίρα και την πολιτική της μνήμης και έχουν παρουσιαστεί σε πολλές διεθνείς εκθέσεις. Συνιδρυτής του πληθυντικού προσώπου Γρηγόριος Φαρμάκης και µέλος της οµάδας αστικής παρέµβασης Αστικό Κενό. Έχει διατελέσει Ερευνητής στο Κέντρο Ανωτάτων Εικαστικών Ερευνών (CAVS) του ΜΙΤ, στο Ινστιτούτο Επιστημών του Πολιτισμού και στο Τμήμα Μουσικολογίας και Επιστήμης των Μίντια του Πανεπιστημίου Humboldt του Βερολίνου. Έχει διδάξει στη Σχολή Αρχιτεκτόνων, ΜΙΤ και σε άλλα Πανεπιστήμια.

Προσωπικός ιστότοπος του Πάνου Κούρου

Ζυγούρη Μαίρη Performer

Είναι απόφοιτος της ΑΣΚΤ με MA στις Καλές Τέχνες από το Chelsea College of Art and Design, Λονδίνο. Οι δράσεις και οι παραστάσεις της επικεντρώνονται σε θέματα σχετικά με τους μηχανισμούς της εξουσίας, την παρακολούθηση, τη λογοκρισία, τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις σχέσεις μεταξύ ανθρώπων και ζώων. Οι εξαιρετικά χορογραφημένες παραστάσεις της, πολύ συχνά, παρουσιάζονται σε δημόσιους χώρους προκαλώντας το κοινό να εμπλακεί με την καλλιτέχνιδα. Το συλλογικό σώμα που προκύπτει από την συνύπαρξη του καλλιτέχνη με τους θεατές/συμμετέχοντες καθιστά τους δεύτερους σε κύριους ερμηνευτές σε μια κοινωνική τελετουργία, της οποίας ο χαρακτήρας βρίσκεται κάπου ανάμεσα σε μία εκδήλωση, μία πορεία και ένα συλλογικό παιχνίδι. Η Μαίρη Ζυγούρη βραβεύτηκε από την AICA (Διεθνής Ένωση Κριτικών Τέχνης, Ελληνικό Τμήμα), 2012.

Λεδάκη Ευαγγελία Επιμελήτρια εκθέσεων, κριτικός τέχνης

Η Ευαγγελία Λεδάκη ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Είναι επιμελήτρια εκθέσεων και κριτικός. Έχει πραγματοποιήσει σπουδές ανθρωπολογίας (Goldsmiths College, Πάντειο Πανεπιστήμιο), θεωρίας της τέχνης (University of Essex) και ιστορίας της τέχνης (Πανεπιστήμιο Κρήτης). Ως διδακτορική ερευνήτρια στο Τμήμα Ανθρωπολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου μελετά τη ριζοσπαστική διάσταση του επιμελητικού μηχανισμού. Δημοσιεύει άρθρα και κριτικές στην εφημερίδα Αυγή. Υπήρξε συνιδρύτρια του επιμελητικού project Radical Reading (2014-2016), ενώ έχει επιμεληθεί εκθέσεις στο Αρχαιολογικό Μουσείο των Δελφών, τον Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων, το Θέατρο Τέχνης, το Circuits and Currents και το Point Centre for Contemporary Art (Κύπρος).

Kiais Francesco Καλλιτέχνης, δάσκαλος και θεωρητικός της performance art

O Francesco Kiais είναι καλλιτέχνης, ανεξάρτητος art writer και επιμελητής, δάσκαλος και θεωρητικός της performance art. Είναι μέλος του διοικητικού επιμελητικού συμβουλίου στη Venice International Performance Art Week.

Συνεργάζεται με διάφορα εκπαιδευτικά προγράμματα, τόσο ως θεωρητικός και ως καλλιτέχνης. Πρόσφατα δημιούργησε και συν-ίδρυσε την πλατφόρμα [MIND THE] G.A.P. - Gathering Around Performance, η οποία είναι αφιερωμένη στην τέχνη της performance και εδράζεται στην Αθήνα, όπου ο Κιάις ζει από το 2006.

Σχετικές ομιλίες