Bodossaki Lectures on Demand
ΙΔΡΥΜΑ ΜΠΟΔΟΣΑΚΗ

1η Συνεδρία: Προσκεκλημένοι ομιλητές

Wright Michael, Μουσάς Ξενοφών, Τάσιος Θεοδόσης

19 Νοεμβρίου 2024

ΟΜΙΛΙΕΣ
EXIT FULL SCREEN VIDEO & SLIDES
ΔΙΑΡΚΕΙΑ 01:11:50 ΠΡΟΒΟΛΕΣ 12
ΔΙΑΦΑΝΕΙΕΣ /

Η Εταιρεία Διερεύνησης της Αρχαιοελληνικής και Βυζαντινής Τεχνολογίας (ΕΔΑΒυΤ) και το NOESIS – Κέντρο Διάδοσης Επιστημών & Μουσείο Τεχνολογίας διοργάνωσαν το 3ο Διεθνές Συνέδριο Αρχαίας Ελληνικής και Βυζαντινής Τεχνολογίας, στις 19-21 Νοεμβρίου 2024, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.

Στόχος του Συνεδρίου ήταν η παρουσίαση επιστημονικών εργασιών που αφορούν την Αρχαία Ελληνική Τεχνολογία από τις απαρχές μέχρι και τους Βυζαντινούς χρόνους και η ανάδειξη των πρόσφατων πορισμάτων της διεθνούς επιστημονικής έρευνας σ’ αυτόν τον τομέα.

Το Συνέδριο απευθύνεται σε Αρχαιολόγους, Ιστορικούς, Μηχανικούς, Χημικούς, Τεχνολόγους και άλλους επιστήμονες και εκπαιδευτικούς, από Ελληνικά και ξένα Πανεπιστήμια, Ερευνητικά Κέντρα και Υπηρεσίες, που ασχολούνται με την έρευνα και την μελέτη της Αρχαίας Ελληνικής και Βυζαντινής Τεχνολογίας.

1η Συνεδρία: Προσκεκλημένοι ομιλητές

Wright Michael, Independent Scholar, London
The Antikythera Mechanism as a Mechanical Artefact


Μουσάς Ξενοφών, Καθηγητής Τομέα Αστροφυσικής, Αστρονομίας και Μηχανικής, Τμήμα
Φυσικής, ΕΚΠΑ
Ελληνιστική Επιστήμη: Από τις παρατηρήσεις στην καθαρή επιστήμη και τεχνολογία βασισμένη στους νόμους της Φυσικής. Το παράδειγμα του Μηχανισμού των Αντικυθήρων

Περίληψη. Οι επιστήμες και η τεχνολογία χρησιμοποιήθηκαν σε στρατιωτικές εφαρμογές και στην χαρτογραφία κατά στις εκστρατείες του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ο οποίος ήταν εκπαιδευμένος κατάλληλα. Οι επιστήμες και η τεχνολογία βασισμένες στους νόμους της φυσικής αναπτύχθηκαν εξαιρετικά κατά την Ελληνιστική περίοδο.

Η γέννηση της Αιτιοκρατίας με την Φιλοσοφία στην Ελλάδα είναι κορυφαίας σημασίας για την γέννηση του Πολιτισμού και της εξέλιξης Ανθρωπότητας. Η αιτιοκρατία δημιούργησε την φιλοσοφία, τις επιστήμες και τον σημερινό τεχνικό πολιτισμό. Στο άρθρο παρουσιάζεται η εξέλιξη της επιστήμης, κυρίως κατά την διάρκεια της Ελληνιστικής περιόδου.

Η αιτιοκρατία οδηγεί αναπόδραστα στην εισαγωγή των νόμων της φυσικής εκφρασμένων με τα κατάλληλα μαθηματικά. Η βάση των επιστημών είναι τα συστηματικά πειράματα με ακριβείς μετρήσεις. Οι απαρχές των επιστημονικών μεθόδων στην αρχαία Ελλάδα βρίσκονται ήδη στην προϊστορική περίοδο. Οι σταθερές βάσεις τίθενται με την παράδοση των Ιώνων φιλοσόφων. Κορυφώνονται και διαδίδονται στην Οικουμένη κατά την Ελληνιστική περίοδο μεσώ του Ελληνικού Κόσμου που ιδρύει ο Μέγας Αλέξανδρος τον οποίο συνεχίζουν οι διάδοχοί του. Παρουσιάζεται ο κορυφαίος ρόλος της γεωμετρίας με θεωρήματα και αποδείξεις. Ο σημερινός πολιτισμός είναι μετεξέλιξη και συνέχεια του Ελληνιστικού Πολιτισμού.

Παρουσιάζεται η πιθανή γέννηση της φυσιοκρατίας, η μελέτη της φύσης με τους νόμους της φυσικής με την γέννηση της Αστροφυσικής και η πιθανή συνεισφορά παρατηρήσεων και κομητών και μετεωριτών στην γέννηση της φυσιοκρατίας.

Παρουσιάζεται η χρήση των νόμων της φυσικής στην τεχνολογία μέσω του κορυφαίου παραδείγματος του Μηχανισμού των Αντικυθήρων η χρήση της αιτιοκρατίας και των νόμων της φυσικής, όπως του αντιλαμβάνονται εκείνη την εποχή, στην πρόβλεψη φαινομένων της φύσης και ειδικότερα των αστρονομικών. Αναδεικνύεται ο προγραμματισμός του αρχαίου αυτού υπολογιστή με λογισμικό γραμμένο στα γρανάζια με το οποίο ο προγραμματιστής του προβλέπει όλα τα αστρονομικά φαινόμενα που ήταν τότε γνωστά. Γίνεται φανερή η χρήση της αιτιοκρατίας στην πράξη, από την σύλληψη της κατασκευής ενός μηχανήματος που πολλοί θα θεωρούσαν ύβρι, μέχρι την κατασκευή του μηχανισμού στην βέλτιστη δυνατή κλίμακα.

Wright Michael Independent Scholar, London
Μουσάς Ξενοφών Καθηγητής Φυσικής Διαστήματος, Τμήμα Φυσικής, ΕΚΠΑ

Ο Δρ. Ξενοφών Μουσάς είναι αστρονόμος, καθηγητής Φυσικής του Διαστήματος στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και ένας από τους πρωταγωνιστές της μελέτης του αρχαιότερου υπολογιστή, του Μηχανισμού των Αντικυθήρων.

Έχει διατελέσει Αναπληρωτής Προέδρου τμ. Φυσικής Πανεπιστημίου Αθηνών και Διευθυντής του Τομέα Αστροφυσικής, Αστρονομίας και Μηχανικής, μέλος της Συγκλήτου του Πανεπιστημίου Αθηνών. Εργάσθηκε επί έτη ως research Fellow, research assistant, senior visiting research Fellow στο Imperial College of Science Technology and Medicine του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, ως επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Μεξικού, στο Αστεροσκοπείο Παρισίων και το Ινστιτούτο Μαξ Πλανκ για το Ηλιακό Σύστημα στη Γερμανία. Συμμετέχει σε διαστημικά πειράματα της NASA και του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (όπως στην διαστημική αποστολή STEREO και WIND στα πειράματα WAVES).

Έχει λάβει τιμητική διάκριση από την Αμερικανική Ένωση Γεωφυσικών (American Geophysical Union, Βοστώνη, 2001), όπως επίσης και το βραβείο της NASA το 2009, για συμμετοχή στην διαστημική αποστολή Οδυσσέας.

Τάσιος Θεοδόσης Ομότιμος Καθηγητής Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου - Επίτιμος Πρόεδρος, Ελληνική Φιλοσοφική Εταιρεία - Πρόεδρος, Εταιρεία για τη Διερεύνηση της Αρχαιοελληνικής και Βυζαντινής Τεχνολογίας (ΕΔΑΒυΤ)

Ο Καθηγητής Θεοδόσης Τάσιος γεννήθηκε στην Καστοριά. Πήρε το δίπλωμα του Πολιτικού Μηχανικού από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (1953) και συνέχισε τις σπουδές του στο Centre d'Etudes Superieures ITBTB, στο Παρίσι, για ένα χρόνο. Αναγορεύθηκε διδάκτωρ του Ε.Μ.Π. το 1958. Εξελέγη Επιμελητής του Ε.Μ.Π. (1958) και στη συνέχεια Έκτακτος Μόνιμος Καθηγητής (1964) και Τακτικός Καθηγητής (1969). Ίδρυσε το Εργαστήριο Οπλισμένου Σκυροδέματος του Ε.Μ.Π. και το διεύθυνε μέχρι την αποχώρησή του (1997). Δίδαξε ακόμα στα Πανεπιστήμια της Βαγδάτης (1979), της Σαγκάης (1982), της Νανκίν (1985), της Παβίας (1986) και στο College International des Sciences de Construction Paris (1979-1989).

Εξέχουσα μορφή στην επιστημονική και επαγγελματική ζωή της χώρας, υπήρξε δάσκαλος χιλιάδων μηχανικών, δημοσίευσε εκατοντάδες επιστημονικές εργασίες στις περιοχές της Εδαφομηχανικής, της Τεχνολογίας του Σκυροδέματος και της Αρχαίας Ελληνικής Τεχνολογίας, ενώ ασχολήθηκε με μια ευρύτατη περιοχή επιστημονικών, τεχνολογικών και εκπαιδευτικών θεμάτων (ευρωπαϊκοί και εθνικοί κανονισμοί, αντισεισμική προστασία, προστασία μνημείων, δημόσια έργα) αλλά και με θέματα Φιλοσοφίας, Παιδείας, Γλώσσας, Ορολογίας, καθώς και με κοινωνικά θέματα ως συντάκτης Επιφυλλίδων στον ημερήσιο και εβδομαδιαίο Τύπο.

Είναι ιδρυτικό μέλος και Πρόεδρος πολλών ελληνικών Επιστημονικών Ενώσεων, μέλος αμερικανικών και ευρωπαϊκών Ενώσεων, ενώ διετέλεσε Πρόεδρος της RILEM (1977-78), της CEB (1983-87), του «Model Code 90» (1987-91), Σύμβουλος των Ηνωμένων Εθνών και Εμπειρογνώμων της Ευρωπαϊκής Κοινότητας.

Απέσπασε πολλές τιμητικές διακρίσεις. Είναι Επίτιμος Καθηγητής του Πανεπιστημίου της Νανκίν (1985), Επίτιμος Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου της Λιέγης (1986), Fellow του American Concrete Institute (1986), Επίτιμος Πρόεδρος της CEB (1988), Επίτιμο Μέλος της RILEM (1989), της CIAS (1998), του Επιστημονικού Τεχνικού Επιμελητηρίου Κύπρου (1999), της CICOP (2001), Επίτιμος Διδάκτωρ του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου (2001), Μέλος της Ακαδημίας Επιστημών του Τορίνο (2004), Επίτιμος Πρόεδρος της Ελληνικής Φιλοσοφικής Εταιρείας (2004) και Επίτιμο Μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Ορολογίας (2008). Τιμήθηκε, επίσης, με το Μετάλλιο της Πόλεως των Παρισίων (1986).

Είναι Πρόεδρος της Εταιρείας για τη Διερεύνηση της Αρχαοελληνικής και Βυζαντινής Τεχνολογίας (ΕΔΑΒυΤ).

Σχετικές ομιλίες