Bodossaki Lectures on Demand
ΙΔΡΥΜΑ ΜΠΟΔΟΣΑΚΗ

Πρόσληψη της αρχαιότητας και μελέτες ιστορίας της τέχνης. Από τον Aby Warburg στο ερευνητικό πρόγραμμα SFB 644 «Μεταμορφώσεις της αρχαιότητας»

Χατζηδάκης Μιχάλης

16 Ιανουαρίου 2016

ΟΜΙΛΙΕΣ
EXIT FULL SCREEN VIDEO & SLIDES
ΔΙΑΡΚΕΙΑ 00:27:08 ΠΡΟΒΟΛΕΣ 1018
ΔΙΑΦΑΝΕΙΕΣ /

H ανακοίνωση αυτή έγινε στο πλαίσιο του Ε΄ Συνεδρίου Ιστορίας της Τέχνης με γενικό τίτλο «Ζητήματα ιστορίας, μεθοδολογίας, ιστοριογραφίας», που διοργάνωσαν η Εταιρεία Ελλήνων Ιστορικών Τέχνης (Ε.Ε.Ι.Τ.) σε συνεργασία με το Μουσείο Μπενάκη από τις 15 έως τις 17 Ιανουαρίου 2016.

Πρόσληψη της αρχαιότητας και μελέτες ιστορίας της τέχνης. Από τον Aby Warburg στο ερευνητικό πρόγραμμα SFB 644 «Μεταμορφώσεις της αρχαιότητας»

Σημείωμα του ομιλητή

Ο ιδιαίτερα από το 15ο αιώνα και εξής ραγδαία αυξανόμενος και πλέον συνειδητοποιημένος ενστερνισμός καλλιτεχνικών μορφών του αρχαίου κόσμου από πολιτισμούς μεταγενέστερων περιόδων, ο οποίος στη σύγχρονη έρευνα συνοψίζεται με τη χρήση των όρων «Πρόσληψη/ Υποδοχή/ Aναβίωση   της κλασικής αρχαιότητας» (στη γερμανόφωνη ιστορία της τέχνης περιγράφεται αντίστοιχα με τους όρους “Antikenrezeption” και “Nachleben der Antike”) αποτελεί συστατικό στοιχείο ευρωπαϊκής αυτοσυνείδησης και έχει καθιερωθεί ως σημαντικό αναλυτικό εργαλείο στις μελέτες του κλάδου της ιστορίας της τέχνης και δη στην κατανόηση και την ερμηνεία της δυτικοευρωπαϊκής τέχνης της αναγεννησιακής περιόδου. Οι μελέτες πρόσληψης της κλασικής αρχαιότητας, οι οποίες προϋποθέτουν σε μεγάλο βαθμό όπως εύκολα μπορεί να φανταστεί κανείς εξοικείωση με τις αρχαιολογικές σπουδές, παραμένουν ως ερευνητικό πεδίο στις μέρες μας εξίσου επίκαιρες όσο ποτέ και ιδιαίτερα στο Βερολίνο, όπου εκπροσωπούνται τόσο από την επιστημονική βάση δεδομένων «Αποθησαυρισμός των αρχαίων έργων τέχνης και αρχιτεκτονικής, των γνωστών στους καλλιτέχνες της Αναγέννησης» (“Census of antique works of art and architecture known to the Renaissance”) και την ερευνητική ομάδα που βρίσκεται πίσω της, όσο και από το ερευνητικό πρόγραμμα SFB 644 «Μεταμορφώσεις της αρχαιότητας», το οποίο διανύει ήδη την τρίτη φάση του και το οποίο θέτει στο επίκεντρο του ενδιαφέροντός του την μελέτη των τρόπων με τους οποίους και των σκοπών για τους οποίους αρχαίες φόρμες υφίστανται συνειδητές αλλαγές από τα κέντρα υποδοχής τους σε μεταγενέστερες εποχές.

Η ανακοίνωση θα επιχειρήσει να προσφέρει μια επισκόπηση των μελετών ιστορίας της τέχνης υπό το πρίσμα της «πρόσληψης της αρχαιότητας» -με σημείο αναφοράς τη γερμανόφωνη ιστορία της τέχνης που είχε υπάρξει στην πρωτοπορία στον τομέα αυτό- ξεκινώντας από τις μελέτες των Anton Springer (1867), Adolph Goldschmidt (1923), Aby Warburg (1893, 1905, 1914), Fritz Saxl (1922, 1932/1933), Erwin Panofsky (1932/1933, 1960), Kurt Weitzmann (1960) –μοναδική σχεδόν, αλλά ιδιαζόντως σημαντική ιταλόφωνη εξαίρεση ο Salvatore Settis (με τη διπλή ιδιότητα του ιστορικού τέχνης  και του αρχαιολόγου) με το εμβληματικό τρίτομο έργο Memoria dell' antico nell' arte Italiana (1984-1986), του οποίου την επιμέλεια είχε αναλάβει– προχωρώντας στις πιο πρόσφατες κριτικές παρεμβάσεις των Christopher Wood και Αlexander Nagel (2005, 2009, 2010), για να καταλήξει σε μια σύντομη παρουσίαση  των δύο προαναφερθέντων ερευνητικών προγραμμάτων που εδράζουν στο Βερολίνο.

Χατζηδάκης Μιχάλης Μεταδιδακτορικός Επιστημονικός Συνεργάτης, Humboldt Uniνersitat Berlin

1995–1999 Σπουδές Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Ιστορίας της Τέχνης, Πανεπιστήμιο Κρήτης, Ρέθυμνο. 2004 Μεταπτυχιακός τίτλος σπουδών (Magister Artium) στο πανεπιστήμιο Humboldt του Βερολίνου. 1999–2004 και 2006: Βοηθός και Επιστημονικός συνεργάτης στο ερευνητικό πρόγραμμα "Census of antique works of art and architecture known to the Renaissance", πανεπιστήμιο Humboldt του Βερολίνου. Οκτώβριος 2006 – Οκτώβριος 2008, Διδακτορικός ερευνητής στο Γερμανικό Ινστιτούτο Ιστορίας Τέχνης, Φλωρεντία. Σεπτέμβριος 2009 – Δεκέμβριος 2009, Francis Yates Fellow στο Ινστιτούτο Warburg, Λονδίνο. 2012: Υποστήριξη διδακτορικής διατριβής με τιτλο "Die Entdeckung Griechenlands. Studien zur griechischen Antikenrezeption in der Frührenaissance", πανεπιστήμιο Humboldt, Βερολίνο. Οκτώβριος 2013- Δεκέμβριος 2016: Πανεπιστήμιο Humboldt, Ερευνητικό πρόγραμμα SFB 644 «Transformationen der Antike», μεταδιδακτορικός επιστημονικός συνεργάτης στο υποπρόγραμμα Β03 «Wissen und Imagination - Bildliche Transformationen römischer Historie(n) in der italienischen Renaissance». Οκτώβριος 2017- Οκτώβριος 2020: Μέλος διδακτικού προσωπικού στο Ινστιτούτο Ιστορίας Τέχνης και Εικόνας, πανεπιστήμιο Humboldt, Βερολίνο και μεταδιδακτορικός επιστημονικός συνεργάτης στο ερευνητικό πρόγραμμα „Bildkritik und pragmatische Bildkultur im europäischen Mittelalter. Die „Libri Carolini“ und die karolingische Bildkunst“.

Συγγραφέας της αυτοτελούς μελέτης „Ciriaco d' Ancona und die Wiederentdeckung Griechenlands im 15. Jh.“, Cyriacus, Bd. 9, Franz Philipp Rutzen/ Imhof Verlag, 978-3-447-10516-3 (ISBN), 463 Σελ., Petersberg, Μάρτιος 2017. Επιμέλεια τόμων και δημοσιεύσεις σε συλλογικούς τόμους και έγκυρα επιστημονικά περιοδικά στα γερμανικά, αγγλικά, ιταλικά και ελληνικά. Συμμετοχή σε επιστημονικά συνέδρια και ημερίδες σε Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, Ελβετία, Αγγλία, Γερμανία, Ιταλία και Ελλάδα. Πεδία ερευνητικού ενδιαφέροντος έχουν υπάρξει/ είναι οι διαπολιτισμικές μελέτες, η πρόσληψη και υποδοχή της αρχαιότητας κατά το Μεσαίωνα και την Αναγέννηση, ο Κυριακός Αγκωνίτης, η τέχνη του ιταλικού Quattrocento, η τέχνη του «Μανιερισμού», η ιστορική ζωγραφική, τα ρωμαϊκά εκκλησιαστικά ταφικά μνημεία, η τέχνη της εποχής του Καρλομάγνου, και η μνημειακή ζωγραφική στα βυζαντινά μνημεία της Κρήτης.

Σχετικές ομιλίες