Bodossaki Lectures on Demand
ΙΔΡΥΜΑ ΜΠΟΔΟΣΑΚΗ

Η Λέσβος πριν από μισό εκατομμύριο χρόνια: oι αρχαιολογικές μαρτυρίες από τα Ροδαφνίδια στο Λισβόρι

Γαλανίδου Νένα

23 Μαρτίου 2016

ΟΜΙΛΙΕΣ
EXIT FULL SCREEN VIDEO & SLIDES
ΔΙΑΡΚΕΙΑ 75:13 ΠΡΟΒΟΛΕΣ 5374
ΔΙΑΦΑΝΕΙΕΣ /

Η χρονιά που πέρασε σημαδεύτηκε από μια έκρηξη μετανάστευσης πληθυσμών από χώρες της Ασίας και της Αφρικής οι οποίοι αναζητούν ένα καλύτερο αύριο στην Ευρώπη μακριά από το φάσμα της πείνας, του πολέμου και της εξαθλίωσης. Κομβικής σημασίας στις μεταναστευτικές διαδρομές είναι η Λέσβος, το μεγαλύτερο και πλουσιότερο σε φυσικούς πόρους νησί του Ανατολικού Αιγαίου, που βρίσκεται πολύ κοντά στην Ασιατική ακτή. Στο σεμινάριο αυτό θα μιλήσω για τις απαρχές των μεταναστευτικών ροών στα βάθη της προϊστορίας, την Κατώτερη Παλαιολιθική Εποχή, και για την πρώιμη κατοίκηση στο ανατολικό άκρο της Ευρώπης. Τα Ροδαφνίδια στο Λισβόρι Λέσβου είναι μια υπαίθρια θέση με κατάλοιπα Παλαιολιθικής δραστηριότητας από το Μέσο Πλειστόκαινο. Η συστηματική έρευνα που πραγματοποιεί το Πανεπιστήμιο Κρήτης από το 2012 έχει φέρει στο φως αρχαιολογικές μαρτυρίες  σε μια αλλουβιακή πεδιάδα κοντά στις θερμές πηγές του Κόλπου της Καλλονής. Χειροπελέκεις, κοπείς, άλλα μεγάλα κοπτικά εργαλεία, λιάνιστρα και ξέστρα σε τεράστια αποκρούσματα αποσπασμένα από γιγάντιους πυρήνες ηφαιστειακών πετρωμάτων έρχονται κάθε χρόνο στο φως από το υπέδαφος του Λισβορίου. Συγκροτούν το μεγαλύτερο σύνολο της Αχελαίας τεχνοπολιτισμικής παράδοσης στη νοτιοανατολική Ευρώπη. Ο εντοπισμός του στις όχθες μικρών ποταμών και χειμάρρων στις παρυφές μιας μεγάλης λίμνης καθιστά τα Ροδαφνίδια θέση όμοια με άλλες στην Αφρική, τη  Συροπαλαιστίνη, την Ανατολία και την Ινδία.

Η έρευνα στα Ροδαφνίδια είναι διεπιστημονική και τροφοδοτεί με υλικό και ερωτήματα την παγκόσμια συζήτηση για τις μεταναστεύσεις των ανθρωπιδών που έζησαν πριν από μισό εκατομμύριο χρόνια. Σήμερα η Λέσβος είναι νησί, ωστόσο η κλιματική αλλαγή και η ταπείνωση της θαλάσσιας στάθμης κατά τις παγετώδεις περιόδους του Πλειστοκαίνου είχαν ως αποτέλεσμα την ένωσή της με την Ανατολία για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Ήταν τότε που μεγάλα τμήματα του Αιγαίου Πελάγους μετατρέπονταν σε χέρσο, διευκολύνοντας τη μετακίνηση πληθυσμών ζώων και ανθρωπιδών. Σε αντίθεση με τους σημερινούς μετανάστες, οι οποίοι για να προσεγγίσουν την Ευρώπη ακολουθώντας πανάρχαιες διαδρομές διασχίζουν θαλάσσιους δρόμους, οι μετανάστες της Κατώτερης Παλαιολιθικής Εποχής περπατούσαν στο Αιγαίο μεταφέροντας τον πολιτισμό και τις τεχνολογικές κατακτήσεις της εποχής τους.

Γαλανίδου Νένα Καθηγήτρια Προϊστορικής Αρχαιολογίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης

Η Νένα Γαλανίδου είναι Καθηγήτρια Προϊστορικής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. Γεννήθηκε το 1966 και μεγάλωσε στον Πειραιά. Αποφοίτησε από τη Ράλλειο. Σπούδασε αρχαιολογία στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. Πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές στις εφαρμογές της πληροφορικής στην αρχαιολογία στο Πανεπιστήμιο του Southampton και εργάστηκε στο τμήμα ηλεκτρονικής τεκμηρίωσης του Μουσείου Μπενάκη. Εκπόνησε τη διδακτορική της διατριβή στο Πανεπιστήμιο του Cambridge (1996) με θέμα την οργάνωση του χώρου στα σπήλαια της Ανώτερης Παλαιολιθικής στην Ήπειρο και τις απαρχές της αρχιτεκτονικής. Από το 1996 μέχρι το 1999 διετέλεσε έμμισθη μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο κολέγιο Clare Hall του Cambridge. Στο αρχαιολογικό τμήμα του δίδαξε μαθήματα Παλαιολιθικής Αρχαιολογίας, Μεσολιθικής Αρχαιολογίας και Ποσοτικών Μεθόδων στην Αρχαιολογική Έρευνα. Έχει επίσης διδάξει προπτυχιακά και μεταπτυχιακά μαθήματα αρχαιολογίας στο πανεπιστήμιο του York στο οποίο είναι επίτιμη ακαδημαϊκή εταίρος.

Μέλος της συντακτικής επιτροπής του Archaeological and Anthropological Sciences που εκδίδεται στη Χαϊδελβέργη και του Journal of Greek Archaeology, έχει δημοσιεύσει βιβλία και μελέτες για την αρχαιολογία της Εποχής του Λίθου. Έχει την επιστημονική επιμέλεια της σειράς Δημόσια Αρχαιολογία των εκδόσεων Καλειδοσκόπιο. Είναι μέλος της κοινοπραξίας τεσσάρων Ευρωπαϊκών πανεπιστημίων που συμπράττουν για την Ανάπτυξη Kαινοτόμων Προγραμμάτων Σπουδών για τη διδασκαλία της Δημόσιας Αρχαιολογίας στον Ευρωπαϊκό ακαδημαϊκό χώρο και χρηματοδοτείται από το ERASMUS PLUS. Είναι μέλος της ομάδας εργασίας SUBLAND που συνέγραψε το Land Beneath the Waves εισηγούμενη στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας τη χρηματοδότηση των ερευνών στα Υποθαλάσσια Προϊστορικά Τοπία της Ευρωπαϊκής Υφαλοκρηπίδας, ενός καινούργιου αντικειμένου όπου η αρχαιολογία συναντά τις επιστήμες της γεωλογίας και της θάλασσας. Έχει πραγματοποιήσει εργασίες πεδίου στην ηπειρωτική Ελλάδα και την Κροατία.  Σήμερα διευθύνει δύο προγράμματα στη νησιωτική Ελλάδα: στα νησιά του Εσωτερικού Αρχιπελάγους του Ιονίου και τη Λέσβο.

Σχετικές ομιλίες