Bodossaki Lectures on Demand
ΙΔΡΥΜΑ ΜΠΟΔΟΣΑΚΗ

Αίρεσις και ώσμωση στην ελληνορωμαϊκή οικουμένη

Αθανασιάδη Πολύμνια, Χατζηστεργίου Γιώργος

18 Δεκεμβρίου 2018

ΟΜΙΛΙΕΣ
EXIT FULL SCREEN VIDEO & SLIDES
ΔΙΑΡΚΕΙΑ 01:10:08 ΠΡΟΒΟΛΕΣ 674
ΔΙΑΦΑΝΕΙΕΣ /

Η «Ώσμωση των Πολιτισμών» –ο κύκλος διαλέξεων του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς της ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού που ξεκίνησε το περυσινό Φθινόπωρο με πρωτοβουλία και διοργάνωση του Αν. Προέδρου του Συμβουλίου Γιώργου Χατζηστεργίου– συνεχίζεται και φιλοξένησε την Τρίτη 18 Δεκεμβρίου 2018 στο κτίριο της ΕΛΛΕΤ την Πολύμνια Αθανασιάδη, Καθηγήτρια Αρχαίας Ιστορίας, ΕΚΠΑ, στη διάλεξή της με θέμα «Αίρεσις και ώσμωση στην ελληνορωμαϊκή οικουμένη».

Η ομιλία εστιάζει στη σημασιολογική πολυσημία του ουσιαστικού αἵρεσις στο οικουμενικό περιβάλλον της Μείζονος Μεσογείου κατά την ελληνορωμαϊκή χιλιετία (περ. 300 π.Χ. – 700 μ.Χ.). Οι εννοιολογικές μεταπτώσεις του κομβικού όρου αἵρεσις, κατά τη μακρά μετάβαση από την επαύριο των κατακτήσεων του Αλεξάνδρου ως τη μετεωρική εμφάνιση του Μωάμεθ, τεκμηριώνουν την αργή μετάλλαξη μιας ανοικτής, πλουραλιστικής κοινωνίας σε μονόδοξη, προβάλλοντας στην οθόνη του παρελθόντος την παρακόλουθη μεταμόρφωση ενός ανθρωποκεντρικού πολιτισμού σε θεοκεντρικό. Ερμηνευτικό εργαλείο για την ανίχνευση αυτού του φαινομένου σε διάφορα, εκ πρώτης όψεως άσχετα, περιβάλλοντα, είναι η ώσμωση ―δύναμη όχι απαραίτητα θετική (αλλά ούτε και αρνητική!)― χάρη στην αφανή δράση της οποίας είναι αναπόδραστη η διαπίδυση ιδεών και τρόπων συμπεριφοράς μεταξύ ατόμων που κινούνται στον ίδιο ιστορικό χώρο.

Αθανασιάδη Πολύμνια Καθηγήτρια Αρχαίας Ιστορίας, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, ΕΚΠΑ
Η Πολύμνια Αθανασιάδη σπούδασε φιλολογία στα Πανεπιστήμια Αθηνών και Σορβόννης και ιστορία στην Οξφόρδη από όπου έλαβε και το διδακτορικό της (1976). Έχει διατελέσει Fellow του Κέντρου Ελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Harvard (1979-80), Woolley Travelling Fellow for the Middle East (1990-91), Stanley Seeger Visiting Fellow στο Πανεπιστήμιο του Princeton (1995) και Alexander Onassis Public Benefit Foundation Senior Fellow στα Πανεπιστήμια Harvard, Columbia, Duke και Berkeley (2004). Επίσης ως επισκέπτρια καθηγήτρια έχει διδάξει στην Οξφόρδη (1990-91), στη Μόσχα (Παν/μιο Λομονόσοφ, 1999) και στο Παρίσι (École Pratique des Hautes Études: Section des Sciences religieuses (2002), και Collège de France (2006), και έχει λάβει μέρος στην 72η σύναξη «Eranos» με τη γενική θεματική «Θεός ή θεοί;» στην Ascona της Ελβετίας, Ιούλιος - Αύγουστος 2005).
 
Η έρευνά της εστιάζεται στην πνευματική ιστορία της ελληνιστικής και της ύστερης αρχαιότητας και στη μετάβαση από την νεοπλατωνική στην ισλαμική θεολογία. Η οικειότητά της με την τοπογραφία, την ιστορία και γενικότερα τον πολιτισμό της Εγγύς και Μέσης Ανατολής (από την Τουρκία ως το Ιράν, όπου ταξιδεύει συστηματικά) έχει αποδώσει, μεταξύ άλλων, ένα οδοιπορικό στην Ανατολική Τουρκία και Βόρεια Συρία (Στο Σύνορο του Ευφράτη, Δόμος: 1985, Απάμεια: 19932), μια επιλογή 99 ποιημάτων του Τούρκου προφορικού ποιητή Ισμαήλ Εμρέ (1900-1970) με μετάφραση και σχόλια (Πνοές, Δόμος: 1991) και μια δίγλωσση έκδοση 51 ποιημάτων του μεσαιωνικού μυστικού Γιουνούς Εμρέ (Απάμεια: 1996 – βραβείο Abdi Ipekçi).

Η Π. Αθανασιάδη διευθύνει την σειρά «Ύστερη Αρχαιότητα» στον εκδοτικό οίκο Κατάρτι (11 τίτλοι) και συμμετέχει ως συντονίστρια της ελληνικής ομάδας στο διεθνές επιστημονικό πρόγραμμα FIGURA. La représentation du divin dans les sociétés grecque et romaine (2008-2011) το οποίο διαχειρίζεται το CNRS, UMR 8585 (Centre Glotz).
Χατζηστεργίου Γιώργος Πολιτικός μηχανικός, Αναπληρωτής Πρόεδρος Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς
Ο Γιώργος Χατζηστεργίου γεννήθηκε στα Τρίκαλα το 1955. Σπούδασε Πολιτικός Μηχανικός στο ΕΜΠ και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στην Αγγλία. Διατηρεί στην Αθήνα Γραφείο Μελετών ειδικών τεχνικών έργων και είναι μέλος επιστημονικών επιτροπών του ΤΕΕ και του ΥΠΕΧΩΔΕ, καθώς και συγγραφέας των βιβλίων ΣύνΕργον με αντικείμενο τεχνολογικά και οικονομικά ζητήματα των κατασκευών. Στον κόσμο των ιδεών έχει εμφανιστεί με μια σειρά δοκιμίων στο Βήμα της Κυριακής και στα «Ενθέματα» της Κυριακάτικης Αυγής, όπου με όχημα τις κατασκευές και τα τεχνικά έργα επιχειρείται η διερεύνηση γενικότερων κοινωνικών εξελίξεων. Έργα του είναι: Μικρή πόλη, μεγάλα μυστικά (2000), Σου έχει μείνει καθόλου περιουσία; (2008), Η γη τρέμει! Άνθρωποι και κατασκευές σε έναν κόσμο που αλλάζει (2009), Έξοδος (2011), Χορός μεταμφιεσμένων (2016).

Σχετικές ομιλίες