Γαρέζου Μαρία - Ξένη
Φρισήρας Κωνσταντίνος
Μερτζάνη Μαρία
Κατσελάκη Ανδρομάχη
Σκλεπάρης Αντώνης
Σαραγά Νικολέττα
Γλώσσα
Ελληνική
Ημερομηνία
29/09/2023
Διάρκεια
01:13:08
Εκδήλωση
3η Ενημερωτική Συνάντηση για την Αναγνώριση και Πιστοποίηση των Ελληνικών Μουσείων: Συμπεριληπτικά, ελκυστικά και βιώσιμα μουσεία
Χώρος
Εθνική Πινακοθήκη - Μουσείο Αλέξανδρου Σούτσου
Διοργάνωση
Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς, Διεύθυνση Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς - ΥΠΠΟΑ
Κατηγορία
Μουσειολογία
Ετικέτες
αναγνώριση μουσείων, πιστοποίηση μουσείων, συμπεριληπτικό μουσείο, βιώσιμο μουσείο, πολιτιστική κληρονομιά, πολιτιστική μνήμη, πολιτιστική ταυτότητα, ελληνικό σύστημα αναγνώρισης μουσείων, Ελληνικό Σύστημα Αναγνώρισης και Πιστοποίησης Μουσείων, μουσείο
Στην Εθνική Πινακοθήκη πραγματοποιήθηκε η 3η Ενημερωτική Συνάντηση για την Αναγνώριση και Πιστοποίηση των Ελληνικών Μουσείων με θέμα «Συμπεριληπτικά, ελκυστικά και βιώσιμα μουσεία», την οποία διοργάνωσε η Διεύθυνση Νεώτερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Υπουργείου Πολιτισμού.
Η σημασία της μεταρρύθμισης που εισήγαγε το Ελληνικό Σύστημα Αναγνώρισης και Πιστοποίησης Μουσείων αποτελεί μία ευρεία και ολοκληρωμένη παρέμβαση του Υπουργείου Πολιτισμού, με στόχο τη συνολική αναβάθμιση και προσαρμογή του μουσειακού τομέα της χώρας στις ανάγκες, τις απαιτήσεις και τις κάθε είδους προκλήσεις του 21ου αιώνα. Η υλοποίηση της ενταγμένης στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Μεταρρύθμιση Δημόσιου Τομέα 2014-2020» -που χρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης- Πράξης «Ελληνικό Σύστημα Αναγνώρισης και Πιστοποίησης Μουσείων», εκτελείται σε συνεργασία του ΥΠΠΟ με την Κοινωνία της Πληροφορίας.
«Τα μουσεία πρέπει να εμπνέουν, όσο και να εκπαιδεύουν το κοινό. Να προκαλούν συναισθήματα και ενσυναίσθηση, όσο και να διαδίδουν γνώσεις. Να απευθύνονται τόσο στην ψυχή όσο και στο μυαλό. Οφείλουν, να είναι ανοιχτά και προσβάσιμα, ελκυστικά και συμπεριληπτικά σε φυσικό και εννοιολογικό επίπεδο. Να απευθύνονται με τρόπο στοχευμένο, προσιτό και εύληπτο σε όλες τις κατηγορίες κοινού. Να ανταποκρίνονται στις ανάγκες, τις δυνατότητες και τις επιθυμίες τους. Αλλά να είναι ταυτόχρονα ανθεκτικά και βιώσιμα», ανέφερε η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη στην παρέμβασή της.
«Τα μουσεία είναι κάτι πολύ περισσότερο από το φυσικό κέλυφος και τις συλλογές τους», τόνισε η Υπουργός. «Είναι μεν επιφορτισμένα με τη συλλογή, τη διατήρηση, την ερμηνεία και την έκθεση των υλικών και άυλων αγαθών της πολιτιστικής κληρονομιάς, συνιστούν ωστόσο τους θεματοφύλακες και επιμελητές της συλλογικής μνήμης και ταυτότητας. Είναι φορείς πανανθρώπινων ιδεών και αξιών, κέντρα πολιτιστικής, καλλιτεχνικής και εκπαιδευτικής δράσης, αλλά και συντελεστές της τοπικής και υπερτοπικής παραγωγικής και οικονομικής δραστηριότητας. Καλούνται να επιτελέσουν ένα σύνθετο, πολυεπίπεδο και απαιτητικό κοινωνικό και αναπτυξιακό ρόλο. Προκειμένου να ανταποκριθούν με επιτυχία στο ρόλο αυτόν, τα μουσεία είναι αναγκαίο να διατηρούν τη δυνατότητα να εξελίσσονται και να αναπτύσσονται από κοινού με την κοινωνία. Η εμβέλεια και ο αντίκτυπος των μουσείων είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με το βαθμό της οργανικής τους ένταξης στην καθημερινή ζωή, στις κοινωνικές και οικονομικές δραστηριότητες και αλληλεπιδράσεις, αλλά και στο διάλογο για μείζονα ζητήματα που απασχολούν τους πολίτες, τις ιδέες, τα οράματα και τις προσδοκίες για το παρόν και το μέλλον».
Η Υπουργός Πολιτισμού επεσήμανε ότι «τα μουσεία καλούνται να επιτελέσουν ένα σύνθετο, πολυεπίπεδο και απαιτητικό κοινωνικό και αναπτυξιακό ρόλο. Για να ανταποκριθούν σε αυτόν είναι αναγκαίο να διατηρούν τη δυνατότητα να εξελίσσονται και να αναπτύσσονται από κοινού με την κοινωνία. Η εμβέλεια και ο αντίκτυπος των μουσείων είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με το βαθμό της οργανικής τους ένταξης στην καθημερινή ζωή, στις κοινωνικές και οικονομικές δραστηριότητες και αλληλεπιδράσεις, αλλά και στο διάλογο για μείζονα ζητήματα που απασχολούν τους πολίτες, τις ιδέες, τα οράματα και τις προσδοκίες για το παρόν και το μέλλον. Οφείλουν, να είναι ανοιχτά και προσβάσιμα, ελκυστικά και συμπεριληπτικά, σε φυσικό και εννοιολογικό επίπεδο. Να απευθύνονται με τρόπο στοχευμένο, προσιτό και εύληπτο σε όλες τις κατηγορίες κοινού, να ανταποκρίνονται στις ανάγκες, τις δυνατότητες και τις επιθυμίες τους. Αλλά να είναι ταυτόχρονα ανθεκτικά και βιώσιμα».
Στην περασμένη δεκαετία, η παρατεταμένη οικονομική ύφεση και μετά η επέλαση της πανδημίας δημιούργησαν σημαντικές δυσκολίες και προκλήσεις τόσο στους οργανισμούς όσο και στους εργαζόμενους στο πολιτιστικό τομέα. Φυσικά, δεν έμειναν ανεπηρέαστα και τα μουσεία.
Η οικονομική, λειτουργική και επιχειρησιακή βιωσιμότητα και αειφορία των μουσείων και των πολιτιστικών οργανισμών και ο αντίκτυπός τους στην κοινωνία, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, συναρτάται από το πόσο γρήγορα και αποτελεσματικά θα μπορέσουν να καταστρώσουν και να εφαρμόσουν νέες στρατηγικές.
Το θεσμικό και λειτουργικό πλαίσιο της διαδικασίας θέτει, με ενιαίο και συστηματικό τρόπο, το Ελληνικό Σύστημα Αναγνώρισης και Πιστοποίησης Μουσείων του Υπουργείου Πολιτισμού, που στοχεύει στη συνολική αναβάθμιση της δομής, της λειτουργίας και των υπηρεσιών, φυσικών και ψηφιακών, που παρέχουν τα μουσεία της Χώρας και την ενίσχυση της διασύνδεσής τους, τόσο σε εθνικό, όσο και σε διεθνές επίπεδο».
Η Υπουργός αναφέρθηκε αναλυτικά στο σύστημα των διαδικασιών αξιολόγησης, που ακολουθεί τα διεθνή πρότυπα σχεδιασμού και εφαρμογής μουσειακής πολιτικής, εφαρμόζοντας προδιαγραφές και κανόνες δεοντολογίας που έχουν θεσπιστεί από το Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων (ICOM) σε συνεργασία με τις ενώσεις των επαγγελματιών και οργανισμούς του πολιτισμού, ώστε, να συνδράμει με παροχή τεχνογνωσίας –και πόρων, όπου είναι δυνατό– στην καταγραφή και στην αντιμετώπιση αδυναμιών και προβλημάτων, στην εμπέδωση καλών πρακτικών και προγραμματισμού και στην εφαρμογή δράσεων μεταρρύθμισης και εκσυγχρονισμού.
«Είναι εξαιρετικά ενθαρρυντικό και χαρμόσυνο το γεγονός», είπε η Λίνα Μενδώνη, «ότι στα πρώτα χρόνια εφαρμογής του θεσμού –κι ενώ ακόμη βρίσκεται σε εξέλιξη το έργο που θα συστηματοποιήσει, θα διευκολύνει και θα επιταχύνει τις διαδικασίες, μέσω της ανάπτυξης ενός επικουρικού πληροφοριακού συστήματος και μιας γνωσιακής βάσης δεδομένων αναφοράς– 40 και πλέον μουσεία έχουν ήδη υποβάλει αίτημα Αναγνώρισης. Τα περισσότερα από αυτά έχουν ολοκληρώσει το στάδιο προελέγχου, ενώ δέκα έχουν ήδη αναγνωριστεί».
Στην Ελλάδα, σήμερα, λειτουργούν συνολικά περί τα 500 μουσεία. Από αυτά τα 200 ανήκουν στο Υπουργείο Πολιτισμού και τα 300 σε οργανισμούς, εκτός αυτού. Η απονομή ή διατήρηση του σήματος «Πιστοποιημένο Μουσείο» ή αντίστοιχα «Αναγνωρισμένο Μουσείο», ενώ για την πρώτη κατηγορία είναι υποχρεωτική, για την δεύτερη είναι εθελοντική. Θα επαναλαμβάνεται σε τακτά διαστήματα για τα μουσεία που αποδεδειγμένα πληρούν συγκεκριμένες προδιαγραφές οργάνωσης και λειτουργίας.
Το πρόγραμμα Πιστοποίησης των Δημοσίων Μουσείων ξεκίνησε ήδη πιλοτικά, από την Περιφέρεια Ηπείρου και τα αρχαιολογικά μουσεία της Νικόπολης, της Άρτας, της Ηγουμενίτσας και των Ιωαννίνων.
Στη διάρκεια της εκδήλωσης οκτώ ακόμη μουσεία έλαβαν από το Υπουργείο Πολιτισμού το «σήμα» του Αναγνωρισμένου Μουσείου. Πρόκειται για το Μουσείο Καζαντζάκη στο Ηράκλειο της Κρήτης, τη Δημοτική Πινακοθήκη Κατσίγρα της Λάρισας, την Πινακοθήκη Αβέρωφ στο Μέτσοβο, τα Μουσεία του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς Υδροκίνησης στη Δημητσάνα, Πλινθοκεραμοποιίας στο Βόλο, Περιβάλλοντος στη Στυμφαλία, Βιομηχανικής Ελαιουργίας στη Λέσβο και το Μουσείο Αργυροτεχνίας στα Ιωάννινα.
Η Μαρία Μερτζάνη είναι κάτοχος BSc (Hons) στην Αρχαιολογική Συντήρηση από το UCL, MSc στην Προστασία Μνημείων από το ΕΜΠ και MSc στη Δημόσια Πολιτική & Δημόσια Διοίκηση από το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΟΠΑ). Από το 2014 είναι Προϊσταμένη της Διεύθυνσης Συντήρησης Αρχαίων και Νεωτέρων Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού. Αποστολή της Διεύθυνσης είναι η ανάπτυξη εθνικών στρατηγικών και πολιτικών για τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς, καθώς και η υλοποίηση μεγάλης κλίμακας, απαιτητικών έργων συντήρησης. Ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για τις πολιτικές συντήρησης και τον στρατηγικό σχεδιασμό.
Maria Mertzani
Head of the Directorate of Conservation of Ancient and Modern Monuments, Hellenic Ministry of Culture
Maria Mertzani holds a BSc (Hons) in Archaeological Conservation from UCL, an MSc in Protection of Monuments, from the National Technical University of Athens (NTUA) and an MSc in Public Policy & Public Management from the Athens University of Economics and Business (AUEB). Since 2014 she is the Head of the Directorate of Conservation of Ancient and Modern Monuments at the Hellenic Ministry of Culture. The mission of the Directorate is the development of national strategies and policies for the conservation of cultural heritage, as well as the implementation of large scale, challenging conservation projects. She is particularly interested in conservation policies and strategic planning.
H Aνδρομάχη Κατσελάκη σπούδασε αρχαιολογία στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Ιστορία της Τέχνης στο Πανεπιστήμιο Paris I-Sorbonne, και είναι Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Από το 1991 υπηρετεί σε διάφορες θέσεις στο Υπουργείο Πολιτισμού και δραστηριοποιείται σε θέματα αρχαιολογίας, μουσειολογίας και μουσειακή αγωγής. Υπεύθυνη των Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου (1991-2000), έχει σχεδιάσει εκπαιδευτικές και επικοινωνιακές δράσεις, έχει οργανώσει μόνιμες και περιοδικές εκθέσεις, ημερίδες, συνέδρια, σεμινάρια. Παράλληλα ήταν υπεύθυνη σε συγχρηματοδοτούμενα έργα, ερευνητικά ευρωπαϊκά προγράμματα, εκδόσεις πρακτικών. Έχει διδακτικό έργο σε προπτυχιακά και μεταπτυχιακά προγράμματα του ΕΚΠΑ, του Χαροκόπειου Πανεπιστημίου και του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου. Από το 2016 είναι Προϊσταμένη του Τμήματος Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων και Επικοινωνίας και συντονίζει το σύνολο των δράσεων του Τμήματος. Το ερευνητικό της έργο περιλαμβάνει θέματα αρχαιολογίας, τέχνης και μουσειολογίας.
Andromachi Katselaki studied archeology at the University of Ioannina, History of Art at the University of Paris I-Sorbonne, and holds a PhD from the University of Ioannina. Since 1991 he has served in various positions at the Ministry of Culture and is active in matters of archaeology, museology and museum education. Responsible for the Educational Programs of the Byzantine and Christian Museum (1991-2000), she has planned educational and communication actions, organized permanent and periodic exhibitions, conferences, seminars. At the same time, she was responsible for co-financed projects, European research programs, publication of proceedings. She has teaching work in undergraduate and postgraduate programs of EKPA, Harokopeio University and the Hellenic Open University. Since 2016, she is Head of the Department of Educational Programs and Communication and coordinates all of the Department's activities. Her research work includes issues of archaeology, art and museology.
