Υφασμάτων τεχνολογία. Η περίπτωση της κλασικής Αθήνας

Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο διοργάνωσε την Παρασκευή 9 Δεκεμβρίου 2016, στο Αμφιθέατρο του Μουσείου, ημερίδα με θέμα το αρχαίο ύφασμα.

Μια πλειάδα ειδικών επιστημόνων, αρχαιολόγων και συντηρητών, ξεδιπλώνει πτυχές της αρχαίας ελληνικής υφαντουργίας από τους προϊστορικούς έως τους βυζαντινούς χρόνους. Η ημερίδα προσφέρει ένα πανόραμα των ερευνητικών εργασιών των τελευταίων 25 χρόνων στην Ελλάδα. Από την πρωτογεωμετρική Εύβοια και την κλασική Αθήνα έως τις υστεροκλασικές Αιγές και τον βυζαντινό Μυστρά χρυσοΰφαντα, μάλλινα, λινά, βαμβακερά υφάσματα προσεγγίζονται από τη σκοπιά των τεχνικών ύφανσης, της εικονογραφίας, των γραπτών πηγών, της ανασκαφικής τεκμηρίωσης και της συντήρησης, ενώ για πρώτη φορά παρουσιάζονται στο σύνολό τους τα αρχαία υφάσματα του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου.

Περίληψη της ομιλίας:
 

Νέες διεπιστημονικές έρευνες στον τομέα του αρχαιολογικού υφάσματος στην κλασική Αθήνα που βασίζονται στην σύγκριση όλων των πηγών (γραπτές πηγές, εικονογραφία, υφαντικά εργαλεία και τμήματα υφασμάτων) έφεραν στο φως καινούργιες πληροφορίες για την κατασκευή υφασμάτων στην κλασική περίοδο. Η αρχαιολογία του υφάσματος είναι ένας νέος τομέας στην ελληνική αρχαιολογία που έχει τη δυνατότητα να παρέχει σημαντικές πληροφορίες για το επίπεδο τεχνογνωσίας καθώς και την οργάνωση της αθηναϊκής κοινωνίας στην κλασική περίοδο. Στην ημερίδα θα παρουσιαστεί μία σύνοψη των τεχνικών χαρακτηριστικών υφασμάτων που έχουν διασωθεί από την κλασική Αθήνα, καθώς και τεχνικών κατασκευής και διακόσμησης, όπως και και πληροφορίες για τους ανθρώπους που απασχολούνταν στον τομέα αυτόν.
 

Οι αρχαίοι Έλληνες κατασκεύαζαν υφάσματα χρησιμοποιώντας ως επί το πλείστον την ίδια ύφανση και συνδυάζοντάς την με πολλές διακοσμητικές τεχνικές για να πετύχουν κάθε φορά διαφορετικά αποτελέσματα. Η χρήση πολλαπλών στοιχείων, όπως πολύχρωμες παρυφές, πολύ στριμμένες κλωστές, μόνιμες πιέτες, διαφάνεια και πολύπλοκα διακοσμητικά μοτίβα, τους επέτρεπε την κατασκευή μιας ευρείας ποικιλίας υφασμάτων. Η μελέτη σφονδυλιών και υφαντικών βαρών μάς δείχνει αντιστοιχία μεταξύ των εργαλείων και των ανασκαφικών υφασμάτων. Επίσης τα υφαντικά βάρη υποδεικνύουν προτίμηση ή εξειδίκευση σε πολύ λεπτά υφάσματα, κάτι που διαφαίνεται και από πληροφορίες στις γραπτές πηγές, απεικονίσεις και τεχνικά χαρακτηριστικά των υφασμάτων της εποχής εκείνης. Τέλος, εκτός από τα υφάσματα που κατασκευάζονταν στο πλαίσιο του οίκου, πρώτες ύλες και έτοιμα υφάσματα και ενδύματα αποτελούσαν αντικείμενο ανταλλαγών και εμπορίου σε εργαστήρια και αγορές τοπικής και διεθνούς εμβέλειας.