Μπάνου Ελένη
Γλώσσα
Ελληνική
Ημερομηνία
18/11/2022
Διάρκεια
00:43:42
Εκδήλωση
Εκδηλώσεις της "Ενώσεως Φίλων Ακροπόλεως"
Χώρος
Μουσείο Ακρόπολης
Διοργάνωση
Ένωση Φίλων Ακροπόλεως
Κατηγορία
Αρχαιολογία
Ετικέτες
Ιλισός, Ολυμπιείο, ιερό, βωμός, Αθήνα, αυτοχθονία
Γύρω από την δροσερή αγκαλιά του Ιλισού, του ποταμού που επηρέασε την φιλοσοφική σκέψη στην αρχαιότητα, ιδρύθηκαν ποικίλα ιερά, θεμελιώθηκαν δημόσια κτήρια, ορθώθηκαν τείχη και χριστιανικοί ναοί.
Σύμφωνα με τις φιλολογικές μαρτυρίες εκεί οικοδομήθηκε ιερό του Διός, από τον γενάρχη Δευκαλίωνα, ο τάφος του Δευκαλίωνος, τέμενος της Ολυμπίας Γης, ναός Κρόνου και Ρέας, ιερό του δελφινίου Απόλλωνος (Δελφίνιον), τέμενος και άγαλμα του πυθίου Απόλλωνος, ιερό της εν Κήποις Αφροδίτης, ιερό της Ειλειθυίας. Επίσης στον Ιλισό υπήρχε ιερό ή βωμός του Βορέου, ιερό νυμφών και Αχελώου, Μητρώο (ιερό Δήμητρος και Κόρης), το ιερό του ίδιου του Ιλισού και των ιλισιάδων Μουσών, ιερό του Πανός, της Αρτέμιδος Αγροτέρας, ιερό του βασιλιά Κόδρου, βωμός του Ηρακλέους στο Κυνόσαργες, η αμαζονίδα στήλη και η οικία του μυθικού Αιγέα.
Τα ιερά πέριξ του μεγάλου τεμένους του Διός και κυρίως αυτά που εκτείνονται στη δεξιά όχθη του Ιλισού ήταν αφιερωμένα σε θεότητες, άρρηκτα συνδεδεμένες μεταξύ τους καθώς σχετίζονται με κοσμογονικούς και θεογονικούς μύθους (Γαία, Κρόνος, Ρέα, Ζεύς, Απόλλων, Δευκαλίων). Η χωροθεσία τους ήταν συνειδητή επιλογή των κατοίκων της πεδιάδας του Ιλισού διότι έτσι καλλιεργούσαν την παράδοση ότι ο γενάρχης των Ελλήνων σχετίζεται άρρηκτα με την Αθήνα, οπότε ενίσχυαν τη θέση τους έναντι των άλλων ελληνίδων πόλεων, και θεμελίωναν αυτό που αδιασάλευτα πάντοτε διακήρυτταν, την αυτοχθονία τους. Αντιθέτως, κατά μήκος της αριστερής όχθης του Ιλισού ιδρύθηκαν ιερά στα οποία κυριαρχούσε το κοσμικό στοιχείο: αφ ενός σχετίζονταν με την προβολή των Αθηνών ως ηγέτιδος δυνάμεως ανάμεσα στις άλλες ελληνίδες πόλεις (ιερό Πανός, Αρτέμιδος, Βορέα) και αφ ετέρου υπήρχαν ιερά που ικανοποιούσαν εσωτερικές ανάγκες, απάλυναν και απαντούσαν ακόμα και σε εσχατολογικής φύσεως ανησυχίες του ανθρώπου ως ατόμου και ως πολίτου (ιερό Ειλειθυίας, Διός Μειλιχίου, Ηρακλέους και Θεσμοφορίων θεών).
Η Ελένη Σπ. Μπάνου κατάγεται εκ Κερκύρας (πατέρας) και Χαλκίδος (μητέρα). Απεφοίτησε από το Ιστορικό και Αρχ/κο Τμήμα του Καποδιστριακού Παν/μιου Αθηνών το 1980. Εν συνεχεία έλαβε μεταπτυχιακό Master’s of Art (M.A.) (θέμα εργασίας «Bab’ eh Drah and Numeira: a historical setting based on metallurgy» και διδακτορικό (Ph.D.) τίτλο από το University of Pennsylvania στην Φιλαδέλφεια των Η.Π.Α. (θέμα, «Pottery groups from the west side of area A at Pseira, Crete»).
Ως φοιτήτρια έλαβε μέρος σε αρχαιολογικές ανασκαφές στην Πύλο, στο Αστρος Κυνουρίας, στον Κομμό στην Ψείρα, στους Αρμένους Ρεθύμνης, στου Αποδούλου Αμαρίου Κρήτης και στην Καισάρεια Παραθαλασσία στο Ισραήλ.
Εισήχθη, κατόπιν ειδικού διαγωνισμού, στην Αρχαιολογική Υπηρεσία (ΥΠΠΟ) το 1989 και υπηρέτησε ως επιμελήτρια αρχαιοτήτων στην ΚΕ΄, ΚΓ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων (στα Χανιά και Ηράκλειο αντιστοίχως), στην Κεντρική Υπηρεσία (ΥΠΠΟ) και στην Β΄ΕΠΚΑ. Μετά από κρίση του Υπηρεσιακού Συμβουλίου του ΥΠΠΟΑ το 2010 προήχθη σε Διευθύντρια-΄Εφορο και έκτοτε ηγήθηκε της Β’ΕΠΚΑ, της Γ’ΕΠΚΑ, της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αθηνών, της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πόλεως Αθηνών και προσφάτως της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων (2022). Υπήρξε τακτικό μέλος του Κ.Α.Σ. από το 2011 μέχρι το 2020, είναι τακτικό μέλος του Τοπικού Συμβουλίου Μνημείων Αττικής (ΤΣΜΑ) από το 2010 και τακτικό μέλος του Περιφερειακού Συμβουλίου Περιβαλλοντικής Αδειοδοτήσεως (ΠΕΣΠΑ) της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής. Εκ της θέσεώς της είχε την ευκαιρία να συναντήσει και ξεναγήσει σε αρχαιολογικούς χώρους αρκετές διεθνείς προσωπικότητες μεταξύ των οποίων τον Μπ. Ομπάμα και την βασίλισσα Σοφία της Ισπανίας.
Έχει συγγράψει πάνω από σαράντα άρθρα σε επιστημονικά περιοδικά καθώς και πολλά λήμματα σε καταλόγους αρχαιολογικών εκθέσεων που οργανώθηκαν από το ΥΠΠΟ και έχει συμμετάσχει σε διεθνή επιστημονικά συνέδρια με ανακοινώσεις που πραγματεύονται πρωτογενές αρχαιολογικό υλικό. Τα επιστημονικά ενδιαφέροντά της εστιάζονται στην νεολιθική πλαστική, στην εικονογραφία και κεραμεική της εποχής του χαλκού, στην τοπογραφία των ιερών της Αθήνας καθώς και στην εικονογραφία του 4ου αι μ.Χ (μεταβατική περίοδος από τον παγανιστικό κόσμο στον χριστιανικό).
Από το 1998 διευθύνει την συστηματική ανασκαφή στους Πέρα Γαλήνους Μυλοποτάμου Ρεθύμνου υπό την αιγίδα του ΥΠΠΟΑ, όπου έχει φέρει στο φως σημαντική θέση της Μεσομινωικής περιόδου με πλούσια οικοδομήματα και ιερό άδυτο που διατηρούνται σε εξαιρετική κατάσταση.
