Φιλοσοφία της Ιστορίας - 1η διάλεξη

Σε μια εισαγωγή στη Φιλοσοφία της Ιστορίας, σε τρεις διαδικτυακές ομιλίες, θα αναζητήσουμε μαζί απαντήσεις σε ερωτήματα όπως τι είναι η αντικειμενικότητα στην ιστορία, γιατί να μάς ενδιαφέρει η ιστορία, είναι η ιστορία επιστήμη, πώς κατανοούμε το παρελθόν αφού δεν υπάρχει, μπορούμε να κάνουμε ηθικές κρίσεις στην ιστορία, μέσα από τρεις κεντρικές θεματικές ενότητες: Ιστορία & Παρελθόν, η Ιστορική Αφήγηση και η Αλήθεια, η Σημασία της Ιστορίας.

Πιο αναλυτικά:

Ι. Ιστορία και παρελθόν

Η ιστορία μάς δίνει γνώση του παρελθόντος αλλά το παρελθόν, αυστηρά μιλώντας, δεν υπάρχει. Τι είναι το παρελθόν και τι μελετά η ιστορία από αυτό; Κυρίως την ενδιαφέρουν οι πράξεις των ανθρώπων που διακρίνονται από τα φυσικά γεγονότα αλλά εστιάζει σε εκείνα τα γεγονότα που χαρακτηρίζονται ιστορικά. Τι είναι όμως τα γεγονότα; Τα ανακαλύπτουν οι ιστορικοί ή τα δημιουργούν; Τι είναι τα συμβάντα και τι τα τεκμήρια;

ΙΙ. Η ιστορική αφήγηση και η αλήθεια στην ιστορία

Η αφήγηση είναι ο τρόπος που κατά κανόνα χρησιμοποιούν οι ιστορικοί για να μιλήσουν για το παρελθόν. Τι περιλαμβάνουν οι ιστορικές αφηγήσεις και πού διαφέρουν από τη μυθοπλασία; Πρέπει να περιλαμβάνουν ηθικές κρίσεις για το παρελθόν; Ποια είναι η σημασία της αλήθειας για την ιστορία και πώς επιτυγχάνεται η κατανόηση; Πόσο αντικειμενικοί μπορούν ή πρέπει να είναι οι ιστορικοί;

ΙΙΙ. Η σημασία της ιστορίας

Αν η ιστορία δεν επαναλαμβάνεται ή επαναλαμβάνεται μόνο ως φάρσα, γιατί να μελετάμε την ιστορία; Τρεις θεωρώ πως είναι οι βασικοί λόγοι: (1) μάς επιτρέπει να κάνουμε αναλογίες με το παρελθόν, (2) αποκαθιστά τη συνέχεια μεταξύ παρελθόντος και παρόντος αλλά και την ενότητα στη συγκρότηση ταυτοτήτων προσωπικών και συλλογικών, και τέλος (3) αναδεικνύει τις διαφορές ανάμεσα στις εποχές και τις καταστάσεις και την ασυνέχεια ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν.

(Σημείωμα της ομιλήτριας)