Προκλήσεις και ευκαιρίες για τη συμπεριληπτική ποιοτική εκπαίδευση

Οι διαχειριστές επιχορήγησης των Active Citizens Fund (Acf) της Ελλάδας, SolidarityNow σε συνεργασία με το Ίδρυμα Μποδοσάκη, και της Βουλγαρίας συνδιοργάνωσαν το συνέδριο “Ανισότητες στην Εκπαίδευση”. Στόχο αποτελούσε η ανταλλαγή καλών πρακτικών και καινοτόμων προσεγγίσεων για την συμπεριληπτική εκπαίδευση και την εξάλειψη των ανισοτήτων στην πρόσβαση και τα μαθησιακά αποτελέσματα.

Στις ευρωπαϊκές χώρες το ποσοστό των εγγεγραμμένων παιδιών στα σχολεία είναι πολύ υψηλό. Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν ανισότητες στην πρόσβαση σε ποιοτική εκπαίδευση και στα μαθησιακά αποτελέσματα, ιδίως για κάποιες ευάλωτες ομάδες παιδιών. Γιατί η συμπεριληπτική εκπαίδευση είναι επωφελής για τα παιδιά και την κοινωνία; Ποια είναι τα εμπόδια για να επωφεληθούν όλα τα παιδιά από τις ευκαιρίες να αναπτυχθούν και να μάθουν; Αυτά είναι τα ερωτήματα που θα διερευνηθούν μέσα από διαφορετικές εμπειρίες και καλές πρακτικές. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στις ευάλωτες ομάδες, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών προσφύγων και μεταναστών, των παιδιών Ρομά και των παιδιών με αναπηρία.

Εκπαίδευση των παιδιών προσφύγων και μεταναστών
Την τελευταία δεκαετία, υπήρξαν σημαντικές εισροές προσφύγων και μεταναστών στην Ευρώπη. Ορισμένες χώρες θεωρούνται ως πέρασμα, ενώ άλλες ως προορισμός. Όλες έχουν την υποχρέωση να παρέχουν ποιοτική εκπαίδευση στα παιδιά, ανεξάρτητα από το νομικό τους καθεστώς, τόσο στη φάση της έκτακτης ανάγκης όσο και στη φάση της ένταξης. Για να διασφαλιστεί η πρόσβαση και η παραμονή τους στην εκπαίδευση έχουν αναπτυχθεί διάφορες πολιτικές και προγράμματα. Παρόλα αυτά οι ανισότητες στην πρόσβαση στην ποιοτική συμπεριληπτική εκπαίδευση εξακολουθούν να υφίστανται, κάνοντας αναγκαία την καινοτομία και σε ορισμένες περιπτώσεις την αναθεώρηση των πρακτικών.

Εκπαίδευση των παιδιών Ρομά
Οι Ρομά είναι από τις πιο περιθωριοποιημένες ομάδες στην Ευρώπη, με τα δικαιώματά τους να παραβιάζονται συστηματικά καθ' όλη τη διάρκεια της ιστορίας τους, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος στην εκπαίδευση. Ο διαχωρισμός, η χαμηλή συμμετοχή στην προσχολική εκπαίδευση και το υψηλό ποσοστό των παιδιών και νέων που εγκαταλείπουν πρόωρα το σχολείο υποδηλώνουν ανισότητες στην πρόσβαση και σε ευκαιρίες που βασίζονται στις ανάγκες τους. Μέχρι σήμερα, ένας σημαντικός αριθμός παιδιών δεν επωφελείται από ποιοτική και συμπεριληπτική εκπαίδευση, παρότι η ανάπτυξη των δεξιοτήτων τους είναι θεμελιώδους σημασίας για να επιτύχουν και να ενταχθούν στην κοινωνία.

Εκπαίδευση των παιδιών με αναπηρία
Τα παιδιά με αναπηρία αντιμετωπίζουν διάφορες προκλήσεις στην πρόσβαση σε ποιοτική εκπαίδευση, όπως το στίγμα, οι διακρίσεις και η ανεπαρκής εφαρμογή συμπεριληπτικών πολιτικών. Σε σχέση με τους συνομήλικούς τους έχουν περισσότερες πιθανότητες να είναι εκτός σχολείου. Τα τελευταία χρόνια, έχουν γίνει σημαντικά βήματα για την εκπλήρωση των δικαιωμάτων στην εκπαίδευση για τα άτομα με αναπηρία, αλλά χρειάζονται πολύ περισσότερα για να διασφαλιστεί ότι όλα τα παιδιά μαθαίνουν στην ίδια τάξη.