Αντιμέτωποι με νευροεκφυλιστικές ασθένειες: τι νέα όπλα μας έχει δώσει η προκλινική έρευνα για την αντιμετώπιση τους

H νόσος Alzheimer αποτελεί σήμερα μια μάστιγα, εφόσον 25 εκ. άτομα πάσχουν διεθνώς ενώ ο αριθμός των νοσούντων αυξάνεται διαρκώς. Δεν υπάρχει σήμερα θεραπεία και γίνονται εντατικά έρευνες ώστε να καταστεί δυνατή παρέμβαση στην ανάπτυξη και εξέλιξη της νόσου. Η διάλεξη εστιάζεται στο ρόλο του ενζύμου κολλαγονάση ΜΜΡ9 το οποίο έχει αναφερθεί να έχει νευροτροφικές ιδιότητες. Παρατηρήσαμε σε μελέτες κυτταρικών συστημάτων ότι η ΜΜΡ9 αναστέλλει την παραγωγή του αμυλοειδούς Αβ που σχηματίζει τις τοξικές εξωκυττάριες αμυλοειδικές πλάκες στον εγκέφαλο, στη νόσο Alzheimer. Ταυτόχρονα η ΜΜΡ9 αυξάνει την παραγωγή του νευροτροφικού sAPPα, συνδεόμενη στην επιφάνεια των κυττάρων με την πρωτεϊνη ΑΡΡ, από την οποία προέρχεται τόσο το sAPPα, όσο και το πεπτίδιο Αβ.
 

Στη συνέχεια αναπτύχθηκαν διαγονιδιακοί ποντικοί που υπερ-εκφράζουν την ΜΜΡ9 στον εγκέφαλο, και παρατηρήθηκε ότι έχουν αυξημένες γνωστικές ικανότητες σε σχέση με τους ποντικούς αγρίου τύπου. Όταν οι ποντικοί αυτοί διασταυρώθηκαν με ποντικούς-μοντέλα Alzheimer (5xFAD) παρατηρήθηκε ότι τα διπλά γονιδιακά ζώα προστατεύονται από την απώλεια γνωστικών ικανοτήτων, ενώ έχουν αυξημένα ποσά sAPPα στον εγκέφαλο, μειωμένα ποσά τοξικών ολιγομερών Αβ, και αυξημένα ποσά ενεργοποιημένου BDNF (brain-derived nerve factor).
 

Είναι πιθανόν η προστατευτική δράση της ΜΜΡ9 να οφείλεται εν μέρει στην αύξηση πολλαπλασιασμού των τοπικών νευροβλαστικών κυττάρων (του επενδύματος/επιθηλίου των κοιλιών του εγκεφάλου) τον οποίο παρατηρήσαμε με χρήση BrDU, ουσία η οποία ανιχνεύει πολλαπλασιαζόμενα κύτταρα. Εν γένει η χρήση νευροβλαστικών κυττάρων μπορεί να συνεισφέρει στην αντιμετώπιση νευρο-εκυφλιστικών παθήσεων, όπως και τραυματικών παθήσεων σπονδυλικής στήλης που προκαλούν παραπληγία ή τετραπληγία.
 

Συμπερασματικά, περαιτέρω μελέτες της δράσης ΜΜΡ9 μπορούν να οδηγήσουν μελλοντικά στην αντιμετώπιση νευροεκφυλιστικών παθήσεων και νόσων του κεντρικού νευρικού συστήματος.