Λεοντσίνη Μαρία
Γλώσσα
Ελληνική
Ημερομηνία
28/06/2021
Διάρκεια
00:36:02
Εκδήλωση
Οι διαλέξεις του φουαγιέ
Χώρος
Φουαγιέ του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά
Διοργάνωση
Πολιτιστική Εταιρεία ΑΙΝΟΣ
Κατηγορία
Ιστορία, Περιβάλλον
Ετικέτες
μέση βυζαντινή εποχή, φύση, άνθρωπος, άγρια πανίδα, διαχείριση φυσικών χώρων, κτηνοτροφία, γεωργία, ελλαδικός χώρος, Βυζαντινή Αυτοκρατορία, ευημερία, ανάπτυξη, αναπτυξιακή ανασύνταξη, περιβαλλοντικές μεταβολές, αγρότες, κλιματική αλλαγή
Στην παρουσίαση αυτή ασχολούμαστε με τον επαναπροσδιορισμό των σχέσεων ανάμεσα στον άνθρωπο και τη φύση κατά τη μέση βυζαντινή περίοδο. Για τις ανακατατάξεις που συντελούνται αυτή την εποχή διατυπώνονται προβληματισμοί σχετικά με τη διαχείριση των φυσικών χώρων, τα πρότυπα του ποιμενικού και γεωργικού βίου και την αντιμετώπιση της άγριας πανίδας σε αγιολογικά, επιστολογραφικά και ρητορικά κείμενα.
Για τον ελλαδικό χώρο, όπως και για το σύνολο της βυζαντινής αυτοκρατορίας, η μέση βυζαντινή εποχή χαρακτηρίζεται από τάσεις σταθεροποίησης, που προετοίμασαν το έδαφος για ευημερία και ανάπτυξη μετά την οικονομική και τη δημογραφική ύφεση της ύστερης αρχαιότητας. Στην κρίσιμη μετάβαση στις περισσότερο βελτιωμένες συνθήκες διαβίωσης,οι αγροτικοί πληθυσμοί σήκωσαν το βάρος της παραγωγικής βιωσιμότητας και συνέβαλαν στην ανασύνταξη της αυτοκρατορίας. Το επίτευγμα οφείλεται στην προσαρμογή και την ανανέωση των κρατικών θεσμών αλλά και στην ανθεκτικότητα των αγροτών, που έπρεπε επιπλέον για ένα πολύ μεγάλο διάστημα να αντιμετωπίσουν και τις ιδιάζουσες συνθήκες των περιβαλλοντικών μεταβολών.
Η κλιματική αλλαγή είχε σοβαρές συνέπειες στην παραγωγή και την εφοδιαστική αλυσίδα, ενώ συντέλεσε και στη μετάδοση της πανώλης στις πόλεις και στα σημεία των μετακινήσεων, του εμπορίου και των συναλλαγών (μέσα 6ου-μέσα του 8ου αι.). Ανθεκτική δραστηριότητα σε αυτές τις συνθήκες αποδείχθηκε η κτηνοτροφία, που δεν επηρεάστηκε όσο οι καλλιέργειες από τις μεταβολές του καιρού, καθώς υπήρχε περιθώριο επέκτασής της σε διαθέσιμες ακαλλιέργητες, δασώδεις και θαμνώδεις, εκτάσεις. Οι παραγωγικοί πόροι και το ανθρώπινο δυναμικό της υπαίθρου ενισχύθηκαν σημαντικά, υποστηρίζοντας την αυτοκρατορική διοίκηση, την τροφοδοσία και τις στρατιωτικές υποδομές. Η ανάπτυξη οικισμών αγροτικού χαρακτήρα, γύρω από τις παλαιές πόλεις του ελλαδικού χώρου και τις οχυρές θέσεις-κάστρα, μεταμόρφωσαντην ελληνική ύπαιθρο και δημιούργησαν νέα παραγωγικά τοπία.
Η ομιλία αυτή πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο των “Διαλέξεων του Φουαγιέ” και συνδιοργανώθηκε από την Πολιτιστική Εταιρεία ΑΙΝΟΣ, τη Βιβλιοθήκη Marie Blanche και την Περιφέρεια Αττικής, το 2021. Την επιστημονική ευθύνη του κύκλου είχε η Δρ Νίκη Τσιρώνη, βυζαντινολόγος στο Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και εταίρος του Κέντρου Ελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Harvard. Οι διαλέξεις μαγνητοσκοπήθηκαν στον χώρο του Φουαγιέ του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά (FoyerCafé Bistrot), το οποίο ευγενικά παραχώρησε η εταιρεία Κοσμάς Καραβάς.
Η Μαρία Λεοντσίνη είναι κύρια ερευνήτρια (Β΄ βαθμίδας) στο Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών. Είναι πτυχιούχος του Tμήματος Iστορίας και Aρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Iωαννίνων (1986), κατέχει Μεταπτυχιακό Τίτλο D.E.A. (Πανεπιστήμιο Paris–I, 1988) και διδακτορικό δίπλωμα (Tμήμα Iστορίας του Πανεπιστημίου Aθηνών, 2001). Τα κύρια ενδιαφέροντά της εστιάζονται στην Ιστορική Γεωγραφία (αστικός και αγροτικός χώρος στο Βυζάντιο, νησιωτισμός, διαίρεση και σύνορα Ανατολής–Δύσης) και τη μελέτη πτυχών της ιστορίας του περιβάλλοντος. Ασχολείται επίσης με τον κοινωνικό και καθημερινό βίο στο Βυζάντιο. Έχει συνεργαστεί με διεθνή επιστημονικά προγράμματα, όπως το MenSALe (Mense Storiche ed Artistiche Lucane). Storie e rappresentazioni della cultura dell’ alimentazione regionale, Istituto per i Beni Archeologici e Monumentali, Italia (2012–2014) και το Πρόγραμμα: Seasides of Byzantium. Harbours and anchorages of a Mediterranean Empire, Römisch–Germanisches Zentralmuseum, Mainz (2015–2016). Επέβλεψε επίσης για το ΙΙΕ/ΕΙΕ το Πρόγραμμα Byzantine Art and Archaeology. Thematic Channel on Europeana (Σεπτέμβριος 2017–Μάρτιος 2019). Έχει διευθύνει τα έργα: Δίκτυα επικοινωνίας στα Ιόνια Νησιά (6ος–13ος αι.), της Δράσης ΚΡΗΠΙΣ και: Ήμερη και άγρια πανίδα στον ελλαδικό χώρο (4ος–13ος αι.): γραπτές μαρτυρίες και αρχαιολογικά τεκμήρια (Αναπτυξιακές Προτάσεις Ερευνητικών Φορέων – Αναβαθμίς, 2017–2020). Τα επιστημονικά της δημοσιεύματα περιλαμβάνουν ένα βιβλίο, κεφάλαια σε επιστημονικούς τόμους, και περί τα 30 άρθρα σε τόμους συνεδρίων και επιστημονικά περιοδικά.
