Rebuilding the Greek Economy: Progress, Puzzles and the Need for a New Policy

Στο 15th GLOBELICS International Conference “Innovation and Capacity Building in the Context of Financialisation and Uneven Development of the Global Economy: New Roles for the State, Productive Sector and Social Actors" συμμετείχαν 400 συνέδροι από τις 5 ηπείρους και παρουσιάστηκαν 208 επιστημονικές εργασίες, οι οποίες εντάσσονταν σε 15 επιστημονικές περιοχές που συνδέονται με την Καινοτομία και την Ανάπτυξη, με 8 κεντρικές ομιλίες, 8 ειδικές συνεδρίες και 2 ειδικές εκδηλώσεις ελληνικού ενδιαφέροντος. To Συνέδριο έλαβε χώρα στην Αθήνα στις 11 έως 13 Οκτωβρίου 2017, στις εγκαταστάσεις του Συνεδριακού Κέντρου του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος».

Το θέμα του 15ου ετήσιου Συνεδρίου του παγκοσμίου ερευνητικού Δικτύου Globelics αφορούσε τη συμβολή της καινοτομίας και της οικοδόμησης ικανοτήτων στο πλαίσιο του κυρίαρχου ρόλου του χρηματοπιστωτικού τομέα (financialisation) και της άνισης ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας, με ιδιαίτερη έμφαση στην αναζήτηση ενός νέου ρόλου για το κράτος,  τον παραγωγικό τομέα και τους κοινωνικούς φορείς.
 

Το συνέδριο οργανώθηκε από το Εργαστήριο Βιομηχανικής και Ενεργειακής Οικονομίας (ΕΒΕΟ) της Σχολής Χημικών Μηχανικών του ΕΜΠ (με Πρόεδρο της Οργανωτικής Επιτροπής¹ τον Καθηγητή Γιάννη Καλογήρου, Διευθυντή του Εργαστηρίου Βιομηχανικής και Ενεργειακής Οικονομίας), σε συνεργασία με τη Γραμματεία του Globelics (που για την περίοδο αυτή εδρεύει στο Ινστιτούτο Οικονομικών του Ομοσπονδιακού Πανεπιστημίου του Rio de Janeiro και επικεφαλής τον Γενικό Γραμματέα του Globelics Kαθηγητή Jose Cassiolato), το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Συστημάτων Επικοινωνιών και Υπολογιστών (ΕΠΙΣΕΥ) της Σχολής Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών του ΕΜΠ (με υπεύθυνο για το Συνέδριο τον Κοσμήτορα Καθηγητή Νεκτάριο Κοζύρη), την υποστήριξη της SIDA (Swedish International Development Cooperation Agency) και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Το Συνέδριο τέθηκε υπό την αιγίδα της Τράπεζας της Ελλάδος και του Δήμου Αθηναίων, ενώ υποστηρίχθηκε από  σημαντικές βιομηχανικές επιχειρήσεις, ιδρύματα και οργανισμούς που δραστηριοποιούνται στον ελληνικό και τον ευρωπαϊκό χώρο. Χορηγοί επικοινωνίας ήταν η εφημερίδα «Καθημερινή» και ο ραδιοσταθμός «Αθήνα 9.84». O Πρύτανης του ΕΜΠ Καθηγητής Γιάννης Γκόλιας κήρυξε την έναρξη του Συνεδρίου.

Το Globelics (Global Network for Economics of Learning, Innovation, and Competence Building Systems) είναι ένα παγκόσμιο δίκτυο ερευνητών, που προέρχονται από τις ανεπτυγμένες και τις αναπτυσσόμενες χώρες, οι οποίοι ερευνούν τον ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η καινοτομία, η γνώση και η οικοδόμηση δεξιοτήτων και ικανοτήτων, στην οικονομική και βιώσιμη ανάπτυξη.
 

Η φετινή διοργάνωση υπήρξε η πρώτη που πραγματοποιήθηκε σε ευρωπαϊκή χώρα και η επιλογή της Ελλάδας αναμφίβολα ήταν συμβολική, ουσιαστική και τιμητική. Επίσης, η συγκυρία υπήρξε ιδιαίτερα συμβολική, καθώς φέτος είναι η επέτειος των 100 χρόνων από την ίδρυση της Σχολής Χημικών Μηχανικών, αλλά και της Σχολής Ηλεκτρολόγων του ΕΜΠ  και των 180 χρόνων από την ίδρυση του ΕΜΠ.
 

Στο συνέδριο πραγματοποιήθηκαν 8 κεντρικές ομιλίες από τους Bengt-Åke Lundvall, Richard Nelson, William Lazonick, Maria Joao Rodrigues, Νίκο Χριστοδουλάκη, Κώστα Φωτάκη, Ελισσάβετ Λιπιάτου και Γιώργο Καμίνη. Ιδιαίτερα σημαντική ήταν η παρουσία του Ομότιμου Καθηγητή του Columbia Richard Nelson, ενός από τους πιο πολύ-αναφερόμενους στην επιστημονική βιβλιογραφία (πάνω από 150.000 αναφορές στο Google Scholar) και από τους θεμελιωτές της σύγχρονης εξελικτικής οικονομικής (evolutionary economics) και των οικονομικών της καινοτομίας. Παρουσιάστηκαν 188 επιστημονικές εργασίες από διακεκριμένους και νέους ερευνητές, ανάμεσα σε αυτές και 20 από Έλληνες επιστήμονες από διάφορα Πανεπιστημιακά Ιδρύματα. Επιπροσθέτως, διοργανώθηκαν δύο συνεδρίες, όπου παρουσιάστηκαν  20 επιστημονικές εργασίες με τη μορφή Poster, καθώς και 14 βιβλία και συλλογικοί τόμοι που κυκλοφόρησαν πρόσφατα. Σε μία γεωγραφική κατανομή, οι προσκεκλημένοι ομιλητές και οι εισηγητές από το εξωτερικό προήλθαν περίπου: 70 από την Ευρώπη, 65 από τη Λατινική Αμερική, 12 από τις ΗΠΑ/Καναδά, 55 από την Ασία και 33 από την Αφρική. 

Παράλληλα οργανώθηκαν 8 ειδικές συνεδρίες, στις οποίες συμμετείχαν συνολικά πέντε Έλληνες Πανεπιστημιακοί (Κωστής Βαϊτσος, Τάσος Γιαννίτσης, Γιάννης Καλογήρου, Αλέξανδρος Κύρτσης και Αχιλλέας Μητσός) και άλλοι τριάντα από πέντε ηπείρους. Η θεματολογία των ειδικών συνεδριών είχε  το ακόλουθο περιεχόμενο: α)  Δημοκρατία, ανάπτυξη και καινοτομία, β) Χρηματοπιστωτικές αγορές, τεχνολογική καινοτομία και προσανατολισμός των επιχειρήσεων, γ) Διάλογος για το πλαίσιο προώθησης της καινοτομίας, της αμοιβαίας μάθησης και της συνεργασίας μεταξύ των διεθνών οργανισμών-δωρητών (Donor Agencies), δ) Δημόσιες πολιτικές για την καινοτομία, την οικονομική και βιομηχανική ανάπτυξη: διδάγματα που αντλήθηκαν, δυνατότητες και τάσεις στο πλαίσιο της παγκόσμιας οικονομίας, ε) Ανάπτυξη δεικτών για την Επιστήμη, την Τεχνολογία και την Καινοτομία αναγκαίων για μια οικονομική ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς ή αλλιώς μια συμπεριληπτική ανάπτυξη (Inclusive Development), στ) Ο ρόλος της καινοτομίας στη δημιουργική ανασυγκρότηση των αφρικανο-ευρωπαϊκών σχέσεων για αμοιβαίο όφελος, ζ) η διαμόρφωση μιας ευρωπαϊκής στρατηγικής για την έξοδο από την κρίση και τη στασιμότητα, η) ο μετασχηματισμός της καινοτομίας και η επίδραση των ιδεών που οδηγούν τον μετασχηματισμό στον τρόπο θεώρησης των συστημάτων καινοτομίας.
 

Επίσης, πραγματοποιήθηκαν δύο ελληνικού ενδιαφέροντος εκδηλώσεις, η πρώτη με στόχο την ανάδειξη του καινοτομικού έργου, των καλών πρακτικών, των δυνατοτήτων και της προοπτικής του ελληνικού ερευνητικού, παραγωγικού κι επιχειρηματικού συστήματος, και η δεύτερη με επικέντρωση στην αξιοποίηση των ερευνητικών αποτελεσμάτων και των τεχνικών και οργανωτικών ιδεών ερευνητών, φοιτητών και αποφοίτων των ελληνικών πολυτεχνείων, πανεπιστημίων και ερευνητικών κέντρων.
 

Στην πρώτη, την οποία συντόνισε ο Επ. Καθηγητής Άγγελος Τσακανίκας, συμμετείχαν εκπρόσωποι του ελληνικού παραγωγικού συστήματος (ΕΛΚΕΜΕ - Ελληνικό Κέντρο Έρευνας Μετάλλων ΑΕ του ομίλου ΒΙΟΧΑΛΚΟ, Κορρές ΑΕ, Ελληνικά Πετρέλαια, Τσιμέντα Τιτάν ΑΕ, Ericsson Hellas, Εurobank και Σύνδεσμος Ελληνικών Βιομηχανιών Τροφίμων), οι οποίοι επικεντρώθηκαν στους τομείς που μπορεί να στηρίξουν μια στρατηγική εξόδου από την κρίση. Στη δεύτερη, αναδείχθηκε η σημασία της συνεργασίας ανάμεσα στη βιομηχανία και τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα/ερευνητικά κέντρα ως απαραίτητη προϋπόθεση για τη δρομολόγηση μιας νέας αναπτυξιακής τροχιάς υψηλότερης ποιότητας, που θα βελτιώσει τη διαρθρωτική ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας και τη θέση της στο διεθνή καταμερισμό εργασίας. Στην συζήτηση συμμετείχαν 14 ομιλητές, νέοι επιχειρηματίες, επιτελικά στελέχη οργανισμών από τον διεθνή χώρο που στηρίζουν επιχειρηματικά σχήματα, μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας, καθώς και εκπρόσωποι από φορείς χρηματοδότησης νεοφυών επιχειρήσεων.
 

Τέλος, μεταξύ άλλων προσωπικοτήτων, στο Συνέδριο συμμετείχε και ο Βουλευτής του Ποταμιού και Αναπληρωτής Καθηγητής στο ΕΒΕΟ/ΕΜΠ, Γιώργος Μαυρωτάς.
 

Οι κεντρικές ομιλίες καθώς και οι 8 ειδικές συνεδρίες του Συνεδρίου βιντεοσκοπήθηκαν, και ορισμένες από αυτές αναρτώνται στο Blod.

1. Η Οργανωτική Επιτροπή του Συνεδρίου αποτελείτο από τους/ τις Γιάννη Καλογήρου, Νεκτάριο Κοζύρη, Δανάη Διακουλάκη, Άγγελο Τσακανίκα, Αιμιλία Πρωτόγερου, Ιωάννα Καστέλλη, Βαγγέλη Σιώκα, Παναγιώτη Παναγιωτόπουλο, Νίκο Κανέλλο, Γιώργο Σιώκα, Πέτρο Δήμα, Πρίσκιλλα Μουσαφιράκη.