Εργαστήριο ανάγλυφης εφυαλωμένης κεραμικής στη Μυτιλήνη

Εργαστήριο ανάγλυφης εφυαλωμένης  κεραμικής στη Μυτιλήνη
 
Στην περιοχή της Κουλμπάρας, κοντά στο νότιο λιμάνι της Μυτιλήνης, η σωστική ανασκαφική έρευνα έφερε στο φως αποθέτη εργαστηρίου παραγωγής ανάγλυφης εφυαλωμένης  κεραμικής, που χρονολογείται στα χρόνια του Τιβερίου ( 42 πΧ-37μΧ). Το στρώμα καταστροφής του εργαστηρίου ήτα « σφραγισμένο »  από τα οικοδομικά λείψανα ρωμαϊκού κτίσματος του τέταρτου μεταχριστιανικού αιώνα.  Μολονότι δεν βρέθηκε ο κλίβανος ή άλλα αρχιτεκτονικά λείψανα των εργαστηριακών εγκαταστάσεων, που θα βρίσκονται κάτω από τις γειτονικές κατοικίες, τα κινητά ευρήματα , που συνιστούν όλη τη σειρά της παραγωγής ,( μήτρες με τις οποίες έγιναν τα ανάγλυφα ,αγγεία  μετά την πρώτη όπτηση ,  και τα τελικά προϊόντα μετά τη δεύτερη όπτηση ,κατά την οποία επέτυχαν την εφυάλωση με την απελευθέρωση του οξειδίου του μολύβδου,) επιβεβαιώνουν την ύπαρξη εργαστηρίου  παραγωγής αυτής της ιδιαίτερης κεραμικής .
 
Είναι το μοναδικό γνωστό, μέχρι στιγμής, εργαστήριο αυτής της εποχής στην Ελλάδα, δεδομένου ότι η παραγωγή της κεραμικής με εφυάλωση χρονολογείται στην ύστερη αρχαιότητα και πυκνώνει από τους παλαιολόγιους  χρόνους και εξής. Παραγωγή κεραμικής, ανάλογης με τα ευρήματα της Μυτιλήνης υπήρχε στα εργαστήρια της Ταρσού και της Σμύρνης από τα μέσα του πρώτου προχριστιανικού ως τα μέσα του πρώτου μεταχριστιανικού αιώνα. Το «άγνωστο» εργαστήριο αυτού του είδους της κεραμικής ,που τοποθετείται  στη δυτική Μικρά Ασία  από την  βιβλιογραφία, είναι πιθανόν να ταυτίζεται με εκείνο της Μυτιλήνης , δεδομένης της άμεσης σχέσης της πρωτεύουσας  της Αιολίδας με την Περαία της.  Τα αγγεία της Μυτιλήνης αυτής της τεχνικής   είναι όλα συμποσιακά. Αντικατέστησαν τους πολυτελείς ανάγλυφους σκύφους των ελληνιστικών χρόνων ,που  είναι η οικονομική  εκδοχή των ακριβών χρυσών και αργυρών αγγείων κρασιού των πολυτελών συμποσίων. 
 
Τα αγγεία της Μυτιλήνης ,κάλυκες και σκύφοι ,ως επί το πλείστον καλύπτονται από καστανοπράσινη υάλωση σε όλη την επιφάνεια και χρυσοπράσινη στα σημεία που ήταν χρυσά στην μεταλλική εκδοχή των ανάλογων ,αγγείων που μιμήθηκαν. Τα θέματα διακόσμησης ποικίλουν. Κλαδιά ,με φύλλα και καρπούς ελιάς, μυρτιάς, βελανιδιάς, θεατρικές μάσκες, προσωπεία από τον  διονυσιακό κύκλο, μιμήσεις από παραστάσεις σε αναθηματικά ανάγλυφα και μιμήσεις μεγάλων γνωστών έργων της γλυπτικής, ακόμα και του φειδιακού κύκλου, όπως η κεφαλή Ερμού ,έργο του Αλκαμένη. Ιδιαίτερα αγαπημένο θέμα του εργαστηρίου είναι οι μυθολογικές παραστάσεις και ειδικά οι παραστάσεις με τις μάχες μεταξύ Γερανών (πουλιά ) και Πυγμαίων( μικρόσωμης μαύρης φυλής ), αγαπημένο θέμα της αγγειογραφίας  από την αρχαϊκή εποχή . Για τα κοσμήματα των αγγείων χρησιμοποιήθηκαν μήτρες , η επίθετη τεχνική και η τεχνική barbotin . Τα προϊόντα  του εργαστηρίου αυτής της ιδιαίτερης τεχνικής εκτός από αγγεία για τα συμπόσια ,ήταν λυχνάρια για τα ιερά και τα συμπόσια και ειδώλια , που βρέθηκαν στο ιερό της Αφροδίτης στο Κιόσκι, και στο Θεσμοφόριο στο Κάστρο . Προϊόντα των εργαστηρίων της Ταεσού πιθανόν και της Μυτιλήνης βρέθηκαν στη Μεσόγειο ως το Γιβραλτάρ και την Αγγλία , Βόρεια Ιταλία , την Κύπρο και παράλια του Εύξεινου Πόντου , Σαμοθράκη, την ευρύτερη περιοχή της Θράκης, ενώ η βιβλιογραφία θεωρεί ότι τα αγγεία από τη Σμύρνη δεν είχαν διάδοση πέραν της αγοράς των Μικρασιατικών  πόλεων.