Γαζή Έφη
Καραμανωλάκης Βαγγέλης
Γλώσσα
Ελληνική
Ημερομηνία
23/02/2017
Διάρκεια
86:40
Εκδήλωση
Δώδεκα μαθήματα για τον ελληνικό 20ό αιώνα (Κύκλος Σεμιναρίων)
Χώρος
Εντευκτήριο της Εταιρείας Μελέτης Νέου Ελληνισμού (ΕΜΝΕ – Μνήμων)
Διοργάνωση
Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (ΑΣΚΙ)
Κοινωφελές Ίδρυμα Κοινωνικού και Πολιτιστικού Έργου (ΚΙΚΠΕ)
Κατηγορία
Ιστορία
Ετικέτες
20ός αιώνας, ελληνικός 20ός αιώνας, ιστοριογραφία 20ού αιώνα, Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, δεκαετία του 1940, Ολοκαύτωμα, στρατιωτική δικτατορία (1967-1974), Μεταπολίτευση
Το σεμινάριο αυτό αποτελεί την εισαγωγή στον κύκλο σεμιναρίων με τον γενικό τίτλο «Δώδεκα μαθήματα για τον ελληνικό 20ο αιώνα», που συνδιοργανώνουν τα Αρχεία Σύγχρονης Ελληνικής Ιστορίας (ΑΣΚΙ) και το Κοινωφελές Ίδρυμα Κοινωνικού και Πολιτιστικού Έργου (ΚΙΚΠΕ). Ο κύκλος αυτός συνεχίζει την παράδοση ανάλογων θεματικών σεμιναρίων που έγιναν τα δύο τελευταία χρόνια και απευθύνεται, όπως και οι προηγούμενοι, σε εκπαιδευτικούς.
Ιστορώντας τον 20ό αιώνα
Ο ελληνικός 20ός αιώνας, σύντομος ή μακρός υπήρξε ιδιαίτερα ταραγμένος. Δυο παγκόσμιοι πόλεμοι, ένας εμφύλιος, ο Εθνικός Διχασμός, η Μικρασιατική Καταστροφή, στρατιωτικές δικτατορίες αλλά παράλληλα και σημαντικές τεχνολογικές μεταβολές, άνοδος του βιοτικού επιπέδου, μείζονες κοινωνικές αλλαγές. Πώς ιστορήθηκαν όλα αυτά από τους επαγγελματίες ιστορικούς; Πώς δημιουργήθηκε αυτή η ενιαία αφήγηση για μια περίοδο με πάρα πολλές συνέχειες αλλά και ασυνέχειες; Πώς αυτή η ιστορία συνομίλησε με τις ανάγκες του εκάστοτε παρόντος; Πώς αυτή η ιστορία συγκροτήθηκε, την ώρα που υπήρξαν σημαντικές αλλαγές στο εσωτερικό της ίδιας της ιστορικής κοινότητας, όπως λ.χ. η διεύρυνση του αριθμού των γυναικών ιστορικών;
Το σεμινάριο θα μιλήσει για την ιστοριογραφία γύρω από τον 20ό αιώνα, αναδεικνύοντας τις σημαντικότερες τομές του: ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, η δεκαετία του 1940 και το Ολοκαύτωμα, η δικτατορία (1967-1974) και η Μεταπολίτευση. Με αφορμή το ζήτημα της καταστροφής των φακέλων πολιτικών φρονημάτων, το 1989, επιχειρείται να τεθεί το ζήτημα της διαχείρισης του τραυματικού παρελθόντος τόσο από τη μεριά των ιστορικών, όσο και της ευρύτερης κοινωνίας. Παράλληλα θα υπάρξει ενδεικτική αναφορά στην ιστορία του φύλου και στις νέες οπτικές που αυτή άνοιξε στην ελληνική ιστορία του 20ού. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί και στη δημόσια ιστορία, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια με το διαδίκτυο και την ανάπτυξη των ΜΜΕ.
Σταθερός άξονας που διατρέχει το σεμινάριο είναι η συνεχής σχέση ανάμεσα στην ελληνική και διεθνή ιστορία και ιστοριογραφία, όπως επίσης η μελέτη της ιστοριογραφίας του παρελθόντος ως μια διαρκή συζήτηση με το παρόν, τις ανάγκες και τις συμβάσεις του.
Η Έφη Γαζή είναι Καθηγήτρια της Θεωρίας της Ιστοριογραφίας και της Νεότερης Ιστορίας στο Τμήμα Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Έχει πραγματοποιήσει προπτυχιακές και μεταπτυχιακές σπουδές στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Έλαβε Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης στη Συγκριτική Ιστορία (Master in Comparative History) από τo Πανεπιστήμιο του Essex (Βρετανία) και Διδακτορικό Δίπλωμα με διάκριση στην Ιστορία από το Ευρωπαϊκό Πανεπιστημιακό ΄Ιδρυμα της Φλωρεντίας (1997). Υπήρξε Μεταδιδακτορική Υπότροφος στο Πρόγραμμα Ελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Princeton (1998). Έχει διδάξει στα Πανεπιστήμια Θεσσαλίας, Κρήτης, Αθηνών, Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (Ε.Α.Π.) και Brown (Η.Π.Α.). Διετέλεσε Επισκέπτρια Ερευνήτρια (Research Fellow) στο Κολέγιο Birkbeck του Λονδίνου (2007-8) και στο Ινστιτούτο Ελληνικής και Λατινικής Φιλολογίας (Institut für Griechische und Lateinische Philologie) του Ελεύθερου Πανεπιστημίου του Βερολίνου (2015). Έχει δημοσιεύσει τις μελέτες Scientific National History. The Greek Case in Comparative Perspective (2000), Ο Δεύτερος Βίος των Τριών Ιεραρχών. Μια γενεαλογία του ‘ελληνοχριστιανικού πολιτισμού’ (2004), Πατρίς, Θρησκεία, Οικογένεια. Ιστορία ενός συνθήματος (2011), Άγνωστη Χώρα. Ελλάδα και Δύση στις αρχές του 20ου αιώνα (2020) καθώς και άρθρα σε ελληνικά και διεθνή επιστημονικά περιοδικά και συλλογικούς τόμους γύρω από την ιστορία της ιστοριογραφίας, τη θεωρία και τη μεθοδολογία της ιστορίας, την ιδεολογία και την πολιτική κουλτούρα, την πολιτισμική και διανοητική ιστορία. Είναι επιμελήτρια τριών τευχών του περιοδικού Historein. Από κοινού με τον Μ. Αυγερίδη και τον Κ. Κορνέτη, επιμελήθηκε τον συλλογικό τόμο Μεταπολίτευση. Η Ελλάδα στο μεταίχμιο δύο αιώνων (2015).
O Βαγγέλης Καραμανωλάκης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1965. Αποφοίτησε από τη Μαράσλειο Παιδαγωγική Ακαδημία και εργάστηκε στη δημοτική εκπαίδευση για μια πενταετία. Σπούδασε στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας (ΕΚΠΑ) και πραγματοποίησε τις μεταπτυχιακές σπουδές του στην Αθήνα και στη Βιέννη. Το 2006 αναγορεύθηκε διδάκτορας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Από το 1996 εργάστηκε στα Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (ΑΣΚΙ) έως το 2008, όταν εκλέχθηκε λέκτορας στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας (ΕΚΠΑ). Από το 2004 έως σήμερα είναι Αντιπρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου των ΑΣΚΙ. Υπήρξε για μια δεκαετία (1999-2009) συνεργάτης στην κριτική ιστορικών βιβλίων στην εφ. Ελευθεροτυπία. Εχει διδάξει στο Πανεπιστήμιο της Κρήτης και στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, ενώ σήμερα είναι αναπληρωτής καθηγητής Θεωρίας και Ιστορίας της Ιστοριογραφίας και πρόεδρος της Διοικούσας Επιτροπής του Ιστορικού Αρχείου του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Βιβλία: H συγκρότηση της ιστορικής επιστήμης και η διδασκαλία της Iστορίας στο Πανεπιστήμιο Aθηνών (1837-1932), Αθήνα 2006, Κώστας Γαβρόγλου, Β. Καραμανωλάκης, Χάιδω Μπάρκουλα, Το Πανεπιστήμιο Αθηνών και η ιστορία του 1837-1937, Ηράκλειο, 2014 και Το ανεπιθύμητο παρελθόν. Οι φάκελοι κοινωνικών φρονημάτων στον 20ό αιώνα και η καταστροφή τους, Αθήνα 2019 (βραβείο Ακαδημίας Αθηνών). Έχει επιμεληθεί τόμους αναφορικά με την επτάχρονη δικτατορία (1967-1974), τις ιστορικές διαδρομές της ελληνικής νεολαίας στον 20ό αιώνα τις σχέσεις της ελληνικής με τη γαλλική ιστοριογραφία, τη δεκαετία του ‘40, τη σύντομη Μεταπολίτευση (1974-1975), την εννοιοδότηση των συλλογικών προσδιορισμών: Έλλην-Ρωμιός-Γραικός κ.ά.
Διαθέτουμε πλέον πρόσφατες σχετικά προσεγγίσεις και εκδόσεις γύρω από την ελληνική ιστορία του 20ου αιώνα. Αξιοπρόσεκτη φυσικά η συλλογική έκδοση σε επιμέλεια του Χρήστου Χατζηιωσήφ, Ιστορία της Ελλάδας του 20ου αιώνα, Βιβλιόραμα, Αθήνα 2003 – 2009, καθώς και η συλλογική έκδοση σε επιμέλεια Βασίλη Παναγιωτόπουλου, Ιστορία του Νέου Ελληνισμού 1770-2000, Ελληνικά Γράμματα – Τα Νέα, Αθήνα 2004.
Άλλα προτεινόμενα βιβλία:
Θάνος Βερέμης – Γιάννης Κολιόπουλος, Ελλάς. Η σύγχρονη συνέχεια, από το 1821 μέχρι σήμερα, Καστανιώτης, Αθήνα 2006
Κώστας Κωστής, Τα κακομαθημένα παιδιά της ιστορίας. Η διαμόρφωση του νεοελληνικού κράτους, 18ος – 21ος αι., Πόλις, Αθήνα 2013.
Μαρκ Μαζάουερ, Σκοτεινή ήπειρος. Ο ευρωπαϊκός εικοστός αιώνας, Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2001
Μονογραφίες και ειδικότερες μελέτες:
Ρένα Σταυρίδη – Πατρικίου, Οι φόβοι ενός αιώνα, Μεταίχμιο, Αθήνα 2008
