Bodossaki Lectures on Demand
ΙΔΡΥΜΑ ΜΠΟΔΟΣΑΚΗ

Η Κοινωνία προ των ευθυνών της: Προβλήματα – Κίνδυνοι – Ελπίδες

Κωστής Κώστας, Παγουλάτος Γιώργος, Ράμφος Στέλιος, Τσούκαλης Λουκάς, Ζέπος Ιωάννης - Αλέξιος

12 Ιανουαρίου 2017

ΟΜΙΛΙΕΣ
EXIT FULL SCREEN VIDEO & SLIDES
ΔΙΑΡΚΕΙΑ 82:06 ΠΡΟΒΟΛΕΣ 1430
ΔΙΑΦΑΝΕΙΕΣ /

Η «Κίνηση Πολιτών για μια Ανοικτή Κοινωνία» (Κ.Π.) πραγματοποίησε στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων της με τίτλο: «Η αυριανή Ελλάδα», την Πέμπτη 12 Ιανουαρίου 2017, στον Πολυχώρο Οι Φίλοι της Μουσικής, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, εκδήλωση με θέμα: H Κοινωνία προ των ευθυνών της: Προβλήματα – Κίνδυνοι – Ελπίδες
 

Ομιλητές ήσαν (αλφαβητικά) οι κύριοι: Κώστας Κωστής,Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών, Γιώργος Παγουλάτος, Καθηγητής Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, Στέλιος Ράμφος, Φιλόσοφος και Λουκάς Τσούκαλης, Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών, Πρόεδρος ΕΛΙΑΜΕΠ. Συντονιστής ήταν ο κ. Ιωάννης-Αλέξιος Ζέπος, Πρέσβης ε.τ., Πρόεδρος Κίνησης Πολιτών

Ειδικότερα οι ομιλητές αναφέρθηκαν στα εξής:
 

Κώστας Κωστής
 

Η έννοια της κοινωνίας είναι πνευματικό δημιούργημα του Διαφωτισμού. Στην Ελλάδα η έννοια της συλλογικής ευθύνης και της αντίληψης που υπάρχει για αυτήν, εκφράστηκε από τη γνωστή φράση του Θ. Πάγκαλου, «Μαζί τα φάγαμε», που παραβλέπει την ευθύνη του ατόμου.

Η λέξη «κοινωνία» όπως και η λέξη «λαός» είναι εννοιολογικής φύσης πολιτικά εργαλεία , χωρίς αυτό βέβαια να σημαίνει ότι υπάρχουν μόνο άτομα. Η κοινωνία υπάρχει σαν ομάδες, σύνολα ομάδων και ατόμα. Η επικληση ευθυνών της «κοινωνίας» ή ευαισθησιών της «κοινωνίας» αποκρύπτει την ευθύνη ομάδων και ατόμων.  Όταν διάφορες κοινωνικές ομάδες επικαλούνται το κοινωνικό συμφέρον ενώ επιδιώκουν τη νομιμοποίηση των δικών τους συμφερόντων, αποκρύπτουν την ατομική ευθύνη εκάστου μέλους.
 

 Ένα μισθολογικό αίτημα μιας ομάδας μπορεί να κρύβεται πίσω από την επικληση παροχής βελτιωμένων δημοσίων παροχών.  Έτσι  ομάδες και άτομα κρύβονται πίσω από την κοινωνία. Αυτό είναι υποκρισία. 
 

Και όταν υπάρχουν αθώες προθέσεις δεν είναι απλά τα πράγματα. Ακόμη και πρίν τη κρίση υπήρχε ανεργία και φτώχια αλλά δεν υπήρχε διάθεση λήψης μέτρων από μεγάλες ομάδες ακόμη και αν υπήρχαν πλεονάσματα. Το στενο συμφέρον κάποιων ομάδων , εμφανίστηκε σαν συνολική κοινωνική αντίδραση, και το συμφέρον των ομάδων υπό το πρόσχημα του συμφέροντος της κοινωνίας, υπερκέρασε το συμφέρον της κοινωνίας και το υπονόμευσε.   
 

Έτσι έγινε με την απόπειρα αναμόρφωσης του Συστήματος Κοινωνικής Ασφάλισης επί υπουργείας Γιαννίτση. Τώρα, υπό συνθήκες οικονομικής στενότητας δεν υπάρχει περιθώριο συγκάλυψης.  
 

Η αδυναμία συγκάλυψης φαίνεται και από την πολιτική της κυβέρνησης. Οι δυνατές ομάδες , οι ισχυροί οικονομικοί παράγοντες συνεχίζουν και αμοίβονται ενώ η κυβέρνηση έδειξε ότι για μιαν ακόμη φορά κάμπτεται υπέρ των συμφρόντων μιας ομάδας όταν μοίρασε πρόσφατα 600 εκατ.,στους συνταξιούχους ενώ προφανώς υπήρχαν πιο χρήσιμες για την κοινωνία χρήσεις όπως, η ενίσχυση της απασχόλησης των νέων. Ένας άλλος τομέας όπου τα συμφέροντα ομάδων εμποδίζουν την πρόοδο του συνόλου είναι η Ενέργεια. 
 

Πλησιάζουμε στο πολιτικό showdown. Η αποτυχία του πολιτικού συστήματος φαίνεται από την αναμόρφωση του συστήματος Κοινωνικής Ασφάλισης που έχει ελλείματα και αδικίες, είναι και αυτό μηχανισμός στήριξης συγκεκριμένων ομάδων με πολιτικές σκοπιμότητες. 
 

Ευθύνες για την κακή κατάληξη έχουν πολλές ομάδες και το πολιτικό σύστημα. Ειδική αναφορά ευθύνης των elite (δικαστικοί, πανεπιστημιακοί επιχειρηματίες) που αποδείχτηκαν «λίγες». Φυσικά όμως πρέπει να αναγνωριστούν εκείνοι που αγωνίστηκαν εναντίον αυτής της κατάστασης. 

Γιώργος Παγουλάτος
 

Η κοινωνία αναδεικνύει τις ηγεσίες.  Ευθύνη «κοινωνίας» είναι μια ταυτολογία, εκτός αν επιμερίσουμε την «κοινωνία» σε τμήματα ανάλογα με το βαθμό επηρεασμού της πορείας του συνόλου. Διαπιστώνεται έλλειψη κοινωνικής αυτογνωσίας για τους λόγους που φτάσαμε εδώ και δεν μπορούμε να ξεφύγουμε από την κρίση. Η ευθύνη βαρύνει όλους όσους αρθρώνουν δημόσιο λόγο. Ο επιμερισμός της ευθύνης βάσει της ισχύος και της διατηρήσεως των κεκτημένων κάθε ομάδας συμφερόντων δεν έχει αποδοθεί.
 

Διαπιστώνεται αδυναμία δημιουργίας συλλογικού αφηγήματος εξόδου από την κρίση, πράγμα που είναι αποτυχία κυρίως του πολιτικού συστήματος και των ηγεσιών. Γιαυτό όμως δεν ευθύνονται τα άτομα, οι πολίτες που κάνουν τη δουλειά τους, πληρώνουν τους φόρους τους. Ευθύνεται το ότι τα άτομα φαίνεται να μη μετράνε  καθώς η πολιτική δεν παίρνει υπόψη της τα άτομα, τα ατομικά δικαιώματα αλλά αντίθετα υπερισχύουν μόνο τα ισχυρά κεκτημένα κοινωνικά δικαιώματα. 
 

Πλησιάζουμε σημείο εξάντλησης του ευρωπαϊκού συνταγματικού τόξου με πλήρη φθορά των ευρωπαικών πολιτικών. Η Βουλή είναι Potemkin Village δηλαδή η εμφάνιση της ωραιοποιεί τη πραγματική κατάσταση της δημοκρατίας μας. Χρειάζεται εν πρώτοις σύνδεση αναγκών και πράξεων. Η αντιπροσωπευτική κοινοβουλευτική δημοκρατία χρειάζεται υποστήριξη. Δεν πρέπει να παραγνωρίζουμε ότι με το σύστημα αυτό έγιναν μεγάλες και ορθές επιλογές όπως, η ένταξη στη τότε ΕΟΚ και η ένταξη στη ΟΝΕ. Αλλά αυτά κινδυνεύουν τώρα να χαθούν. Το κεκτημένο ΕΕ/ΟΝΕ είναι το μεγάλο διακύβευμα.
 

Ο λαϊκισμός δυναμώνει και δυστυχώς ενώ εμείς το ξεκινήσαμε με το δημοψήφισμα του καλοκαιριού 2015, μπορεί να μας κυνηγήσει πιο έντονα με χρονική καθυστέρηση. Το θυμικό οδηγεί σε αποτυχία. Το θυμικό, που παρουσιάζεται νομιμοποιούμενο ως voxpopuli, οδήγησε στο Brexit  και στον Trump.  Αν ακολουθήσουμε το ακατέργαστο θυμικό  και όχι τον ορθολογισμό, τα αποτελέσματα θα είναι απρόβλεπτα. Σε αντίθεση με το λαϊκισμό πρέπει να υπερασπιζόμαστε τους αντιπροσωπευτικούς κοινοβουλευτικούς θεσμούς. Η κατεδάφιση των elite είναι επικίνδυνη ιδίως σε εμάς που είναι και δυσεύρετες. 
 

Παρόλα ταύτα υπάρχει ελπίδα. Και αυτή υπάρχει στην αντίσταση των συλλογικοτήτων, των ατόμων, της οικογένειας, με εκφράσεις κοινωνικής αλληλεγγύης σε ανθρώπους που έχουν ανάγκη και το κράτος αδυνατεί να τους υποστηρίξει, όπως τους μακροχρόνια άνεργους.

Το κράτος δεν μπορεί να υποστηρίξει την ενδογενή ανάπτυξη.

Η κοινωνία πολιτών εμφορούμενη από αίσθηση κοινωνικής και ατομικής, δημόσιας ευθύνης, δημιουργεί δίκτυα, όπως με την ενίσχυση της νεοφυούς επιχειρηματικότητας.
 

Χρειάζεται να ενισχυθούν οι πολιτικές που δεν θα καταπνίγουν τις πρωτοβουλίες, θα επιβραβεύουν την αριστεία, την επιχειρηματικότητα, την καινοτομία και θα υποστηρίζουν όσους δεν στηρίζονται από το κοινωνικό κράτος και είναι ανάγκη να υποστηριχθούν γιατί έχουν μείνει έξω από την οικονομική δραστηριότητα.

Στέλιος Ράμφος
 

Όταν ζητάμε να τεθεί η κοινωνία μπροστά στις ευθύνες της συνήθως μιλάμε για την πολιτική. Αλλά η πολιτική είναιτα καθημερινά συναισθήματα των ανθρώπων, οι αξίες πνευματικού περιεχομένου (που πηγάζουν από τη θρησκεία και την ιδεολογία), έστω και αν δεν αντιλαμβανόμαστε ότι έχουν άμεσες πρακτικές συνέπειες/αποτελέσματα. 
 

Οφείλουμε να σκεφτόμαστε την πολιτική με σύμβολα, με εικόνες που περιλαμβάνουν συναισθήματα φόβου και οργής.
 

Το κοινοβούλιο, οι θεσμοί, είναι «εικόνες» στο συμβολικό επίπεδο.
 

Η κρίση δημιουργεί απογοήτευση. Η απογοήτευση διαβρώνει και αποδυναμώνει τα σύμβολα και την κοινωνική ενότητα. Έτσι οι ψυχές έχουν διαβρωθεί μέχρις εσχάτων.
 

Χρειαζόμαστε την οικοδόμηση της εμπιστοσύνης ως ενωτικού παράγοντα για να αποφύγουμε την υπονόμευση του θεσμικού οικοδομήματος.

Ο πολιτικός κατακερματισμός δημιούργησε πολιτική απαξία. Όταν υπάρχει κενό, στην απόπειρα να αρνηθούμε το κενό, στην έλλειψη θετικής πρότασης  απαντούμε με διαμόρφωση θετικής/ ικανοποιητικής ερμηνείας της πραγματικότητας που μας ικανοποιεί υποκειμενικά. Αυτό είναι παραλλήρημα καθώς υποκαθιστά το αντικειμενικό με την υποκειμενική φαντασίωση. Είναι ψευδαίσθηση.
 

Φθάσαμε στο 2009 γιατί είχαμε υποκαταστήσει το αντικειμενικό με το υποκειμενικό. Δεν ηταν συγκυριακό αλλά ιστορική συνθήκη που υπάρχει από τα βυζαντινά χρόνια ,από την «αποκαλυπτική» θέωρηση, που μας κληροδοτήθηκε. Χαρακτηριστική έκφραση αυτής της θεώρησης είναι το φαινόμενο Σώρας,  που προσφέρει λύση σε ατομικά και δημόσια χρέη , πράγμα εκκωφαντικά παράλογο αλλά αποδεκτό από το κοινό.  Ο λόγος είναι ότι, μετά από καιρό, δίνει την εντύπωση στον λαό ότι κάποιος νοιάζεται γι’ αυτόν. Του δίνει ελπίδα.  Είναι μια κατάσταση τρέλας. Η εμπιστοσύνη στη «λύση» Σώρα συνδέεται με παραλήρημα. Συγκρούεται η επιθυμία με τη πραγματικότητα , σύγκρουση που επιλύεται με κατάργηση των ορίων αντικειμενικού και υποκειμενικής επιθυμίας, δηλαδή με παραλλήρημα.Επιβάλει την φαντασίωση «την πραγματικότητα του ψέματος». Το παραλλήρημα έχει ανάγκη το ψέμα διότι δεν αντέχει την πραγματικότητα.  Η ψυχικό θεμέλιο της αντίδρασης αυτής έιναι ότι αισθανόμαστε εγκαταλειμένοι, δεν είχαμε στοργή. Διψάμε γιαυτή και αισθανόμαστε «ένοχοι» για το ότι δεν είχαμε αυτή τη στοργή, ότι εμείς φταίμε για την έλλειψή της. Είναι ψυχαναλυτική κατάσταση που χρειάζεται θεραπεία. Καλύπτονται «ενοχές», ατομικές και συλλογικές. Η παράνοια δεν θέλει πραγματικότητα αλλά «τύπο» μέσα από το παραμορφωτικό φακό του οποίου ερμηνεύει την πραγματικότητα. 
 

Είναι δύσκολο να τεθεί η κοινωνία / ο «τρελός» προ των ευθυνών της. Οι πολιτικοί είναι άσκπο να προσπαθούν να καταστρέψουν τα συναισθήματα, πρέπει μόνο να τα χρησιμοποιήσουν προς όφελος της πολιτικής. Οι ψυχές είναι κρίσιμο πολιτικό μέγεθος. Η πολιτική δεν πρέπει να είναι συγκρουσιακή αλλά θεραπευτική, να συνθέτει τα προβλήματα στην προοπτική του συλλογικού δημόσιου καλού.

Λουκάς Τσούκαλης
 

Πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι μετά τη μεταπολίτευση υπήρξε ελληνικό success story  με εγκαθίδρυση δημοκρατίας και μετατροπή της Ελλάδος από αντικείμενο της ευρωπαίκής ιστορίας σε ενεργό υποκείμενο. Η εκ των έξωθεν προερχόμενη οικονομική κρίση φώτισε τις αδυναμίες μας. Το βιοτικό επίπεδό μας ήταν σε αναντιστοιχία προς τις δομές της οικονομίας και κοινωνίας. Μετην κρίση ήρθε η ανάγκη προσαρμογής. Στην πράξη ήταν πολύ αργή και επώδυνη. Η αργή προσαρμογή δημιούργησε κενό που καλύφτηκε από δημαγωγούς.Η χώρα τελεί υπό διεθνή επιτροπεία, υφίστανται όροι αποικίας.
 

Η χώρα όμως αρνείται να αλλάξει, να συμφωνήσει στο ουσιώδες κόστος της προσαρμογής.
 

Ο δογματισμός των ξένων, ίσως και θρησκευτικού τύπου , δημιούργησε αντίδραση που τροφοδότησε έναν φαύλο κύκλο αναξιοπιστίας. Αυτός πρέπει να σπάσει.
 

Πως σπάει αυτός ο φαύλος κύκλος αναξιοπιστίας; Έχουμε να κάνουμε με μιαν κατακερματισμένη κοινωνία, που τα διάφορα μέρη της δεν επικοινωνούν μεταξύ τους και δεν εμπιστεύονται το ένα το άλλο. Αυτός είναι ένανς άλλος εσωτερικός κύκλος αναξιοπιστίας. Άλλος ένας φαύλος κύκλος. 
 

Για να σπάσοει ο φαύλος κύκλος:

I. όποιος εκφράζει δημόσιο λόγο πρέπει να αναγνωρίζει λάθη παρελθόντος

II. σε κατακερματισμένη κοινωνία χρειάζεται λόγος που ενώνει και δεν χωρίζει. Όχι ανατροπή αλλά συναίνεση.

III. απαιτείται ριζοσπαστικός λόγος.
 

Οι δανειστές υποστηρίζουν ότι μία οικονομική ολιγαρχία που εμπλέκεται με το κράτος, ένα νομικό πλαίσιο καρκινικής προελεύσεως, οδηγούν σε αδράνεια.
 

Ποιός θα αναλάβει την ευθύνη να ηγηθεί ;
 

Δεν έχουμε πολύ χρόνο. Εάν η αντι-ευρωπαϊκή μειοψηφία μεγαλώσει και γίνει πλειοψηφία, η χώρα θα αυτοκτονήσει.

Αισιοδοξία ;
 

Κ.Κωστης: όχι δεν είμαι. Δεν υπάρχουν οι ελληνικές δυνάμεις . Δεν βλέπω τη δυνατότητα

Γ.Παγουλάτος: πιέζομαι να είμαι αισιόδοξος. Έχει γίνει τεράστια προσαρμογή και σαν Χώρα έχουμε δει χειρότερα

Στ.Ράμφος: σε καταστάσεις τρέλλας δεν χωρεί αισιοδοξία. Μόνο, να κάνουμε τη δουλειά μας με το καλύτερο δυνατό τρόπο. Σημασία έχει τι κάνουμε.

Λ.Τσούκαλης: είμαστε το ευάλωτο προκεχωρημένο φυλάκιο της Ευρώπης. Αν πέσουν αυτοί πέφτουμε και εμείς. Εμείς είμαστε ευάλωτοι. Οι θεσμοί είναι αδύνατοι, οπότε χρειάζεται ισχυρή προσωπικότητα. Σε συνθήκες τέτοιες, τα πρόσωπα παίζουν ρόλο.

Κοινή διαπίστωση είναι ότι η μοναδική διέξοδος από την κρίση είναι η συνέπεια, ο ορθολογισμός, η σωστή και μεθοδευμένη δουλειά από όλους. Λύσεις υπάρχουν. Το ζήτημα είναι η εφαρμογή τους. 

Κωστής Κώστας Καθηγητής, Τμήμα Οικονομικών Επιστημών, ΕΚΠΑ

Ο Κώστας Κωστής σπούδασε στο τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αθηνών και οικονομική ιστορία στην École des Hautes Études en Sciences Socials στο Παρίσι, όπου το 1985 υποστήριξε τη διδακτορική διατριβή του. Το 1990 του απονεμήθηκε το βραβείο Νίκου Σβορώνου για νέους ιστορικούς από το Ινστιτούτο Τεχνολογίας και Έρευνας του Πανεπιστημίου Κρήτης. Από το 2004 είναι καθηγητής οικονομικής και κοινωνικής ιστορίας στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αθηνών, ενώ από το 1999 εργάζεται ως Σύμβουλος Διοίκησης της Alpha Bank. Είναι Διευθυντής του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τράπεζας. Από το 2006 έως το 2009 κατείχε την Έδρα Σπουδών Νεώτερης και Σύχγρονης Ελλάδας στην École des Hautes Études en Sciences Socials. Στα δημοσιεύματά του περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, O Πλούτος της Ελλάδας. Η ελληνική οικονομία κατά τον 20 και 21ο αιώνα, Αθήνα 2019, Κράτος και επιχειρήσεις στην Ελλάδα. Η ιστορία του Αλουμινίου της Ελλάδος, Αθήνα 2013, Τα κακομαθημένα παιδιά της ιστορίας. Η διαμόρφωση του ελληνικού κράτους, 18ος -21ος αιώνας, Αθήνα 2013 (αγγλική έκδοση του βιβλίου Λονδίνο - Νέα Υόρκη 2018), Η ιστορία της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος (1914-1940), Αθήνα 2003, Στον καιρό της πανώλης. Εικόνες από τις κοινωνίες της ελληνικής χερσονήσου, 14ος – 19ος αιώνας, Ηράκλειο 1995.

Παγουλάτος Γιώργος Καθηγητής Ευρωπαϊκής Πολιτικής και Οικονομίας, Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών Σπουδών, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών - Γενικός Διευθυντής, ΕΛΙΑΜΕΠ

Καθηγητής Ευρωπαϊκής Πολιτικής και Οικονομίας στο Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών Σπουδών του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Επισκέπτης Καθηγητής στο Κολέγιο της Ευρώπης, Bruges, Βέλγιο. Είναι Γενικός Διευθυντής του Ελληνικού Ιδρύματος Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ), μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του European Policy Centre (EPC) στις Βρυξέλλες, και μέλος του Advisory Board του περιοδικού Social Europe. Έχει διατελέσει Μέλος του Ανώτατου Συμβουλίου του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου της Φλωρεντίας (2010-13), Πρόεδρος της Ελληνικής Πανεπιστημιακής Ένωσης Ευρωπαϊκών Σπουδών (ΕΠΕΕΣ), και μέλος διοικητικών συμβουλίων επιστημονικών ενώσεων και οργανώσεων της κοινωνίας πολιτών.

Έχει εκτενή συμβουλευτική εμπειρία στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, στην Ελλάδα και διεθνώς. Συμμετέχει τακτικά ως προσκεκλημένος ομιλητής (keynote speaker) σε διεθνή συνέδρια και εταιρικές εκδηλώσεις. Διετέλεσε διευθυντής Στρατηγικού Σχεδιασμού και Σύμβουλος των Πρωθυπουργών Λ. Παπαδήμου και Π. Πικραμμένου (2011-2012).

Αρθρογραφεί τακτικά από το 2007 στην κυριακάτικη έκδοση της εφημερίδας Καθημερινή. Δηλώσεις και συνεντεύξεις του φιλοξενούνται συχνά στα διεθνή ΜΜΕ.

Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα αφορούν: Πολιτική Οικονομία και Διακυβέρνηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την ΟΝΕ, την Ελλάδα και τη Νότια Ευρώπη. Κρίση της Ευρωζώνης. Οικονομική και Χρηματοπιστωτική Πολιτική. Πολιτική Οικονομία των Μεταρρυθμίσεων.

Έχει δημοσιεύσει πλήθος άρθρων σε κορυφαία επιστημονικά περιοδικά (West European Politics, Journal of Common Market Studies, Journal of Public Policy, Public Administration, European Journal of Political Research, Government and Opposition, κ.ά.). Έχει συγγράψει, μόνος ή από κοινού, έξι βιβλία. Η μονογραφία του Greece’s New Political Economy: State, Finance and Growth from Postwar to EMU (Oxford St. Antony’s Series, Palgrave Macmillan, 2003) βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών.

Έχει συμμετάσχει σε ανταγωνιστικά ερευνητικά προγράμματα και δίκτυα αριστείας χρηματοδοτούμενα από την ΕΕ. Συμμετείχε στην επιστημονική ομάδα του ερευνητικού Προγράμματος DOSEI (Domestic Structures and European Integration), του μόνου προγράμματος κοινωνικής έρευνας που προτάθηκε για το βραβείο επιστημονικής αριστείας Descartes 2006 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Είναι πτυχιούχος της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Μάστερ και Διδακτορικό Δίπλωμα Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης (1997), όπου σπούδασε με υποτροφία Rhodes. Διετέλεσε μεταδιδακτορικός υπότροφος στο Πανεπιστήμιο Princeton των ΗΠΑ με αντικείμενο τη Συγκριτική Οικονομική Πολιτική.

Ιστότοπος του Γιώργου Παγουλάτου

Ράμφος Στέλιος Φιλόσοφος, Συγγραφέας

Ο Στέλιος Ράμφος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1939. Σπούδασε στη Νομική Αθηνών ενώ συνέχισε στο Παρίσι σπουδάζοντας Φιλοσοφία και κατόπιν δίδαξε στο Πανεπιστήμιο του Βενσάν.

Η πλούσια βιβλιογραφία του αντικατοπτρίζει τις πνευματικές αναζητήσεις του, τις θέσεις και τις προτάσεις του αναφορικά με τον μαρξισμό, την οικουμενικότητα του ελληνικού πολιτισμού, τους συσχετισμούς της σύγχρονης πνευματικής δημιουργίας με την ελληνορθόδοξη παράδοση.

Στην εργοβιογραφία του περιλαμβάνεται πλούσια αρθρογραφία με αναφορές σ' αυτά τα γνωστικά πεδία, δημοσιευμένα σε περιοδικά όπως "Ευθύνη", "Ερουρέμ", "Ινδικτος". Έχει εκδώσει πολλά βιβλία, εκ των οποίων τα τελευταία είναι "Το αδιανόητο τίποτα", "Η Λογική της παράνοιας" και το "Υπάρχεις σαν Μοίρα".

Προσωπική ιστοσελίδα του Στέλιου Ράμφου

Τσούκαλης Λουκάς Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Sciences Po (Παρίσι) - Πρόεδρος Δ.Σ. ΕΛΙΑΜΕΠ - Ομότιμος Καθηγητής ΕΚΠΑ

Ο Λουκάς Τσούκαλης γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε οικονομικά και διεθνείς σχέσεις στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ, το Κολλέγιο της Ευρώπης στην Μπρυζ και το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης όπου πήρε το διδακτορικό του και δίδαξε πολλά χρόνια. Εξελέγη Καθηγητής Ευρωπαϊκής Οργάνωσης στο Πανεπιστήμιο Αθηνών το 1990. Αργότερα έγινε Καθηγητής στο European Institute του London School of Economics ως πρώτος κάτοχος της έδρας Ελευθέριος Βενιζέλος. Το 2016 ήταν επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ (Kennedy School). Ήταν επίσης Επισκέπτης Καθηγητής στο Κολέγιο της Ευρώπης για πολλά χρόνια.

Υπήρξε σύμβουλος του πρώην Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του πρώην Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.

Ομότιμος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών και Καθηγητής στη Σχολή Διεθνών Υποθέσεων του Παρισιού (Sciences Po). Είναι επίσης Πρόεδρος του Ελληνικού Ιδρύματος Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ).

Συγγραφέας πολλών βιβλίων, στα οποία περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων τα The New European Economy, What Kind of Europe? και In Defence of Europe: Can the European Project Be Saved? που εκδόθηκαν από τις εκδόσεις του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης και μεταφράστηκαν σε πολλές γλώσσες. Η ελληνική έκδοση Υπεράσπιση της Ευρώπης: Μπορεί να σωθεί το ευρωπαϊκό εγχείρημα και με ποια μορφή; κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Παπαδόπουλος.

Έχει τιμηθεί με το παράσημο του Ταξιάρχη του Τάγματος του Φοίνικος από τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας και τη Λεγεώνα της Τιμής από τον Πρόεδρο της Γαλλικής Δημοκρατίας για την προσφορά του στην ευρωπαϊκή ενοποίηση, καθώς επίσης και με πολλές επιστημονικές διακρίσεις.

Ιστότοπος του Λουκά Τσούκαλη

Ζέπος Ιωάννης - Αλέξιος Πρέσβης ε.τ. - Μέλος, Συμβουλευτική Επιτροπή, ΕΛΙΑΜΕΠ - Πρόεδρος της Κίνησης Πολιτών για μία Ανοικτή Κοινωνία - πρώην Γ.Γ. υπουργείου Εξωτερικών

Ο Ιωάννης-Αλέξιος Ζέπος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1946. Είναι απόφοιτος του Τμήματος Νομικής της Σχολής Νομικών και Οικονομικών Επιστημών του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Το Νοέμβριο 1974 εισήχθη στη Διπλωματική Υπηρεσία και υπηρέτησε αρχικά ως Ακόλουθος Πρεσβείας στη Διεύθυνση Πολιτικών Υποθέσεων Δυτικής Ευρώπης και το 1975 στο Διπλωματικό Γραφείο του Προέδρου της Δημοκρατίας. Κατά τη διάρκεια της σταδιοδρομίας του έχει υπηρετήσει στην Κεντρική Υπηρεσία στη Διεύθυνση Βαλκανικών Υποθέσεων, στη Διεύθυνση Πολιτικών Υποθέσεων Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης και στη Διεύθυνση Πολιτικών Υποθέσεων ΕΣΣΔ, ενώ έχει διατελέσει Διευθυντής του Διπλωματικού Γραφείου του Υπουργού Εξωτερικών (2002-2004). Στην Εξωτερική Υπηρεσία έχει τοποθετηθεί σε σειρά Αρχών: στη Λισσαβώνα ως Γραμματέας Πρεσβείας (1976-1980), στο Κάιρο ως Γενικός Πρόξενος της Ελλάδας (1982-1987), στη Μαδρίτη ως Σύμβουλος Πρεσβείας (1987-1990), στο Σικάγο ως Γενικός Πρόξενος (1992-1995), στις Βρυξέλλες ως Αναπληρωτής Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ (1995-1997), στο Νέο Δελχί ως Πρέσβης της Ελλάδας στην Ινδία -με παράλληλη διαπίστευση στο Νεπάλ, στο Μπαγκλαντές, στη Σρι Λάνκα και στις Μαλδίβες (1997-2002), στις Βρυξέλλες ως Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ (2004-2007), στο Κάιρο ως Πρέσβης της Ελλάδας στην Αίγυπτο (2007-2009). Επίσης, το 2009 κατέστη μέλος της «Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων» για τη σύνταξη του νέου Αμυντικού Δόγματος της Βόρειο-Ατλαντικής Συμμαχίας (ΝΑΤΟ). Διετέλεσε Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Εξωτερικών το διάστημα 2009-2012. Έχει τιμηθεί με το Μεγαλόσταυρο του Τάγματος του Φοίνικα κι έχει λάβει ανάλογες τιμητικές διακρίσεις από την Κυπριακή Δημοκρατία, την Πορτογαλία, την Ιταλία, την Αίγυπτο, την Ισπανία, τη Γαλλία, την Ολλανδία και το Πατριαρχείο Αλεξάνδρειας και πάσης Αφρικής. Έχει διατελέσει μέλος του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών από το 1968 έως το 1974. Μιλά αγγλικά, γαλλικά, πορτογαλικά και ισπανικά.

Είναι Πρόεδρος της Κίνησης Πολιτών για μία Ανοικτή Κοινωνία.

Σχετικές ομιλίες

Κύκλος 2: Οι αντοχές των δημοκρατικών θεσμών, της κοινωνίας, και του πολιτικού συστήματος 110:59

Ιουν 11, 2018

Κύκλος 2: Οι αντοχές των δημοκρατικών θεσμών, της κοινωνίας, και του πολιτικού συστήματος

Αλιβιζάτος Νίκος Βούλγαρης Γιάννης Κονιδάρης Ιωάννης Μαρκής Βασίλης Μποτόπουλος Κώστας Παπασαραντόπουλος Πέτρος Γιαταγάνας Ξενοφών Καψής Παντελής

Γλώσσα: Ελληνική

Επιδημίες και κοινωνίες του παρελθόντος (Ιστορική θεματική ενότητα) 03:12:39

Ιαν 27, 2021

Επιδημίες και κοινωνίες του παρελθόντος (Ιστορική θεματική ενότητα)

Μάνος Ιωάννης McNeill John R. Χατζηιωάννου Μαρία - Χριστίνα Γαρδίκα Κατερίνα Barona Vilar Josep Lluis Μπαρλαγιάννης Θανάσης Στογιαννίδης Γιάννης Τσιάμης Κωνσταντίνος Μάνδυλα-Κουσουνή Μαρία Πουλάκου - Ρεμπελάκου Έφη

Γλώσσα: Ελληνική, Ελληνική με ταυτόχρονη διερμηνεία

Πανδημία, θεμελιώδη δικαιώματα και δημοκρατία - Η πρόκληση του εμβολιασμού (Νομική θεματική ενότητα) 02:15:46

Ιαν 28, 2021

Πανδημία, θεμελιώδη δικαιώματα και δημοκρατία - Η πρόκληση του εμβολιασμού (Νομική θεματική ενότητα)

Βενιζέλος Ευάγγελος Γεραπετρίτης Γιώργος Σισιλιάνος Λίνος-Αλέξανδρος Πικραμένος Μιχάλης Μήτρου Λίλιαν Ακριβοπούλου Χριστίνα

Γλώσσα: Ελληνική, Ελληνική με ταυτόχρονη διερμηνεία

COVID-19 στην Ελλάδα: εξέλιξη της πανδημίας και απόκριση, διδάγματα για την επόμενη φάση (Ιατρική θεματική ενότητα) 02:07:37

Ιαν 29, 2021

COVID-19 στην Ελλάδα: εξέλιξη της πανδημίας και απόκριση, διδάγματα για την επόμενη φάση (Ιατρική θεματική ενότητα)

Παναγιωτόπουλος Τάκης Τσιόδρας Σωτήρης Γώγος Χαράλαμπος Πεφάνης Άγγελος Μεντής Ανδρέας Λύτρας Θεόδωρος Ακινόσογλου Καρολίνα

Γλώσσα: Ελληνική, Ελληνική με ταυτόχρονη διερμηνεία