Ανατολικά της Δύσης, Νότια του Βορρά. Ιερές εκστατικές μουσικές και τελετουργίες (Δεύτερη και τελευταία ομιλία)

Με την τρισυπόστατη μορφή της, Μέλος-Λόγος-Χορός, η μουσική, ήταν πάντα θεμελιακό στοιχείο κάθε ιεροτελεστίας, ιδίως εκείνων που χαρακτηρίζονται ως μυστικιστικές, οργιαστικές, που απαιτούν πέρα από την ψυχοπνευματική και μια ειδική σωματική μέθεξη των τελεστών. Μέθεξη που η μουσική πυροδοτεί κι απελευθερώνει και που μπορεί να εξωτερικευθεί ως ταραχή και κλάμα, να εκφραστεί με τον ενθουσιαστικό χορό, να οδηγήσει στην καταληψία, στην υπέρβαση των φυσικών ορίων αντοχής. Από τον πόνο και βάσανο της ψυχής, στο βασανισμό και τον πόνο του σώματος – και ίσως εντέλει στη θεραπεία των πάντων.

Η μουσική οργανώνει και δομεί το κάθε τελετουργικό δρώμενο, κανονίζει την πορεία και την εξέλιξή του, υπαγορεύει τις κινήσεις, τις συγκινήσεις, τις εντάσεις και τις εκτονώσεις. Οι πρωταγωνιστές καθοδηγούμενοι απ’ τη μουσική την οποία είτε ακούουν είτε και παράγουν οι ίδιοι παίζοντας ή τραγουδώντας, ταυτίζονται, υποδύονται, επικοινωνούν με το μετα-φυσικό ή το υπερ-φυσικό, το θείο ή το θάνατο. Οι ιεροτελεστικοί ρόλοι είναι κατεξοχήν μουσικοί, δεν θα μπορούσαν να υπάρξουν αν δεν υπήρχε η μουσική, ως οικείο ακουστικό ερέθισμα, ως τραγουδισμένος λόγος, ως σωματικός ρυθμός. Τα άτομα μεταμορφώνονται σε κάτι άλλο από ό,τι είναι στην καθημερινότητα και μέσα από αυτήν την «αταξία» υπερβαίνουν προς στιγμή και τις σκληρές συνθήκες της κανονικής τους ζωής –που κατά κανόνα είναι, μόνιμα ή περιστασιακά, μειονεκτική.