Bodossaki Lectures on Demand
ΙΔΡΥΜΑ ΜΠΟΔΟΣΑΚΗ

Βελτιστοποίηση του μηχανισμού RNAi για την καταπολέμηση επιβλαβών εντόμων

Swevers Luc

6 Ιουλίου 2016

ΟΜΙΛΙΕΣ
EXIT FULL SCREEN VIDEO & SLIDES
ΔΙΑΡΚΕΙΑ 33:20 ΠΡΟΒΟΛΕΣ 787
ΔΙΑΦΑΝΕΙΕΣ /

Το Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών “Δημόκριτος”, συνεχίζοντας μία μακρά παράδοση, διοργάνωσε από 4 έως 15 Ιουλίου 2016 Θερινό Σχολείο προσανατολισμού και ενημέρωσης, που απευθύνεται σε πτυχιούχους και τελειόφοιτους ΑΕΙ/ΤΕΙ.

Οι διαλέξεις του Θερινού Σχολείου καλύπτουν τις παρακάτω θεματικές περιοχές:

  • Περιβάλλον – Ενέργεια – Ασφάλεια
  • Προηγμένα Υλικά, Μικρο – Νανοτεχνολογία & Διατάξεις
  • Βασική Έρευνα στις Φυσικές Επιστήμες
  • Τεχνολογίες Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών
  • Επιστήμες Ζωής
  • Νέες Τεχνολογίες και Πολιτιστική Κληρονομιά.

Οι διαλέξεις του Θερινού Σχολείου πραγματοποιήθηκαν από διακεκριμένους επιστήμονες από Ερευνητικά Κέντρα και Πανεπιστήμια της Ελλάδας και του εξωτερικού  και του ΕΚΕΦΕ ''Δ''. Επίσης στο πλαίσιο του Θ.Σ. πραγματοποιήθηκαν επισκέψεις στις εργαστηριακές εγκαταστάσεις του κέντρου και πρακτική εξάσκηση σε επιλεγμένα εργαστήρια.

Περίληψη της ομιλίας:

Τα βιολογικά παρασιτοκτόνα είναι φυτοφάρμακα που προέρχονται από φυσικά υλικά οπως ζώα, φυτά, βακτήρια, ιούς και ορισμένα μέταλλα. Τα βιολογικά παρασιτοκτόνα έχουν πολλά πλεονεκτήματα σε σύγκριση με τα συμβατικά χημικά παρασιτοκτόνα, όπως είναι η χαμηλή τοξικότητα, η υψηλή ειδικότητα και η μειωμένη τάση ανάπτυξης ανθεκτικότητας. Τα βιολογικά παρασιτοκτόνα αποικοδομούνται ταχέως στο περιβάλλον και θεωρούνται πολύ ασφαλέστερα από τα συμβατικά φυτοφάρμακα. Με την αλλαγή της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, που προωθεί τη χρήση ουσιών χαμηλού κινδύνου για τον άνθρωπο και το περιβάλλον, υπάρχει η ευκαιρία για τα βιολογικά φυτοφάρμακα να αποκτήσουν μια ιδιαίτερη σημασία στη διαχείριση των επιβλαβών οργανισμών για την γεωργία.
 

Η τεχνολογία παρεμβολής RNA (RNA interference ή RNAi) είναι η πρόσφατη τάση στον τομέα των εντομοκτόνων. Βασίζεται στην εφαρμογή του δίκλωνου RNA (dsRNA) το οποίο προκαλεί την αποσιώπηση των βασικών γονιδίων στα επιβλαβή έντομα και καταλήγει σε τοξικές επιδράσεις. Ενώ το "γυμνό" dsRNA μπορεί να ελέγξει συγκεκριμένα επιβλαβή κολεόπτερα, όπως το σκαθάρι της πατάτας του Κολοράντο και το Δυτικό γεωσκώληκα του καλαμποκιού, πιο εξελιγμένες μέθοδοι απελευθέρωσης ("σκευάσματα") είναι απαραίτητες για την ανάπτυξη οικονομικά βιώσιμων προϊόντων RNAi για άλλες ομάδες εντόμων. Παρουσιάζεται μια επισκόπηση από θέματα που σχετίζονται με την ανάπτυξη των προϊόντων RNAi για την καταπολέμηση επιβλαβών εντόμων.

Swevers Luc Διευθυντής Ερευνών, Ινστιτούτο Βιοεπιστημών και Εφαρμογών, ΕΚΕΦΕ "Δημόκριτος"

Εκπαίδευση
1985: M.Sc., Τμήμα Ζωολογίας, Σχολή Επιστημών, Καθολικό Πανεπιστήμιο Leuven, Leuven, Βέλγιο.
1990: Ph.D., Τμήμα Ζωολογίας, Σχολή Επιστημών, Καθολικό Πανεπιστήμιο Leuven, Leuven, Βέλγιο.

Επαγγελματικές θέσεις
1990: Μεταδιδακτορικός Συνεργάτης, Τμήμα Ζωολογίας, Σχολή Επιστημών, Καθολικό Πανεπιστήμιο Leuven, Leuven, Βέλγιο.
1991-1994: Μεταδιδακτορικός Συνεργάτης, Τμήμα Βιοχημείας και Μοριακής Βιολογίας, Πανεπιστήμιο Calgary, Calgary, Alberta, Καναδάς.
1995-1999: Επιστημονικός Συνεργάτης, Τμήμα Βιοχημείας και Μοριακής Βιολογίας, Πανεπιστήμιο Calgary, Calgary, Alberta, Καναδάς.
2000-2001: Συνεργαζόμενος Ερευνητής με προσόντα Βαθμίδας Δ΄, Ινστιτούτο Βιολογίας, ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος», Αθήνα, Ελλάδα.
2002-2005: Ερευνητής Γ΄ Βαθμίδας, Ινστιτούτο Βιολογίας, ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος», Αθήνα, Ελλάδα.
2006-2011: Ερευνητής Β΄ Βαθμίδας, Ινστιτούτο Βιολογίας, ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος», Αθήνα, Ελλάδα.
2012-2015: Ερευνητής A΄ Βαθμίδας, Ινστιτούτο Βιοεπιστημών & Εφαρμογών, ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος», Αθήνα, Ελλάδα.

Ερευνητικά Ενδιαφέροντα
1. Ρυθμιστικοί μηχανισμοί για τον έλεγχο φυσιολογικών λειτουργιών των εντόμων.
(i) Η ωογένεση στα λεπιδόπτερα έντομα: ένα πρότυπο πρόγραμμα διαφοροποίησης που επάγεται από εκδυστεροειδείς ορμόνες.
(ii) Ανάλυση των μονοπατιών των μικρών μορίων RNA (miRNA, siRNA) σε λεπιδόπτερα έντομα.
(iii) Ανάλυση της αντι-ιικής ανοσολογικής απόκρισης έναντι μόλυνσης από RNA ιούς σε λεπιδόπτερα έντομα: μικρά μόρια RNA και «κυτοκίνες».
2. Μοριακή βιολογία και γενετική μηχανική εντομοπαθογόνων ιών.
(i) Ιοί που εκφράζουν πρωτεΐνες τοξικές για τα έντομα-ξενιστές.
(ii) Γενετικά τροποποιημένοι βακουλοϊοί ως φορείς για γενετικό μετασχηματισμό εντόμων.
(iii) Γενετικά τροποποιημένοι βακουλοϊοί ως φορείς για γονιδιακή θεραπεία και εφαρμογές κυτταρικής ανοσοποίησης.
(iv) Γενετικά τροποποιημένοι RNA ιοί με στόχο την επιτυχή μεταφορά μορίων ενεργοποίησης του RNAi μηχανισμού.
3. Λειτουργική γονιδιωματική.
(i) Συστήματα για την παραγωγή πρωτεϊνών οικονομικής σημασίας σε κυτταρικές σειρές λεπιδόπτερων εντόμων και θηλαστικών.
(ii) Συστήματα ταχείας σάρωσης για την ανίχνευση βιοδραστικών ουσιών (ενεργοποιητών και αναστολέων φαρμακολογικών στόχων) σε χημικές βιβλιοθήκες και συλλογές φυσικών προϊόντων (φυτά και μικροοργανισμοί).
4. Διαχείριση πληθυσμών επιβλαβών εντόμων.
(i) Δοκιμές που βασίζονται στη χρήση κυτταρικών σειρών εντόμων για την ανίχνευση ενώσεων που επιταχύνουν την έκδυση (αγωνιστών εκδυσόνης): ανάπτυξη, σάρωση ταχείας απόδοσης και επαλήθευση σε δοκιμές τοξικότητας σε προνύμφες.
(ii) Λειτουργική έκφραση και χαρακτηρισμός ενζύμων που παρουσιάζουν αποτοξινωτική δράση έναντι εντομοκτόνων.
(iii) Δοκιμές σάρωσης για την ταυτοποίηση ουσιών από φυσικά εκχυλίσματα φυτών που δρουν ως συνεργιστές/σταθεροποιητές των εντομοκτόνων.
(iv) Βιοτεχνολογικές μέθοδοι για την παραγωγή εντομοκτόνων που βασίζονται σε πρωτεΐνες: φορείς μεταφοράς τοξινών και dsRNA μορίων.
(v) Ανάπτυξη της μεθόδου RNAi ως εργαλείου για την αξιολόγηση του μηχανισμού ανθεκτικότητας έναντι εντομοκτόνων σε προνύμφες εντόμων.

Χρηματοδοτούμενα Προγράμματα
1) Ρυθμιστικοί μηχανισμοί που διέπουν την ωoγένεση στα Λεπιδόπτερα έντομα: χαρακτηρισμός και μελέτη μορίων με κομβικό ρόλο στα διαδοχικά στάδια της ωογένεσης του μεταξοσκώληκα Bombyx mori
Διάρκεια: 1/06-12/08
Οργανισμός: ΓΓΕΤ Βασική Έρευνα (ΠΕΝΕΔ)
Επιστημονικός Υπεύθυνος: Luc Swevers
2) Γενετικά τροποποιημένες κυτταροσειρές εντόμων για ταχεία ανίχνευση μιμητικών εκδυστεροειδών ορμονών με εξειδικευμένη εντομοκτόνο δράση σε συλλογές συνθετικών ουσιών
Διάρκεια: 4/06-3/08
Οργανισμός: Διμερής Συνεργασία (Ελλάδα-Ιαπωνία)
Επιστημονικός Υπεύθυνος: Luc Swevers
3) Περιβαλλοντικά φιλικός έλεγχός της αναρριχώμενης φυτοφάγου κάμπιας της Μεσογείου, Spodoptera littoralis με εξειδικευμένους ορμονικούς καταστολείς
Διάρκεια: 4/06-3/08
Οργανισμός: Διμερής Συνεργασία (Ελλάδα-Ισπανία)
Επιστημονικός Υπεύθυνος: Luc Swevers
4) Νέες Προσεγγίσεις στο Μετασχηματισμό Εντόμων
Διάρκεια: 2/2013-1/2015
Οργανισμός: Διμερής Συνεργασία (Ελλάδα-Σλοβακία)
Επιστημονικός Υπεύθυνος: L. Swevers

Παραμονή στο Εξωτερικό (Επισκέπτης Επιστήμονας)
Faculty of Bioscience Engineering, Department Crop Protection, Ghent University, Ghent, Belgium. Περίοδος: Σεπτέμβριος – Δεκέμβριος 2009 και Δεκέμβριος 2012 – Φεβρουάριος 2013. Σύμμετοχη στο ερευνητικό πρόγραμμα: «Key mechanisms of systemic RNA interference (RNAi) in insects» (FWO – Vlaanderen F 6/12) και «Virus-induced mechanisms regulating RNAi in insects» (FWO – Vlaanderen G028013N). Υποτροφία, Foreign Researcher, Special Research Fund, University of Ghent.

Σχετικές ομιλίες