Bodossaki Lectures on Demand
ΙΔΡΥΜΑ ΜΠΟΔΟΣΑΚΗ

Ευθανασία: το δικαίωμα στο θάνατο;

Κούβελας Ηλίας, Φραγκάκης Νίκος, Πρωτοπρεσβύτερος Καλλιακμάνης Βασίλειος, Τσινόρεμα Σταυρούλα, Μαγκίνα-Βλαχαντώνη Νίνα

12 Μαΐου 2016

ΟΜΙΛΙΕΣ
EXIT FULL SCREEN VIDEO & SLIDES
ΔΙΑΡΚΕΙΑ 125:40 ΠΡΟΒΟΛΕΣ 1949
ΔΙΑΦΑΝΕΙΕΣ /

Διακεκριμένοι επιστήμονες συμμετέχουν στη συζήτηση με θέμα «Ευθανασία: δικαίωμα στον θάνατο;» που πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη 12 Μαΐου στο πλαίσιο του επιτυχημένου Kύκλου «Η επιστήμη στη ζωή μας», τον οποίο επιμελείται ο ομότιμος καθηγητής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Πατρών Ηλίας Κούβελας.  Συντονίζει ο Νίκος Φραγκάκης, δικηγόρος-αντιπρόεδρος της Κίνησης Πολιτών για μια Ανοιχτή Κοινωνία, ο οποίος παρουσιάζει επίσης την εισήγηση «Ευθανασία, μεταίχμιο ζωής και θανάτου». Ομιλητές είναι ακόμη: ο Πρωτοπρεσβύτερος Βασίλειος Ι. Καλλιακμάνης, καθηγητής Τμήματος Θεολογίας Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, (τίτλος εισήγησης: «Από το ευ ζην στο ευ θνήσκειν: διλήμματα μπροστά στην εξατομίκευση του θανάτου»), η Σταυρούλα Τσινόρεμα, καθηγήτρια Φιλοσοφίας και Βιοηθικής Πανεπιστημίου Κρήτης, η οποία εξετάζει το ερώτημα «Υπάρχει “δικαίωμα” στον θάνατο;» και η Νίνα Μαγκίνα-Βλαχαντώνη, Ιατρός Πνευμονολόγος-Εντατικολόγος, η ομιλία της οποίας έχει τίτλο «Μπροστά στο τέλος… με εξαντλημένη την ιατρική φαρέτρα».

Η ευθανασία…

… προβληματίζει επιστήμονες πολλών γνωστικών αντικειμένων: της Φιλοσοφίας, της Θεολογίας, της Ιατρικής, της Νομικής.
 

 Ποιος μπορεί να σταθεί ανάμεσα στη ζωή και στον θάνατο ενός άλλου ανθρώπου και να αποφασίσει προς τα πού θα κλίνει η ζυγαριά; Λίγα θέματα έχουν αγγίξει τόσο τον πυρήνα της ηθικής, της φιλοσοφικής και της βιολογικής ύπαρξης του ατόμου όσο η «διαχείριση» του θανάτου ενός ανιάτως πάσχοντος. Τα υπέρ και τα κατά της ευθανασίας αντιμάχονται το δικαίωμα στη ζωή και το δικαίωμα στον θάνατο. Ακόμη και σε χώρες όπως η δική μας, όπου το δίκαιο καταδικάζει την αφαίρεση της ζωής άλλου ανθρώπου έστω και από οίκτο, έστω και αν ο ίδιος το ζητά επίμονα, πολλοί αναγκάζονται να βρεθούν αντιμέτωποι με το δίλημμα αυτό.
 

 Η συζήτηση για την ευθανασία περιστρέφεται γύρω από ερωτήματα όπως:

Τα κριτήρια της κακής/ανυπόφορης ζωής και του καλού θανάτου.

Ποιο είναι το οριστικό σημείο του θανάτου;

Ποιος αποφασίζει για την ευσπλαχνική θανάτωση και ποιος εκτελεί την απόφαση; Τα όρια της συμμετοχής ιατρών και οικείων στη λήψη της απόφασης.

Τα όρια μεταξύ ευθανασίας και ανθρωποκτονίας.

 
Τελικά, η στάθμιση πρέπει να γίνει ανάμεσα, αφενός, στο δικαίωμα ενός ανθρώπου να αποφασίζει με ποιον τρόπο επιθυμεί να ζει ή να πεθαίνει και, αφετέρου, στην υποχρέωση της κοινωνίας να προστατεύει το αγαθό της ζωής. Ταλαντευόμαστε ανάμεσα στην αποδοχή της διευκόλυνσης ενός αξιοπρεπούς τέλους και στις απαγορεύσεις της ηθικής, της θρησκείας, του νόμου και της ιατρικής δεοντολογίας.

Κούβελας Ηλίας Ομότιμος Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Πατρών

Πτυχιούχος και Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Μετεκπαιδεύτηκε στο University College του Λονδίνου ως υπότροφος του Συμβουλίου της Ευρώπης και στο Πανεπιστήμιο της North Carolina. Έχει εργασθεί ως Ερευνητής (Research Associate) στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Harvard και του Πανεπιστημίου της California  στο San Francisco και ως Επισκέπτης Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης και στα Βιολογικά Εργαστήρια του Πανεπιστημίου Harvard. Από το 1978 έως το 2005 ήταν Καθηγητής Φυσιολογίας και Διευθυντής του Εργαστηρίου Φυσιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Πατρών. Είναι μέλος της Dana Alliance for Brain Initiatives. Έχει διατελέσει μέλος του Εθνικού Γνωμοδοτικού Συμβουλίου Έρευνας, των Επιστημονικών Συμβουλίων του Ελληνικού Ινστιτούτου Pasteur, του Ιδρύματος Τεχνολογίας Έρευνας και του Κέντρου Βιοϊατρικών Ερευνών «Αλέξανδρος Φλέμινγκ», Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας για τις Νευροεπιστήμες, Αντιπρύτανης του Πανεπιστημίου Πατρών, Κοσμήτωρ της Σχολής Επιστημών Υγείας του Πανεπιστημίου Πατρών, Διευθυντής Σπουδών του μεταπτυχιακού Προγράμματος στις Βασικές Ιατρικές Επιστήμες και Αντιπρόεδρος του Δ.Σ. της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.

Οι πρόσφατες ερευνητικές του δραστηριότητες εστιάζονται στη μελέτη των μοριακών διαταραχών σε πειραματικά μοντέλα των εκφυλιστικών νόσων του εγκεφάλου  στις μεταμοσχεύσεις βλαστικών κυττάρων στον εγκέφαλο πειραματικών μοντέλων των νόσων Parkinson και Huntington και στη μελέτη των διαταραχών του λόγου ασθενών που πάσχουν από νόσο του Parkinson. Παράλληλα τα τελευταία χρόνια ασχολείται με το πρόβλημα της σχέσης εγκεφάλου και συνείδησης.

Φραγκάκης Νίκος Δικηγόρος Αθηνών - Πρόεδρος ΕΚΕΜΕ - Αντιπρόεδρος Κίνησης Πολιτών

Ο Νίκος Φραγκάκης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1945. Είναι δικηγόρος, Πρόεδρος και Διευθυντής του ΕΚΕΜΕ και Αντιπρόεδρος της Κίνησης Πολιτών για μια Ανοικτή Κοινωνία. Έχει διατελέσει προϊστάμενος της ΝΥ της Μόνιμης Αντιπροσωπείας της Ελλάδας στις ΕΚ (Βρυξέλλες, 1986-1989), Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κατά του Ρατσισμού και της Μισαλλοδοξίας (ECRI) του Συμβουλίου της Ευρώπης (1998-2001) και μέλος της από το 1994 μέχρι το 2002, Αντιπρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (2000-2005) και μέλος της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (1998-2008). Ενώ υπήρξε και υπεύθυνος ύλης του περιοδικού «Νομικό Βήμα» (1980-2005). Ο Νίκος Φραγκάκης είναι συγγραφέας βιβλίων και άρθρων για θέματα ελληνικού και ευρωπαϊκού δικαίου, δικαιωμάτων του ανθρώπου και διεθνών σχέσεων και συντονιστής πολλών ερευνητικών και μελετητικών προγραμμάτων.

Πρωτοπρεσβύτερος Καλλιακμάνης Βασίλειος Καθηγητής Τμήματος Θεολογίας ΑΠΘ
Ο πρωτοπρεσβύτερος Βασίλειος Καλλιακμάνης γεννήθηκε στο Θέρμο Αιτωλίας. Σπούδασε Θεολογία στο Α.Π.Θ. Μεταπτυχιακές σπουδές έκανε στη Θεσσαλονίκη, τη Γενεύη και το Φρίμπουργκ της Ελβετίας. Είναι Καθηγητής στο Τμήμα Θεολογίας του Α.Π.Θ. και διδάσκει Ηθική και Ποιμαντική.
Τσινόρεμα Σταυρούλα Καθηγήτρια Σύγχρονης, Νεότερης Φιλοσοφίας και Βιοηθικής, Πανεπιστήμιο Κρήτης

Η Σταυρούλα Τσινόρεμα είναι Καθηγήτρια Σύγχρονης, Νεότερης Φιλοσοφίας και Βιοηθικής, Διευθύντρια Σπουδών του Διατμηματικού Π.Μ.Σ. «Βιοηθική», και Διευθύντρια του Εργαστηρίου Βιοηθικής του Πανεπιστημίου Κρήτης. Έχει διατελέσει δυο φορές Πρόεδρος του Τμήματος Φιλοσοφικών και Κοινωνικών Σπουδών και Διευθύντρια Σπουδών Π.Μ.Σ. «Φιλοσοφία: Γνώση, Αξίες και Κοινωνία». Υπήρξε ιδρυτική Διευθύντρια του Εργαστηρίου Φιλοσοφικής Έρευνας και Μετάφρασης του Πανεπιστημίου Κρήτης.

Κάτοχος Πτυχίου Φιλοσοφίας από το Πανεπιστήμιο Αθηνών, Μεταπτυχιακού Διπλώματος Ειδίκευσης (M.Α.) στην Ηθική και Κοινωνική Φιλοσοφία και Διδακτορικού Διπλώματος (Ph.D.) στην Ηθική Φιλοσοφία από το Πανεπιστήμιο του Exeter, έχει διδάξει στα Πανεπιστήμια Ιωαννίνων και Exeter. Διδάσκει ως Επισκέπτρια Καθηγήτρια, στο Π.Μ.Σ. «Φιλοσοφία: Ιστορία της Φιλοσοφίας» του Τμήματος Φιλοσοφίας του ΕΚΠΑ (από 2015), και στο Π.Μ.Σ. «Βιοηθική» της Ιατρικής Σχολής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης (από 2016). Έχει διατελέσει Eπισκέπτρια Kαθηγήτρια και Eταίρος σε πολλά Πανεπιστήμια της Ευρώπης και ΗΠΑ.Το ερευνητικό έργο της επικεντρώνεται στην ηθική και κοινωνική φιλοσοφία, βιοηθική, επιστημολογία, φιλοσοφία της γλώσσας και φιλοσοφία του νου. Είναι μέλος της Συντακτικής Επιτροπής των περιοδικών International Studies in the Philosophy of Science, Δευκαλίων και Βιοηθικά· Εταίρος στο Center for Philosophy of Science, University of Pittsburgh, με A.K. Mellon Foundation Fellowship (USA).

Έχει διατελέσει μέλος του διεθνούς panel εμπειρογνωμόνων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Commission Expert Group to advise on specific ethical issues raised by driverless mobility (E03659), που εκπόνησε την Αναφορά «Independent Expert Report on the Ethics of Connected and Automated Vehicles, 2020». Είναι μέλος πολλών εθνικών και διεθνών επιτροπών που αφορούν θέματα Ηθικής των Επιστημών και Βιοηθικής, μεταξύ των οποίων: Μέλος του Scientific and Technical Advisory Board (STAB) του Δικτύου European Research Infrastructure Consortium ‘LifeWatch ERIC’· μέλος των Επιτροπών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και για τη Βιοηθική και την Ηθική των Επιστημών της Fédération Internationale des Sociétés de Philosophie· μέλος της Εθνικής Επιτροπής Δεοντολογίας για τις Κλινικές Μελέτες (Υπουργείο Υγείας)· Πρόεδρος της Επιτροπής Ηθικής και Δεοντολογίας της Έρευνας (Ε.Η.Δ.Ε.) του Πανεπιστημίου Κρήτης και Αντιπρόεδρος της Ε.Η.Δ.Ε. του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ). Είναι επίσης μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής της Ένωσης Ασθενών Ελλάδας.

Μαγκίνα-Βλαχαντώνη Νίνα Ιατρός Πνευμονολόγος - Εντατικολόγος

Σχετικές ομιλίες