Bodossaki Lectures on Demand
ΙΔΡΥΜΑ ΜΠΟΔΟΣΑΚΗ

Αττίκ - Η μεγάλη τέχνη των μικρών τραγουδιών. Αναζητώντας τον Αττίκ και την εποχή του (1η ομιλία)

Λιάβας Λάμπρος

4 Νοεμβρίου 2015

ΟΜΙΛΙΕΣ
EXIT FULL SCREEN VIDEO & SLIDES
ΔΙΑΡΚΕΙΑ 112:08 ΠΡΟΒΟΛΕΣ 1499
ΔΙΑΦΑΝΕΙΕΣ /

 «Σαν τραγούδι ερωτικό, σαν αστέρι διαβατικό…»  

 
Μέσα από δύο συναντήσεις-διαλέξεις ο εθνομουσικολόγος Λάμπρος Λιάβας, καθηγητής στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Παν/μιου Αθηνών, προτείνει μια γνωριμία με το «έπος ζωής» του κορυφαίου Έλληνα τροβαδούρου της εποχής του Μεσοπολέμου Κλέωνα Τριανταφύλλου-Αττίκ (1885-1944). 
 
Από την Αλεξάνδρεια και την Αθήνα του 1900, περνάμε στο Παρίσι της Μπελ-επόκ και τον ακολουθούμε στις περιπετειώδεις περιοδείες του, από τη Νότια Αμερική μέχρι τη Ρωσία της επανάστασης των Μπολσεβίκων! Για να καταλήξουμε στην Αθήνα του ’30 με την περίφημη «Μάντρα», όπου πρότεινε έναν τρόπο καλλιτεχνικής έκφρασης κι επικοινωνίας πρωτοπόρο κι ανεπανάληπτο για την ελληνική πραγματικότητα! 
 
Η «Μάντρα» υπήρξε ο ναός της τέχνης του Αττίκ για μιαν ολόκληρη δεκαετία (1930-1940), συνδυάζοντας με μοναδικό τρόπο στοιχεία από την παρισινή μπουάτ, την αθηναϊκή επιθεώρηση, το βαριετέ, την αθηναϊκή ταβέρνα και τη μουσικο-φιλολογική στοά! Η «Μάντρα», η μουσική αυλή των θαυμάτων O Αττίκ και η γενιά του, ήχοι, φωνές, όργανα και μουσικές εξαίσιες, μορφές ενός ιδανικού θιάσου. Ο κόσμος της «Μάντρας», η «Μάντρα» και ο κόσμος της. Υπήρξε φυτώριο πολλών σπουδαίων καλλιτεχνών, όπως η Δανάη (η κορυφαία μούσα του), η Κάκια Μένδρη, η Πάολα, ο Νίκος Γούναρης, η Νινή Ζαχά κ.ά., καθώς και ορισμένων από τους σημαντικότερους στιχουργούς και κονφερανσιέ (Μίμης Τραϊφόρος, Γιώργος Οικονομίδης, Ορέστης Λάσκος κ.ά.). 
 
Ο Αττίκ σφράγισε την ιστορία του ελληνικού τραγουδιού, επηρέασε όλους τους κατοπινούς δημιουργούς και δίκαια θεωρείται γεννήτορας όλων των σύγχρονων Ελλήνων τροβαδούρων. Κοσμοπολίτης και βαθειά καλλιεργημένος, σπουδαίος συνθέτης και πιανίστας, τραγουδιστής, ποιητής, στιχοπλόκος, ηθοποιός, κονφερανσιέ, ταχυδακτυλουργός και χορευτής, υπήρξε μια πολύπλευρη και γοητευτική προσωπικότητα. 
 
Τα τραγούδια του, άμεσα και βιωματικά, με βαθύ ρομαντισμό, ευγενική μελαγχολία και λεπτό χιούμορ, έφεραν στο ελληνικό ρεπερτόριο ένα ξεχωριστό ύφος και ήθος και συχνά αποτελούν ολοκληρωμένα μουσικο- θεατρικά μονόπρακτα. Θα τα ξανακούσουμε, θα τα σχολιάσουμε και θα τα συγκρίνουμε σε σχέση με τα τραγούδια των άλλων σημαντικών συνθετών της ίδιας περιόδου (Χαιρόπουλος, Γιαννίδης, Σουγιούλ κ.ά.), επιχειρώντας να προσπεράσουμε την προκατάληψη του «ρετρό» και να αναζητήσουμε το διαχρονικό και το «κλασικό» στη δομή και τη λειτουργία τους. 

Λιάβας Λάμπρος Καθηγητής Εθνομουσικολογίας, Τμήμα Μουσικών Σπουδών, ΕΚΠΑ

Ο Λάμπρος Λιάβας είναι Καθηγητής εθνομουσικολογίας στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών και Διευθυντής του ΠΜΣ «Εθνομουσικολογία και Μουσική Πράξη».

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1959. Σπούδασε νομικά στην Αθήνα και εθνολογία και εθνομουσικολογία στο Παρίσι. Παράλληλα, σπούδασε βυζαντινή μουσική και δημοτικό τραγούδι με τον Σίμωνα Καρά, πιάνο, αρμονία και αντίστιξη με τον Γιάννη Ιωαννίδη.

Ως εθνομουσικολόγος, έχει αναπτύξει πολύπλευρη ερευνητική, εκπαιδευτική και επιμορφωτική δραστηριότητα με στόχο την καταγραφή, μελέτη και διάδοση της ελληνικής μουσικής (λόγια, δημοτική, αστική, νεότερο και σύγχρονο ελληνικό τραγούδι). Έχει επιμεληθεί βιβλιογραφικές, δισκογραφικές και ηλεκτρονικές εκδόσεις, εκθέσεις, συνέδρια, φεστιβάλ και συναυλίες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Έχει ασχοληθεί με την οργάνωση αρχείων, μουσική αρθρογραφία και μουσικοκριτική, καθώς και με την παραγωγή ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών εκπομπών για την παραδοσιακή μουσική («Το Αλάτι της Γης»).

Στον χώρο του θεάτρου έχει ασχοληθεί με την έρευνα, μουσική επιμέλεια, συγγραφή κειμένων και σκηνοθετική επιμέλεια σε παραστάσεις αρχαίου δράματος, λυρικού και μουσικού θεάτρου, θεάτρου και σύγχρονου χορού. Ανάμεσα τους, τα αφιερώματα της ΕΛΣ για τα 100 χρόνια της ελληνικής οπερέτας - Θεόφραστος Σακελλαρίδης (2007-8) και τον Κώστα Γιαννίδη (αναβίωση της οπερέτας «Το Μικρόβιο του Έρωτα», 2009-11), καθώς και η παράσταση «Αναζητώντας τον Αττίκ» (2012).

Το 2011 εκδόθηκε από την Εμπορική Τράπεζα το βιβλίο του «Το ελληνικό τραγούδι από το 1821 έως τη δεκαετία του 1950».

Σχετικές ομιλίες