Το γονιδίωμά μας. “Γνώθι σαυτόν”: Μύθος, προκλήσεις και προοπτικές

H Άννα Εφραιμίδου είναι η πρώτη γιατρός που αναγνωρίστηκε από την ελληνική πολιτεία με τον τίτλο της Ογκολόγου-Παθολόγου. Υπότροφος και απόφοιτος με Άριστα από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, μετέβη στις ΗΠΑ με υποτροφία του Εθνικού Ινστιτούτου Υγείας των ΗΠΑ όπου εκπαιδεύτηκε και έλαβε τους τίτλους της Παθολόγου, Αιματολόγου και Κλινικής Ογκολόγου. Το 1981 αγορεύτηκε Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής στην Ελλάδα. Μαθήτρια, συν-ερευνήτρια και συνεργάτης του πατέρα της Ογκολογίας, J. Holland, έγινε Καθηγήτρια Ογκολογίας στην Ιατρική Σχολή Mount Sinai N.Y. ως μέλος του Προγράμματος θεραπείας και έρευνας για τον Καρκίνο του Μαστού. Επέστρεψε στην Ελλάδα το 1986 ως Αναπληρώτρια Καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Κρήτης όπου συνέβαλε στην δημιουργία και ανάπτυξη της νεοϊδρυθείσας Ιατρικής Σχολής και του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου. Ως Διευθύντρια στην Ογκολογική Κλινική του Ελληνικού Αντικαρκινικού Ινστιτούτου «Άγιος Σάββας», ίδρυσε την 1η Μονάδα Μεταμόσχευσης Μυελού των Οστών στην Αθήνα και ανέπτυξε το Πρόγραμμα για τον Καρκίνο του Μαστού όπως και την πρώτη Κλινική Γενετική Μονάδα Πρόληψης και Θεραπείας του Κληρονομικού Καρκίνου του Μαστού στην Ελλάδα. Υπήρξε δασκάλα και μέντορας πολλών ειδικευόμενων ιατρών στην Παθολογία και την Ογκολογία ενώ εγκαθίδρυσε το κλινικό πρόγραμμα εκπαίδευσης και έρευνας για τον Καρκίνο του Μαστού σε συνεργασία με διεθνείς οργανισμούς. Έχει δημοσιεύσει κλινικές και εργαστηριακές έρευνες σε διεθνή περιοδικά σχετικά με τον Καρκίνο του Μαστού. Η Άννα Εφραιμίδου είναι σύμβουλος ομάδων εθελοντών για την προαγωγή της έρευνας και θεραπείας του Καρκίνου του Μαστού, μέλος Διεθνών Επιτροπών για την έρευνα και θεραπεία του ενώ παραμένει Συνεργάτης και Λέκτορας του M.S.S.M της Ν. Υόρκης. Για το έργο και την προσφορά της βραβεύτηκε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας το 2001.

Η Σταυρούλα Τσινόρεμα είναι Καθηγήτρια Σύγχρονης, Νεότερης Φιλοσοφίας και Βιοηθικής, Διευθύντρια Σπουδών του Διατμηματικού Π.Μ.Σ. «Βιοηθική», και Διευθύντρια του Εργαστηρίου Βιοηθικής του Πανεπιστημίου Κρήτης. Έχει διατελέσει δυο φορές Πρόεδρος του Τμήματος Φιλοσοφικών και Κοινωνικών Σπουδών και Διευθύντρια Σπουδών Π.Μ.Σ. «Φιλοσοφία: Γνώση, Αξίες και Κοινωνία». Υπήρξε ιδρυτική Διευθύντρια του Εργαστηρίου Φιλοσοφικής Έρευνας και Μετάφρασης του Πανεπιστημίου Κρήτης.

Κάτοχος Πτυχίου Φιλοσοφίας από το Πανεπιστήμιο Αθηνών, Μεταπτυχιακού Διπλώματος Ειδίκευσης (M.Α.) στην Ηθική και Κοινωνική Φιλοσοφία και Διδακτορικού Διπλώματος (Ph.D.) στην Ηθική Φιλοσοφία από το Πανεπιστήμιο του Exeter, έχει διδάξει στα Πανεπιστήμια Ιωαννίνων και Exeter. Διδάσκει ως Επισκέπτρια Καθηγήτρια, στο Π.Μ.Σ. «Φιλοσοφία: Ιστορία της Φιλοσοφίας» του Τμήματος Φιλοσοφίας του ΕΚΠΑ (από 2015), και στο Π.Μ.Σ. «Βιοηθική» της Ιατρικής Σχολής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης (από 2016). Έχει διατελέσει Eπισκέπτρια Kαθηγήτρια και Eταίρος σε πολλά Πανεπιστήμια της Ευρώπης και ΗΠΑ.Το ερευνητικό έργο της επικεντρώνεται στην ηθική και κοινωνική φιλοσοφία, βιοηθική, επιστημολογία, φιλοσοφία της γλώσσας και φιλοσοφία του νου. Είναι μέλος της Συντακτικής Επιτροπής των περιοδικών International Studies in the Philosophy of Science, Δευκαλίων και Βιοηθικά· Εταίρος στο Center for Philosophy of Science, University of Pittsburgh, με A.K. Mellon Foundation Fellowship (USA).

Έχει διατελέσει μέλος του διεθνούς panel εμπειρογνωμόνων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Commission Expert Group to advise on specific ethical issues raised by driverless mobility (E03659), που εκπόνησε την Αναφορά «Independent Expert Report on the Ethics of Connected and Automated Vehicles, 2020». Είναι μέλος πολλών εθνικών και διεθνών επιτροπών που αφορούν θέματα Ηθικής των Επιστημών και Βιοηθικής, μεταξύ των οποίων: Μέλος του Scientific and Technical Advisory Board (STAB) του Δικτύου European Research Infrastructure Consortium ‘LifeWatch ERIC’· μέλος των Επιτροπών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και για τη Βιοηθική και την Ηθική των Επιστημών της Fédération Internationale des Sociétés de Philosophie· μέλος της Εθνικής Επιτροπής Δεοντολογίας για τις Κλινικές Μελέτες (Υπουργείο Υγείας)· Πρόεδρος της Επιτροπής Ηθικής και Δεοντολογίας της Έρευνας (Ε.Η.Δ.Ε.) του Πανεπιστημίου Κρήτης και Αντιπρόεδρος της Ε.Η.Δ.Ε. του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ). Είναι επίσης μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής της Ένωσης Ασθενών Ελλάδας.

Ο συντονιστής της συζήτησης Χαράλαμπος Σαββάκης είναι Καθηγητής Μοριακής Βιολογίας και Γενετικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης. Είναι επίσης Πρόεδρος και Επιστημονικός Διευθυντής του Ερευνητικού Κέντρου Βιοϊατρικών Επιστημών «Αλέξανδρος Φλέμινγκ». Μετά τις σπουδές του στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, απέκτησε διδακτορικό στην Κυτταρική και Αναπτυξιακή Βιολογία από το Πανεπιστήμιο Harvard. Από το 1982 έως το 1984, εργάστηκε στο Πανεπιστήμιο του Καίμπριτζ ως Ερευνητής με υποτροφία του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Μοριακής Βιολογίας (ΕΜΒΟ). Κατόπιν, εξελέγη Επίκουρος Καθηγητής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης. Από το 1984 έως το 2008, υπήρξε Συνεργαζόμενος Ερευνητής του Ινστιτούτου Μοριακής Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΜΜΒ-ΙΤΕ). Το ερευνητικό του ενδιαφέρον εστιάζεται στη Γενετική Μηχανική των εντόμων και στη Λειτουργική Γενωμική Ανάλυση σε έντομα και θηλαστικά. Το εργαστήριο του, με την ανακάλυψη και αξιοποίηση του μεταθετού στοιχείου Μίνως, άνοιξε το δρόμο για την ανάπτυξη μεθόδων καταπολέμησης επιβλαβών εντόμων καθώς και για τη βελτίωση τεχνικών Λειτουργικής Γονιδιωματικής. Ο Χαράλαμπος Σαββάκης έχει τιμηθεί με το Βραβείο Έρευνας του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας. Έχει διατελέσει Πρόεδρος του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων (EOΦ) και του Συμβουλίου του Ευρωπαϊκού Εργαστηρίου Μοριακής Βιολογίας (ΕΜΒL Council), Σύμβουλος του Προέδρου του Επιστημονικού Συμβουλίου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας (ERC) και μέλος της Συμβουλευτικής Ομάδας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το Ειδικό Πρόγραμμα People (Marie Curie Actions) του 7ου Προγράμματος Πλαισίου Έρευνας. Είναι επίσης μέλος του ΕΜΒΟ.