Bodossaki Lectures on Demand
ΙΔΡΥΜΑ ΜΠΟΔΟΣΑΚΗ

Ο νεοελληνικός διχασμός και το μυστήριο της τέχνης. Ξαναβλέποντας δύο ταινίες του Λάκη Παπαστάθη

Κιουρτσάκης Γιάννης, Παπαστάθης Λάκης, Αγγελής Δημήτρης

17 Σεπτεμβρίου 2014

ΟΜΙΛΙΕΣ
EXIT FULL SCREEN VIDEO & SLIDES
ΔΙΑΡΚΕΙΑ 01:48:58 ΠΡΟΒΟΛΕΣ 1918
ΔΙΑΦΑΝΕΙΕΣ /

«Όταν πρωτοείδα στην δεκαετία του '80 "Τον καιρό των Ελλήνων", αισθάνθηκα αμέσως ότι αυτή η ταινία, πέρα από το φανερό της θέμα - το ζήτημα της ληστείας στην Ελλάδα του τέλους του 19ου αιώνα - ήταν ένα πολύ προσωπικό κινηματογραφικό ποιητικό δοκίμιο, ένας εξαιρετικά πρωτότυπος καλλιτεχνικός στοχασμός πάνω στον διχασμό του νεοελληνικού κόσμου ανάμεσα στον αστικό και στον λαϊκό πολιτισμό του. Δεν έχω αλλάξει γνώμη σήμερα. Πόσο όμως, βαθιά ένιωθα - και νιώθαμε - τότε το βλέμμα του σκηνοθέτη πάνω σ' αυτόν τον διχασμό; Ακριβέστερα: πόσο βαθιά η ίδια η ταινία , ως αυτοδύναμη αισθητική μορφή, εισχωρεί σ' αυτό το συλλογικό δράμα και πόσο το αποκαλύπτει σ' εμάς, τους θεατές της, πέρα από τις παγιωμένες αντιλήψεις μας για τη νεοελληνική ιστορία, πιθανόν πέρα και από τις προθέσεις του δημιουργού της;»

Με την παραπάνω προσωπική εξομολόγηση αρχίζει το κείμενο του βραβευμένου συγγραφέα και δοκιμιογράφου Γιάννη Κιουρτσάκη για την ταινία «Τον καιρό των Ελλήνων» (1980) του Λάκη Παπαστάθη στο βιβλίο του πρώτου «Ο νεοελληνικός διχασμός και το μυστήριο της τέχνης. Ξαναβλέποντας δύο ταινίες του Λάκη Παπαστάθη» που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Πατάκη. Το βιβλίο περιέχει δυο δοκιμιακές αναλύσεις του συγγραφέα για δυο ταινίες του σκηνοθέτη. Η άλλη ταινία είναι ο «Θεόφιλος», η «εσωτερική  βιογραφία» του ζωγράφου Θεόφιλου Χατζιμιχαήλ που γύρισε ο Παπαστάθης το 1987 αποσπώντας από τον Δημήτρη Καταλειφό μια ερμηνεία που εξακολουθεί να συζητιέται.

Με αφορμή την έκδοση του βιβλίου αυτού του Γιάννη Κιουρτσάκη, διοργανώθηκε εκδήλωση - αφιέρωμα στον σκηνοθέτη Λάκη Παπαστάθη την Τετάρτη 17 Σεπτεμβρίου 2014 στον κήπο του κτιρίου του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων. Κατά τη διάρκειά της ο συγγραφέας του βιβλίου συνομίλησε με τον διακεκριμένο κινηματογραφικό δημιουργό καθώς και με τον ποιητή και διευθυντή του περιοδικού «Φρέαρ» Δημήτρη Αγγελή, ο οποίος ήταν και ο συντονιστής της συζήτησης. Εμβόλιμα προβλήθηκαν εκτεταμένα αποσπάσματα από τις δύο πρώτες ταινίες του Παπαστάθη, «Τον καιρό των Ελλήνων» (1981) και «Θεόφιλος» (1987) που αποτελούν και το αντικείμενο μελέτης του βιβλίου.

Την εκδήλωση διοργάνωσαν οι εκδόσεις «Πατάκη» και το περιοδικό «Φρέαρ».

Κιουρτσάκης Γιάννης Συγγραφέας, Δοκιμιογράφος

Ο Γιάννης Κιουρτσάκης είναι μυθιστοριογράφος και δοκιμιογράφος. Έχει δημοσιεύσει μελέτες για τον Σεφέρη, το θέατρο σκιών, την προφορική παράδοση και το καρναβάλι, καθώς και τη μυθιστορηματική τριλογία «Το Ίδιο και το Άλλο» (Σαν Μυθιστόρημα, Εμείς οι Άλλοι, Το βιβλίο του έργου και του χρόνου), οι δύο πρώτοι τόμοι της οποίας μεταφράστηκαν και εκδόθηκαν στη Γαλλία. Το 1986 τιμήθηκε με το Β’ Κρατικό Βραβείο Δοκιμίου και το 1996 με το Βραβείο Μυθιστορήματος του περιοδικού «Διαβάζω». Είναι τακτικό μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων.

Βιβλία του:

(2014) Ο νεοελληνικός διχαμός και το μυστήριο της τέχνης, Εκδόσεις Πατάκη

(2012) Το ζητούμενο του ανθρώπου, Εκδόσεις Πατάκη

(2011) Το ζητούμενο του ανθρώπου, Εκδόσεις Πατάκη

(2009) Ένας χωρικός στη Νέα Υόρκη, Ίνδικτος

(2007) Το βιβλίο του έργου και του χρόνου, Κέδρος

(2003) Η τρελή σοφία ή τα ανίερα ιερά, Νεφέλη

(2003) Το πρόβλημα της παράδοσης, Νεφέλη

(2000) Εμείς οι άλλοι, Κέδρος

(1996) Προφορική παράδοση και ομαδική δημιουργία: Το παράδειγμα του Καραγκιόζη, Κέδρος

(1995) Ελληνισμός και Δύση στο στοχασμό του Σεφέρη, Κέδρος

(1995) Καρναβάλι και Καραγκιόζης, Κέδρος

(1995) Σαν μυθιστόρημα, Κέδρος

Παπαστάθης Λάκης Σκηνοθέτης

Ο Λάκης Παπαστάθης (1943-2023) γεννήθηκε στο Βόλο το 1943 αλλά μεγάλωσε στη Μυτιλήνη, όπου τελείωσε το Γυμνάσιο.

Σπούδασε σκηνοθεσία στο «Κέντρο Σπουδών Κινηματογράφου Αθηνών».
Γύρισε την πρώτη μικρού μήκους ταινία του (Περιπτώσεις του Όχι) το 1965 και τη δεύτερη (Ερμού 28) το 1968 (μαζί με τον Δημήτρη Αυγερινό), ενώ την περίοδο 1970-71 συνεργάστηκε - ως βοηθός σκηνοθέτης - με τον Αλέξη Δαμιανό στο γύρισμα της θρυλικής Ευδοκίας. Η τρίτη μικρού μήκους ταινία του (Γράμματα από την Αμερική) κέρδισε το Α΄ Βραβείο στο Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, το 1972.

Από το 1982 και μετά, γύρισε τέσσερις ταινίες μυθοπλασίας μεγάλου μήκους:
* Τον καιρό των Ελλήνων (1982) - Βραβεία Σκηνοθεσίας & Σεναρίου στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης
* Θεόφιλος (1987) - Βραβείο Καλύτερης Ταινίας στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και επίσημη ελληνική συμμετοχή στο διαγωνιστικό τμήμα  του Φεστιβάλ Βερολίνου.
* Το μόνον της ζωής του ταξείδιον (2001) - Α΄ Κρατικό Βραβείο ταινίας μυθοπλασίας μεγάλου μήκους και άλλα επτά Κρατικά Βραβεία του Υπουργείου Πολιτισμού (στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης). Επίσης, τρία Διεθνή Βραβεία και επίσημη συμμετοχή στο Φεστιβάλ του Τορόντο.
* Ταξίδι στη Μυτιλήνη (2010)

Παράλληλα με την κινηματογραφική του δραστηριότητα εργάστηκε επίσης - ως σκηνοθέτης και παραγωγός – στο χώρο της διαφήμισης και της τηλεόρασης.

Το 1970 ίδρυσε μαζί με τον Τάκη Χατζόπουλο την εταιρεία Cinetic που έγινε γνωστή για τις θαυμάσιες τηλεοπτικές παραγωγές της [Ιστορικό Αρχείο (1975-1976), Αναζητώντας την χαμένη εικόνα (1990-1997), Η αναβίωση του Αρχαίου Δράματος (1998 και κυρίως για την πολιτιστική σειρά Παρασκήνιο (1976 – 2013) που είναι η μακροβιότερη εκπομπή της ελλη-νικής τηλεόρασης.

Συνεργάστηκε επίσης - σκηνοθετώντας τριάντα ταινίες μικρού μήκους που εντάχθηκαν σε παραστάσεις και συναυλίες -  με το «Ελεύθερο Θέατρο»,  (Μια ζωή Γκόλφω -1974, Το τραμ το τελευταίο-1975) και με τον Διονύση Σαββόπουλο (Θίασος σκιών-1973, Χαίρω πολύ Σαββόπουλος-1976, Πρώτη του 2000 -1999).

Ως πεζογράφος, δημοσίευσε τις συλλογές διηγημάτων Η Νυχτερίδα πέταξε (2002), Η Ήσυχη (2005), Το καλοκαίρι θα παίξει την Κλυταιμνήστρα (2011), Ο δάσκαλος αγαπούσε το βωβό σινεμά (2014) και το χρονικό Όταν ο Δαμιανός γύριζε την Ευδοκία (2006).

Ιστότοπος του Λάκη Παπαστάθη

Αγγελής Δημήτρης Ποιητής - Δοκιμιογράφος.

Ο Δημήτρης Αγγελής γεννήθηκε στην Αθήνα το 1973. Είναι πτυχιούχος θεολογίας και διδάκτωρ φιλοσοφίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ποιητής και δοκιμιογράφος. Για την ποιητική του συλλογή "Επέτειος" (Εκδόσεις των Φίλων, 2008), τιμήθηκε με το βραβείο Λάμπρου Πορφύρα Έλληνα λυρικού ποιητή της Ακαδημίας Αθηνών. Διευθυντής του περιοδικού "Νέα Ευθύνη" (2010-2013) και από τον Μάιο του 2013 του περιοδικού "Φρέαρ".

Βιβλία του:

(2011) Επαληθεύοντας τη νύχτα, Ευθύνη
(2008) Επέτειος, Εκδόσεις των Φίλων
(2007) Στις πηγές της βυζαντινής φιλοσοφίας, Εκδόσεις των Φίλων
(2005) Ιδεολογικά ρεύματα της ύστερης αρχαιότητας, Εκδόσεις των Φίλων
(2004) Αισθητική βυζαντινή, Εκδόσεις των Φίλων
(2003) Μυθικά νερά, Εκδόσεις των Φίλων
(2002) Τελευταίο καλοκαίρι, Ευθύνη
(2000) Ένας ακόμη θάνατος, Εκδόσεις των Φίλων
(1998) Για τη συγγραφή, Ευθύνη
(1998) Φιλομήλα, Ευθύνη

Σχετικές ομιλίες

Η κρίση στην ελληνική κοινωνία μέσα από την ταινία μικρού μήκους - Τέταρτη ενότητα: Στρογγυλό τραπέζι - Τοποθετήσεις εκπροσώπων κινηματογραφικών φορέων & Κινηματογραφιστών 129:42

Απρ 25, 2017

Η κρίση στην ελληνική κοινωνία μέσα από την ταινία μικρού μήκους - Τέταρτη ενότητα: Στρογγυλό τραπέζι - Τοποθετήσεις εκπροσώπων κινηματογραφικών φορέων & Κινηματογραφιστών

Παπαδόπουλος Αντώνης Μουζάκη Δέσποινα Παπαδόπουλος Χρήστος Φατούρος Άρης Σπύρου Δημήτρης Χαντζής Αλέξανδρος Παπαδόπουλος Χάρης Καφαντάρη Λίλα Δελιοτζάκης Μένος Μπάστα Αμέρισσα Λυκουρέσης Τώνης Φλέσσα Κλεώνη Νάκος Δημήτρης

Γλώσσα: Ελληνική